Aytaç Akçay, Murat Abay, Tayfur Bekyürek

Süt Sığırlarında Gebelik Oranı Üzerine Etkili Bazı Faktörlerin Lojistik Regresyon Analizi ile Değerlendirilmesi

Bu çalışmada, süt sığırcılığı ekonomisinde önemli yer tutan ineklerde tohumlama sonrasında 30. günde yapılan muayenede, gebelik oranı üzerine etkili bazı faktörlerinin etki paylarının hesaplanması amaçlanmıştır. Çalışmanın materyalini, Plato Entegre Hayvancılık ve Tarım San. Tic. A.Ş’de yetiştirilen 126 baş Holştayn ineğe ait verim ve performans kayıtları oluşturmuştur. İneklere ait; senkronizasyon yöntemi, doğum sayısı, tohumlama günündeki süt verimi, vücut kondisyon skoru, postpartum süre ve tohumlama sayısı değişkenlerinin tohumlama sonrasında 30. günde belirlenen gebelik oranı ile ilişkilerinin belirlenmesi lojistik regresyon analizi ile yapılmıştır. Çok değişkenli lojistik regresyon modelinde geriye doğru değişken çıkarma yöntemi uygulanmıştır. Oluşturulan lojistik model katsayılarının tahmininde en çok olabilirlik yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kapsamına alınan ineklerde tohumlama sonrasında 30. günde transrektal ultrasonografi yöntemi ile yapılan gebelik muayenesinde % 45.2 gebelik saptanmıştır. Çok değişkenli lojistik regresyon analizinde kullanılan geriye doğru değişken çıkarma yöntemi 3. adımda sonlanmıştır. Modelin ineklerde gebelik oranını açıklamadaki etkinliği Hosmer-Lemeshow uyum iyiliği istatistiği önem değeri 0.891 olarak hesaplanmıştır. Final model ile kestirilen olasılıklar kullanılarak, modelin gebeliği doğru tanı oranı % 65 olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, elde edilen final modelde yer alan; “senkronizasyon yöntemi, tohumlama anındaki süt verimi, vücut kondisyon skoru, tohumlama sayısı” değişkenlerinin gebelik oranı üzerine etkili faktörler olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gebelik oranı, lojistik regresyon, odds oranı

