Fındıkta Aflatoksin Oluşumuna Etkili Faktörler, Avrupa Birliğinin Limit Değerlerle İlgili Düzenlemeleri ve Türk Fındığı İhracatına Etkileri

Fındık, ülkemizin tarım ürünleri içinde en fazla döviz getiren üründür. Ancak fındık diğer kabuklu yemişler gibi özellikle hasat, kurutma ve depolamada fungal bulaşma ve aflatoksin oluşumunu maruz kalabilmektedir. Pek çok gıdada olduğu gibi fındık ve ürünlerinde de yasal veya önerilen limit aflatoksin değerleri söz konusudur. AB 'ne üye ülkelere ihracatta aflatoksin toplam ve AFB1 için sırasıyla 4 ve 2 ppb 'dir. Türkiye fındık ihracatında bu değerlerin altında kalabilmek için gerek yasal gerek bilimsel aktivite göstermektedir. Alıcı ülke yetkilileri aflatoksinle ilgili olumsuz sonuçları Rapid Alert Sistem (RASFF) 'e bildirmektedir. İhracatın engellenmemesi ve tüketici sağlığının korunması amacıyla aflatoksin yönünden fındığın sürekli izlenmesi zorunluluk haline getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Fındık, aflatoksin, yasal limit domain

Factors Affecting the Formation of Aflatoxin in Hazelnut, Regulations Related with Limit Values by European Union (EU) and the Effects of These to Turkish Hazelnut Exportation (Turkish with English Abstract)

Hazelnut is one of the agricultural products that provide the highest amount of foreign exchange in Turkey. However, hazelnut can be exposed to mould growth and aflatoxin during harvest, drying and storing like other nuts and cereals. There are legal or recommended aflatoxin levels for hazelnut just like many other food items. This level for total aflatoxin anf AFB1 is 4 and 2 ppb respectively while exporting hazelnut to the countries that are the members of EU. Turkey tries to stay under these limitations both legally and scientifically in hazelnut exportation. Authorities from importer countries inform RASFF about the negative results of aflatoxin. It is an obligatory to keep on eye on the level of aflatoxin in hazelnut in order to protect consumers ' health and not to be exposed to any embargo.

Keywords:

