DENEYSEL EDEBİYAT YÖNÜYLE DÎVÂN ŞİİRİNDE BİR TARZ: GAZEL-İ MUSANNA’ YAHUT “GAZEL ENDER GAZEL”

Özellikle son yıllarda şiir mecmûaları üzerine incelemeler arttıkça, dîvân şiirinin biçim ve hünere dayalı henüz keşfedilmemiş birçok yönünün bulunduğu ortaya çıkmaktadır. Dîvân şiirinin hüner ve özellikle biçime dayalı sanatsal yönü, bu alanda çalışan akademisyenler tarafından Batı’daki “deneysel edebiyat” terimi ile ifade edilmektedir. Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu’nda bulunan bir Mecmû’a-yı Eş’âr ve Fevâid’de, araştırmacılar tarafından örneği bulunmamış bir gazel tespit ettik. 16. yüzyıl şairlerinden Emrî’ye ait bu gazelin kelimeleri altında rakamlar bulunmaktadır ve kelimeler bu rakamlara göre tekrar sıralandığında; vezni aynı buna karşılık kafiye ve anlam vurgusu farklı yeni bir gazel ortaya çıkmaktadır. Bu gazelin ismi, muhtemelen musannifin tasarrufuyla mecmûada “Gazel-i Musanna’” olarak kaydedilse de bu çok belirleyici bir isim olmadığından, aynı isimle benzer tarzda gazeller bulunana kadar tarafımızca önerilen “gazel ender gazel” isminin kullanılması daha belirleyici olacaktır. Gazel, bu özelliği ile dîvân şiirinin deneysel edebiyat yönü araştırmalarına dâhil edilecek niteliktedir. Bu tarz bir gazel üzerine inceleme, ilk defa bu yazıyla yapılmış olup dîvân şiiri araştırmacılarının istifadesine sunulmuştur.

___

  • Mecmû’a-yı Eş’âr ve Fevâid, Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu No: 06 hk 460.