PDF

___

Bartels, C.J.M., Wouda, W., Schukken, Y.H. 1999. Risk factors for Neospora caninum-associated abortion storms in dairy herds in the Netherlands (1995 to 1997). Theriogenology 52(2): 247-257.
Bruun, J., Ersboll, A.K., Alban, L. 2002. Risk factors for metritis in Danish dairy cows. Prev. Vet. Med. 54(2): 179-190.
Cameron, R.E.B., Dyk, P.B., Herdt, T.H., Kaneene, J.B., Miller, R., Bucholtz, H.F., Liesman J.S, Vandehaar M.J., Emery, R.S. 1998. Dry cow diet, management, and energy balance as risk factors for displaced abomasum in high producing dairy herds. J. Dairy Sci. 81(1): 132-139.
Çokluk, Ö. 2010. Lojistik Regresyon Analizi: Kavram ve Uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 10(3):1357-1457.
Duru, S., Tuncel, E. 2004. Siyah alaca sığırlarda kuruda kalma süresi, servis periyodu ve ilkine buzağılama yaşı ile bazı süt verimi özellikleri arasındaki ilişkiler. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Derg. 18(1): 69-79.
Erdem, H., Atasever, S., Kul, E. 2007. Gökhöyük Tarım işletmesinde yetiştirilen siyah alaca sığırların süt ve döl verim özellikleri (2. Döl Verim Özellikleri). Ondokuzmayıs Üniv. Zir. Fak. Dergisi 22(1): 47-54.
Erdem, H., Guzeloglu, A. 2010. Effect of meloxicam treatment during early pregnancy in Holstein heifers. Reprod. Dom. Anim. 45(4): 625–628.
Ertuğrul, O., Orman, M.N. Güneren, G. 2002. Holştayn ırkı ineklerde süt verimine ait bazı genetik parametreler. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 26(3): 463-469.
Galiç, A., Baydilli, T., Özfiliz, A., Kumlu, S. 2004. İzmir ilinde yetiştirilen siyah alaca sığırlarda sürü büyüklüğünün süt ve döl verimi özelliklerine etkisi. Hayvansal Üretim 45(2): 17-22.
Gröhn, Y.T., Rajala-Schultz, P.J. 2000. Epidemiology of reproductive performance in dairy cows. Anim. Reprod. Sci. 60-61(1): 605-614.
Güzeloğlu, A., Erdem, H., Sarıbay, M.K., Thatcher, W.W., Tekeli, T. 2007. Effect of the administration of flunixin meglumine on pregnancy rates in Holstein heifers. Vet. Rec. 160: 404-406.
Kaya, İ., Uzmay, C., Kaya, A., Akbaş, Y. 2003. Comparative analysis of milk yield and reproductive traits of Holstein-Friesian cows born in Turkey or imported from Italy and kept on farms under the Turkish-ANAFI Project. Ital. J. Anim. Sci. 2(2): 141-150.
Kaygısız, F., Elmaz, Ö. Ak, M. 2008. Süt sığırcılığında döl verimi kayıplarının işletme gelirine etkisi. Erciyes Üniv. Vet. Fak. Derg. 5(1): 5-10.
Koç, A., İlaslan, M. Karaca, O. 2004. Dalaman TİM’de yetiştirilen siyah alaca süt sığırlarının döl ve süt verimlerine ait genetik ve fenotipik parametre tahminleri: Döl verimi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1(2):43-49.
Kumuk, T., Akbaş, Y., Türkmut, L. 1999. Süt sığırcılığında döl verimine ilişkin ekonomik kayıplar ve yetiştiricilerin bilgi ve teknoloji ihtiyacı. Hayvansal Üretim 39-40(1): 1-12.
López-Gatius, F., Santolaria, P., Yaniz, J., Rutllant, J., López-Béjar, M. 2002. Factors affecting pregnancy loss from gestation day 38 to 90 in lactating dairy cows from a single herd. Theriogenology 57(4): 1251-1261.
Opsomer, G., Gröhn, Y. T., Hertl, J., Coryn, M., Deluyker, H., Kruif, A. 2000. Risk factors for post partum ovarian dysfunction in high producing dairy cows in Belgium: a field study. Theriogenology 53(4): 841-857.
Özçakır, A., Bakır, G. 2003. Tahirova tarım işletmesinde yetiştirilen siyah alaca sığırların döl ve süt verim özellikleri (1. Döl verim özellikleri). Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 34(3): 223-228.
Özdamar, K. 2002. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-1. 4.baskı, Kaan Kitabevi, Eskişehir.
Pirlo, G., Miglivor, F., Speroni, M. 2000. Effect of age at first calving on production traits and on difference between milk yield returns and rearing costs in Italian Holsteins. J. Dairy Sci. 83(3): 603-608.
Pursley, J.R., Wiltbank, M.C., Stevenson, J.S., Ottobre, J.S., Garverirc, H.A., Anderson, L.L. 1997. Pregnancy rates perartificial insemination for cows and heifers inseminated at a synchronized ovulation or synchronized ovulation or synchronized estrus. J. Dairy Sci. 80(2): 295-300.
Sabo, Y.G., Sandabe, U.K., Maina, V.A., Balla, H.G. 2008. Schemes for oestrous synchronization protocols and controlled breeding programs in cattle. J. Applied Sci. 8(2): 241-251
Santos, J.E.B., Thatcher, W.W., Chebel, R.C., Cerri, R.L.A., Galvão, K.N. 2004. The effect of embryonic death rates in cattle on the efficacy of estrus synchronization programs. Anim. Reprod. Sci. 82-83(1): 513-535.
Sartori, R., Sartor-Bergfelt, R., Mertens, S.A., Guenther, J.N., Parrish, J.J., Wiltbank, M.C. 2002. Fertilization and early embryonic development in heifers and lactating cows in summer and lactating and dry cows in winter. J. Dairy Sci. 85(11): 2803-2812.
Sehar, Ö., Özbeyaz, C. 2005. Orta Anadolu şartlarındaki bir işletmede Holştayn ırkı sığırlarda bazı verim özellikleri. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 45(1): 9-18.
Türkyılmaz, M.K. 2005. Reproductive characteristics of Holstein cattle reared in a private dairy cattle enterprise in Aydın. Turk. J. Vet.Anim. Sci. 29(4): 1049-1052.
Uğur, F., Akkuş, S., Erdaş, Ö. 2006. Aşıma açık günler sayısının siyah alaca sığırların süt verimine etkileri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 37(2): 177-180.
Ulutaş, Z., Akman, N., Akbulut, Ö. 2004. Siyah-alaca ırkı sığırların 305 günlük süt verimi ve buzağılama aralığına ait genetik ve çevre varyansları tahmini. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 28(1): 101-104
Zonturlu, A.K., İzgür, H. 2004. İneklerde değişik yollardan ve farklı dozlarda uygulanan PGF2α’nın (Dalmazin®) fertiliteye etkisi. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg. 51(1): 13-17.