Hazelnut, aflatoxin, legal limit ,

PDF

___

Dölekoğlu T. 2002. Türkiye’de Fındık. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Ankara. www.aeri.org.tr
Anonim. 2006. Fındık İhracatında Rekor. www.gidasanayii.com
Pala M, Açkurt F, Löker M, Yıldız M, Ömeroğlu S. 1996. Fındık Çeşitlerinin Bileşimi ve Beslenme Fizyolojisi Açısından Değerlendirilmesi. Tr. Journal of Agriculture and Foresty, 20, 43-48.
Özdemir F, Topuz A, Doğan Ü, Karkacıer U. 1998. Fındık Çeşitlerinin Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri. Gıda 23 (1): 37-41.
Akgün A, Yazıcı F, Dervişoğlu M. 2005. Fındığın Önemi ve Aflatoksin Problemi. II.Ulusal Mikotoksin Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 23-24 Mayıs, sayfa: 111.
Özdemir M. 2001. Fındık Hasatı ve Hasat Sonrası İşlemleri ile Fındık İşlenmesinde Kritik Kontrol Noktaları Tehlike Analizi. Okyanus Danışmanlık Gıda Tic.Ltd.Şti. www.okyanusdanişmanlik.org.tr
Tayfur M. 2002. Mikotoksinler ve Karsinojenik Etkileri. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara. www.un.org.tr/who/nutrition/mikotoksinler
Odeleye T. 2005. Legal limits of aflatoxins in turkish hazelnuts. Food Standarts Agency Chemical Safety Division. Reference: MPC 04/78.
Anonymous. 2000b. Mycotoxin Legislation within Worldwide and European Community. European Commission, Quality of Life and Management of Living Resources Programme (QoL) on Food, Nutrition and Health, QLK-1-CT-01248. www.lfra.co.uk/eman2/fsheet6_1.asp
Anonim. 2005a. Fındık ve Aflatoksin. www.fiskobirlik.org.tr
Turantaş F, Ünlütürk A. 2003. Gıda Kaynaklı Küf İntoksikasyonları (Mikotoksikozis). Gıda mikrobiyolojisi, 3. baskı, sayfa: 152-155.
Demir C, Şimşek O, Hamzaçebi H. 2002. Fındıkta Küf Florası ve Aflatoksin Oluşumunun Araştırılması, Gıda 27 (4), 291-295.
Asan A. 2004. Aspergillus, Penicillium and Related Species Reported from Turkey. Mycotaxon 89(1): 155-157.
Tunail N. 2000. Funguslar ve Mikotoksinler. Ankara Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Gıda Mikrobiyolojisi ve Uygulamaları.
Eke D, Göktan D. 1987. Kabuklu Fındıklarda Aspergillus flavus Gelişmesi ve Aflatoksin Oluşumu, Gıda Sanayi, 4, 36-43.
Sanchis V, Quilez ML, Viladrich R, Vinas I, Canela R. 1988. Hazelnuts as Possible Substrate for Aflatoksin Production. J. Food Production,51, 289-292.
Özilgen M, Özdemir M. 2001. Tahıllarda ve Kuru Yemişlerde Mikotoksin Oluşumunun Önlenmesi, Bulaşmış Ürünü ve Mikotoksinleri Ayırma Yöntemleri. Okyanus Danışmanlık Gıda Tic.Ltd.Şti. www.okyanusdanişmanlik.org.tr
Özdemir M, Yıldız M, Gürcan Ş T. 2002. Mekanik kurutmada hava sıcaklığının önemli Türk fındık çeşitlerinden Tombul’un kalitesine etkisi. Gıda, 27(1): 35-39.
Anonim. 2003a. Fındıklarda Aflatoksin Oluşumuna Etki Eden Faktörlerin ve Önleyici Tedbirlerin Belirlenmesi Projesi. Dış Ticaret Müsteşarlığı, Ankara. www.dtm.gov.tr/ead/faaliyet00/ihr.
Halkman K. 2005. Mikotoksin Kontrolünde HACCP Modeli. II. Ulusal Mikotoksin Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 23-24 Mayıs, sayfa: 138-141.
Suttajit M. 2004. Prevention and Control of Mycotoxins. www.fao.org
Anonim. 2005d. Avrupa Birliğine Tarım Ürünleri İhracatı Hakkında 2005/72 Sayılı Sirküler. İstanbul İhracatçılar Birliği. www2.iib.org.tr.
Coutts P. 2005. International Tree Nut Council (INT). Scalzo Food Ind. Melbourne Head Office. www.scalzofoods.com.au.
Vildes M, Scussel Ph.D. 2004. Aflatoxin and Food Safety: Recent South Africa Perspectives. J. Of Toxicol. Toxin Reviews. Vol.23, Nos.2 &3, pp: 179-216.
Anonim. 2005c. Aflatoksin, Gıda ve Yemlerde Sınır Değerler. www.aflon.net
TGK. 2002. Türk Gıda Kodeksi. Gıda maddelerinde belirli bulaşanların maksimum seviyelerinin belirlenmesi hakkında tebliğ T.C. Resmi Gazete sayı: 24908.
Anonim. 2005b. Proposed Draft Maximum Level for total Aflatoxins in Processed and Unprocessed Almonds, Hazelnuts and Pistachios At Step 3. EC Comments for the Codex Committee on Food Additives and Contaminants, 37th Session, 25-29 April 2005, The Hague, The Netherlands.
Van Egmond HP, Stoloff L. 1987. Limits and Regulations on Mycotoxins. In Proceedings of The International Sympesium on Mycotoxins, 6-8 September 1981, Cairo, Egypt, pp: 111-129.
FAO. 1997. Food and Agriculture Organization. Worldwide regulations for mycotoxins 1995, A compendium. FAO Food and Nutrition paper 64, Rome, 43 pages. www.lfra.co.uk/eman2/fsheet6_2.asp
Anonymous. 2003b. EC Steps up Aflatoxin Controls. www. foodnavigator.com.europe.
TDK. 2003. Türk Gıda Kodeksi Gıda Maddelerinde Belirli Bulaşanların Seviyelerinin Resmi Kontrolleri İçin Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliği. T.C.Resmi Gazete sayı: 25171.
Anonymous. 2000a. Report of Mission Carried out in Turkey From 4th to 8th September, 2000. Commision of The European Communities, DG(SANCO)/1256/2000- MR final. www.europa.eu.int/comm/food/whatsnew/oldnews 0101_en.html
Van Egmond HP. 2003. Mycotoxins and Regulations: An Update. Proceedings of The 2nd World Mycotoxin Forum, Nordwijk, The Netherlands, February.
Anonymous. 2002a. AB Komisyonunun 05.02.2002 tarih ve L 34/26 sayılı Resmi Gazetesinde yayımlanan 2002/80/EC sayılı kararı. www.istanbul-tarim.gov.tr/birimlerimiz/mudurlukler/koruma/ihracat.htm
Anonymous. 2003c. Official J. of the European Union, EC No: 2174/2003, L326/14.
Visconti A. 2004. Mycotoxicology Newsletter. Bülten 6p. Vol VIII,No.1, Regulatory News Inst. of Sci. of Food Production (ISPA) (CNR)- Bari, İtalya.
Akpınar Ş. 2005. AB, Fındık ve Aflatoksin. Gıda Kontrol Şube Md., Ordu. www.findik.com/haberler/default.asp?id=36- 27-k
Heperkan D. 2005. Mikotoksinlerin Önemi ve Türkiye’deki Mikotoksin Çalışmaları. II. Ulusal Mikotoksin Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 23-24 Mayıs. sayfa: 6-7.
Çoksöyler N, Işık N, Konca K, Gümüş Y. 1996. Gıda ve Yemlerde Mikotoksin Düzeylerinin Tespiti, Katkı ve Kalıntı Bulaşanlarının İzlenmesi. T.C. Tarim ve Köyisleri Bakanligi, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Bursa.
Şimşek O, Arıcı M, Demir C. 2002. Mycoflora of Hazelnut (Corylus avellana L.) and Aflatoxin Content in Hazelnut Kernels Artificially Infected with Aspergillus parasiticus. Nahrung/Food, 46(3), 194-196.
Aluç M, Aluç S. 2003. Akçakoca Ordu ve Giresun İlçelerinde Yetiştirilen Fındıklarda Aflatoksin Düzeylerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. I. Ulusal Mikotoksin Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 18-19 Eylül, İstanbul. sayfa: 60-67.
Günsen U, Büyükyörük I. 2002. Aflatoxins in Retail Food Products in Bursa, Turkey. Vet.Hum. toxicol., Oct 44(5):289- 290.
Vural A, Çakmak Ö, Erkan ME, Aydın A. 2005. İstanbul Bölgesinde Tüketime Sunulan Fındık Ezmelerinde Aflatoksin Düzeylerinin Belirlenmesi. II. Ulusal Mikotoksin Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 23-24 Mayıs, sayfa 178.
Anonim. 2005e. Aflatoksin. www.tarim.gov.tr/arayuz/9/haberayrintisi. asp?ID=254