Stadiasmus Patarensis için Parerga (9): Kaunos-Likya Sorunu

Claudius devri Likya Eyaleti genel olarak geleneksel Likya'nın fiziki coğrafyasını oluşturan bugünkü Teke Yarımadası'nda İ. s. 43 yılında tek eyalet olarak kurulmuştur. Yol sistemi de sadece bu sınırlar içinde kalan güzergahları kapsamakla birlikte, batıda Asia Eyaletine dahil Karya kenti Kaunos'a, doğuda henüz Galatya Eyaletine bağlı Pamfilya kenti Attaleia'ya, kuzeyde ise yine Asia Eyaletinin sınır kenti Kibyra'ya kadar yollar ve ölçümleri yapılmış, böylece yeni eyalet bölgeler arası yol şebekelerine bağlanmıştır. Kaunos'ta ele geçen bir gümrük yazıtı ve Likya arkhiereus'ları onuruna kaleme alınmış bazı yazıtlar bu kenti Had­rianus – Antoninler yönetiminde Likya Eyaletinde göstermektedir. Via Sebaste güzergahında, Pamfilya/Pisidya sınırında Döşeme Boğazı'nda bulunan yeni bir yol yapım yazıtı, Vespasianus'un iktidarının henüz başlangıcında da (İ. s. 70 civarı) Kaunos'un keza Likya sınırları içinde bulunması gerektiğine işaret etmektedir. Kaunos'un İ. s. 1.–2. yüzyıllardaki administratif durumu hakkında bildiğimiz tek kesin bilgiler bunlardır. Marek (dn. 1) ve onu takiben Adak – Wilson (dn. 4), her biri kendi belgesinden hareketle, bu kentin Claudius tarafından 43 yılında Asia Eyaletinden alınarak Likya Eyaletine dahil edildiğini tahmin etmekte, buna da en önemli delil olarak, Stadiasmos'ta Attaleia'nın ek bir yazılı ifadeyle Pamfilya'da gösterilmiş olmasına karşılık Kaunos'ta benzeri bir ifadenin bulunmadığını ileri sürmektedirler. Marek ise buna ilaveten Stadiasmos yazıtında Kibyra'nın administratif durumuyla doğrudan ilişkili olan 24. Güzergahı atlayarak, bu kentin coğrafi konumuyla doğrudan ilişkili olmayan bir yan cümleyi de kendi tezine delil olarak göstermektedir. Marek ayrıca Andriake gümrük yazıtının 22. satırında Kaunos ile bazı Likya sınır kentleri arasındaki özel gümrük düzenlemesini de savunduğu fikri destekleyen bir veri olarak kabul etmektedir. Şahin yukarıdaki Makalesinde Marek'in kendi görüşünü savunmak için kullandığı bütün delillerin aslında Marek'in tezini tamamen çürütür nitelikte deliller olduğunu gerekçelendirerek izah etmektedir.

Parerga to the Stadiasmus Patarensis (9): the Question of Kaunos and Lycia

An erroneous interpretation of route 12, 24 and 46 of SP, which indicate as terminal points of the Lycian road system the nearest, most important boundary cities (Kaunos, Kibyra and Attaleia) on interregional crossroads in the neighbouring provinces of Asia and Galatia, has led recent scholarship to draw wrong conclusions. It is argued that the Carian city of Kaunos, which formerly belonged to the province of Asia, had already been integrated into the newly founded single province of Lycia as early as in 43 CE. However, the material adduced to support this assumption is more apt to rule it out, and this article presents further reasons why this is so. It will be shown that Kaunos as well as Attaleia and Kibyra are to be understood as having been outside Lycia when it was set up as a single province. Only when the double province Lycia et Pamphylia was created by Vespasian in about 70 CE were this city, certainly with its territory, and Pamphylia as well as parts of Pisidia added to the new province.

___

  • M. Adak – M. Wilson, Das Vespasiansmonument von Döşeme und die Gründung der Doppelprovinz Lycia et Pamphylia, Gephyra 9, 2012, 1–42.
  • A. Balland, Inscriptions d'époque impériale du Létôon, Paris 1981 (Fouilles de Xanthos 7).
  • H. Brand, Die Zollinschriften von Myra und Kaunos und ein neues Zeugnis aus Xanthos, Epigr. Anat. 10, 1987, 91–95.
  • Th. Corsten, Kibyra und Lykien, in: Chr. Schuler (Hg.), Griechische Epigraphik in Lykien. Eine Zwi¬schen¬blanz (Akten des int. Kolloquiums, München, 24–26. Februar 2005), Wien 2007, 175–181.
  • W. Eck, Latein als Sprache politischer Kommunikation in den Städten der östlichen Provinzen, Chiron 30, 2000, 641–660.
  • Chr. Marek, Die Inschriften von Kaunos, München 2006.
  • S. Şahin, Die Inschriften von Perge II, Bonn 2004 (IK 61).
  • Chr. Marek, Kaunos und Lykien, Adalya 14, 2011, 57–62.
  • S. Mitchell, The Treaty between Rome and Lycia of 46 BC, in: R. Pintaudi (Hg.), Papyri Graecae Schøyen (PSchøyen I), Florenz 2005, 163–258 (Papyrologica Florentina 35).
  • S. Şahin – M. Adak, Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae, İstanbul 2007 (deutsche Version).
  • S. Şahin, Stadiasmus Patarensis. Likya Eyaleti Roma Yolları, İstanbul 2014.
  • S. Şahin, Parerga zum Stadiasmus Patarensis (1). Überlegungen zur Strecke 3 von Sidyma nach Kalabatia, Gephyra 6, 2009 [2010], 101–112.
  • B. Takmer, Lex Portorii Provinciae Lyciae. Ein Vorbericht über die Zollinschrift aus Andriake aus neronischer Zeit, Gephyra 4, 2007 [2008], 165–188.
  • B. Takmer, Lykia Eyaleti Gümrük Yasası: Nero Dönemi'ne ait Andriake Gümrük Yazıtı Hakkında Ön Rapor, AKRON 3, hg. v. N. E. Akyürek Şahin, B. Takmer und F. Onur, İstanbul 2012, 201–240.