Zinciriye Medresesi'nin Cumhuriyet Dönemindeki Durumu

Kültür ve medeniyet şehri olan Mardin, farklı din ve dillere ev sahipliği yapmış ve yapmaya devam etmektedir. Mardin‟in ev sahipliği yaptığı devletlerin başında Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı Devletleri yer alır. Bu devletlerden Artuklu devleti zamanında önemli Türk-İslam eserleri inşa edilmiştir. Bu çalışmada Mardin‟deki medreseler ve bu medreselerin durumu hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada Mardin‟deki medreselerden Zinciriye Medresesi‟nin Cumhuriyet dönemindeki durumu açıklanmıştır. Zinciriye Medresesiyle ilgili varılan sonuç medresenin kullanma amacının dışında kullanıldığı gözlenmiştir. Evkaf Vekâleti, Zinciriye Medresesini Maarif Vekâleti‟ne okula çevirmesi için hibe etmiş, ancak Maarif Vekâleti medreseyi okula çeviremeyince Türk Ocaklarına bağışlamıştır. Maarif Vekâleti de Türk Ocaklarından medresede Muallimler Birliğinin Mardin şubesini açmalarını istemiştir. Türk Ocakları da bunu gerçekleştirememiş ve medreseyi askeriyeye kiralamıştır. Askeriyenin kullanımından sonra öğrenci yurdu yapılmış, daha sonra müzeye çevrilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Mardin, Zinciriye Medresesi, Türk Ocakları, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)

Mardin, the city of culture and civilization has been hosting various languages and religions throughout history. Ottoman, Artuklu and Akkoyunlu empires can be statud as the som of states that Mardin hosted. In the period of Artuklu state, important Turksih- İslamic pieces were built. Madrasahs located in Mardin and their status will be discussed in this study. The status of Zinciriye Madrasah in the repuclican period, one of the masrasahs in Mardin, is clarified in this paper. Zinciriye Madrasah has been concluded that it has exceeded the main purpose. The Secretary of Foundation donated the Zinciriye Madrasah to the Education Ministry to convert it to a school, however, as a result of the Education Ministry could not convert; it was doneted to Turkish Quarries. The Education Ministry requested Turksih Quarries could not respond this request successfully and decided the army hire the madrasah after the army left the madrasah, it was transformed to a dormitory for students and then converted to a museum.

Keywords:

Mardin, Zinciriye Madrasah, Turkish Quarries, Republican People's Partiy (CHP),

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi B.C.A., Cumhuriyet Halk Partisi Arşivi Dosya No: 490.01/73.276.1. B.C.A., Cumhuriyet Halk Partisi Arşivi Dosya No: 490.01/2.7.25. B.C.A., Cumhuriyet Halk Partisi Arşivi Dosya No: 30.18.1.2/ 240.67.9. B.C.A., Cumhuriyet Halk Partisi Arşivi Dosya No: 30.18.1.2/ 299.40.13. Süreli Yayınlar Mardin Ulus Sesi Gazetesi Kitaplar Aydın, Suavi vd., Mardin Aşiret- Cemaat- Devlet. İstanbul 2001.

Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000- M.S. 2015. Ankara 2015.

Dağ, Hüseyin ve Öymen, Hıfzırrahman, İslam Eğitim Tarihi, Ankara 1974.

Dolapönü, Hanna, Tarihte Mardin. İstanbul 1972.

Efendi, Abdülgani, Mardin Tarihi, Haz. Burhan Zengin. Ankara 1999.

Göyünç, Nejat. XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, Ankara 1991.

Kafesoğlu, İbrahim. Türk Milli Kültürü, İstanbul 1984.

Kuran, Aptullah. Anadolu Medreseleri, Ankara 1969

Öztürkatalay, Latif. Mardin ve Mardinliler, İstanbul 1995.

Sarı, Engin, Kültür, Kimlik, Politika, Mardin‟de Kültürlerarasılık, İstanbul Togan, Zeki Velidi. Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul 1981.

Topdemir, Hüseyin Gazi & Unat. Yavuz, Bilim Tarihi, Ankara 2013.

Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi 2. Kitap, Ankara 2012.

Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi 3. Kitap, Ankara 2013.

Yalçın, Durmuş vd., Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I, Ankara 2012.

Yalçın, Durmuş vd., Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-II, Ankara 2008.

Yazıcı, Nesimi. Türk Tarihi ve Kültürü, ed. Cemil Öztür, Ankara 2007.

Yıldırım, Ali & Şimşek, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara 2013. Makaleler

Altun, Ara, "Anadolu'da Artuklu Devri Medreselerinin Plân Şemaları Üzerine Notlar" Vakıflar Dergisi, 10 (2006): ss. 229-233.

Baş, Gülsen, “Mardin‟de Türk Dönemine Ait Bilinmeyen Bir Mezar ve Mezar Taşları”, Bilig, Bahar 2012 / Sayı 61, s. 31-46.

Güven, İsmail, “Türkiye Selçukluları‟nda Medreseler”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 31, S. 1, 1998, s. 125-146.

Taştemir, Mehmet, “Mardin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. , Ankara, 2003, s. 48-51.

Yuvalı, Abdülkadir, Artukoğulları Döneminde Mardin‟deki Maddi Unsurlar, I. Uluslarası Mardin Tarihi Sempozyum Bildirileri. ss. 27-36. İnternet Kaynakları http://www.mardinkulturturizm.gov.tr/Eklenti/6690,zinciriyemedresesipdf.p df?0 (18.02.2015)

Resim 1. Zinciriye (Sultan İsa) Medresesi krokisi. Kaynak: ALTUN, Ara. "Anadolu'da Artuklu Devri Medreselerinin Plân Şemaları Üzerine Notlar." Vakıflar Dergisi, 10 (2006), s. 231.