MEŞÂ‘İRÜ’Ş ŞUARÂ’DA “ÖLÜM”Ü TANIMLAYAN İFADELER - II “ÖLÜMÜN” SANATLI İFADELERLE TASVİR EDİLDİĞİ ŞAİR BİYOGRAFİLERİ

Bu çalışma, daha önce yayımladığımız Meşâ’irü’ş-Şuarâ’da “Ölüm”ü Tanımlayan İfadeler- I “Ölüm”ün Basit İfadelerle Tasvir Edildiği Şair Biyografileri”, başlıklı makalemizin devamıdır. Hazırlanan çalışmanın ilk bölümünde Meşâ‘irü’ş-şuarâ’da yer alan, ölümün basit ifadeler olarak tanımladığımız ve doğrudan ölümü ifade eden kavramlar sıralanmaya çalışılmıştı. Çalışmanın ikinci bölümünde ölümün sanatlı ifadeler olarak tanımladığımız ve ölümün teşbih yoluyla tasvir edildiği kavramlara yer verilmesi amaçlanmaktadır. Aşağıda yer alan örnekler ışığında Âşık Çelebi’nin ölümü tasvir etmek için otuz iki farklı ifadeyi kullandığı tespit edilmiştir. Bu ifadelere bakıldığında bazı benzetme unsurlarının klasik şiir anlayışı etrafında şekillenen kavramlar olduğu görülmekle birlikte bazı ifadelerin Âşık Çelebi tarafından âdeta bikr-i mana şeklinde kullanıldığı anlaşılmaktadır. Ölümün benzetildiği ifadelerden aynı olanların çok sık tekrar edilmediği ve her biyografide ölümün farklı tasvir kullanılarak anlatılmaya çalışıldığı görülmüştür. Meşâ‘irü’ş-şuarâ’da ölüm tasvir edilirken metnin anlam ilişkileri de dikkate alınmak suretiyle bahsedilen kişi, konu veya mekâna uygun anlatımın tercih edildiği tespit edilmiştir. Çalışma içerisinde hazırlanan tablo ile Âşık Çelebi’nin ölümü tasvir etmek için hangi kavramı kaç kez tekrar ettiğinin gösterilmesi amaçlanmıştır.  

___

  • Bahadır, Savaşkan Cem. (2013), “Meşâ’irü’ş-Şuarâ’da “Ölüm”ü Tanımlayan İfadeler- I “Ölüm”ün Basit İfadelerle Tasvir Edildiği Şair Biyografileri”, Hikmet Dergisi, S.2, Ankara, s. 273-294.Bahadır, Savaşkan Cem. (2013), “Klasik Türk Şiirinde Bir Motif Olarak Ölüm Sonrası Aşk”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.2, Ankara, s. 273-294.Batislam, H.Dilek. (2003), “Divan Şiirinde Âşık, Sevgili, Rakip Üçlüsü ve Ölüm”, Folklor/Edebiyat, C.IX, S. XXXIV, Ankara, s.186-199.Cebecioğlu, Ethem. (2009), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul, Anka Yay.Devellioğlu, Ferit. (1999), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, Aydın Kitabevi.Doğan, Muhammet Nur. (2009), Fuzûlî’nin Poetikası, Yelkenli Yay., İstanbul.İsen, Mustafa. (1997), Acıyı Bal Eylemek, Akçağ Yay., Ankara.Kanar, Mehmet. (2000), Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul, Deniz Kitabevi. Kaplan, Yunus. (2010), “Divan Şiirinde Ölüm Karşısında Âşıkların İstekleri”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/3 Summer, s.3-20.Kılıç, Filiz. (2010), Âşık Çelebi Meşâ‘irü’ş-şuarâ (Şairler Tezkiresi), İstanbul Araş. Enstitüsü Yay., İstanbul.Kılıç, Filiz. Âşık Çelebi Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, www.kulturturizm.gov.trOnay, Ahmed Talat. (1993), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Haz. Cemal Kurnaz, Ankara, T.D.V.Yay. Öztürk, Murat. (2012), “Mâtemin Keyfini Çıkarmak: Klasik Türk Şiirinde Ölümlere Duyulan Sevinçler”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter, s. 1803-1823.Sami, Şemşeddin. (2002), Kâmus-ı Türkî, İstanbul, Çağrı Yayınları.Savran, Ömer. (2009), “Klâsik Siirimizde Ölüm Teması ve Ölümle İlgili Bazı Âdetler”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.2, s.170-188.Yeniterzi, Emine. (1999), “Divan Şiirinde Ölüme Dair Bazı Hususlar”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.5, Konya, s.115-139.