Öz Bu tebliğde, önce hürriyet ve ifade hürriyetinin tarifi yapılmaya çalışılacaktır. Sonra İslâm’ın sosyal hayata dair: 1- Hisbe, 2- nasihat, 3- şura, 4- içtihat, 5- eleştiri, 6- toplanma ve 7- din hürriyeti gibi temel prensipleri vazeden ve ifade hürriyetine işaret edip gerekli kılan bazı hadîsler üzerinde durulacaktır. Konuyla ilgili olarak sahabe uygulamasına da temas edilecektir. Tebliğin sonunda ise ifade hürriyetinin sınırlarıyla ilgili bir kısım mütalaalara kısaca yer verilecektir.