Askeri Yazıtlı Bronz Bir Roma Hacim Ölçüsü (sextarium) ve Benzer Yazıtlar Üzerine Değerlendirmeler

Bu yazının hareket noktasını zarar görmüş küçük bir bronz kap üzerinde kısmen kalmış olan bir yazıt oluşturmaktadır. Bunun bir Roma ölçüsü olarak, III. olarak belirtilen bir lejyonun sextarium’u olduğu söylenebilmektedir. Kabın hacmi teorik Roma sextarius’una (546 cl.) neredeyse denktir. Günümüze ulaşmış olan sextarium bronz kaplar sadece birkaç tane olduğundan bu eser oldukça önem arz etmektedir. Kabın III. lejyonda yiyecek, özellikle şarap ve tahıl dağıtımında kullanıldığını düşünebiliriz.Ayrıca, yazar Naissus’ta (günümüzde Niş/Sırbistan) bulunmuş olan 4. yüzyıla ait bir sextarium ve Kuzey Afrika’da (Libya) Kyrene’den ele geçen bir başka sextarium üzerindeki yazıtlar için yeni okuma önerileri sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Roma ölçüleri, sextarius, III. legio, ölçümler hakkında yazıtlar, Naissus, Kyrene

A Roman Bronze Measure (sextarium) with Military Inscription and Comments on Similar Inscriptions

Starting point of this contribution is the reconstruction of the fragmentary inscription on a damaged small bronze vessel. It can be shown that it is a Roman measure, a probed sextarium of a 3rd legion. Its volume is nearly equivalent to the theoretical Roman sextarius (546 cl). As there are only very few other sextarium-bronze cups preserved, this item remains of great significance. We can assume that it was used within the 3rd legion for the allocation of food, especially wine and grain.Furthermore, the author suggests new readings of the inscriptions on a 4th century sextarium from Naissus (modern Niš) and on a sextarium from Cyrene in North Africa.

Keywords:

Roman measures, sextarius, legio III, inscriptions on measures, Naissus, Cyrene,

PDF

___

A. Cermanović-Kuzmanović, Zbornik Filozofskog fakulteta Beograd 13, 1976, 39-41.
С. Дрча, НИШКА РАДИОНИЦА (Naissus оfficina), Зборник. Народни Мyзеј Ниш 22, 2013, 8-28.
M. Gabričević, A Contribution to Roman Metrology, Archaeologia Iugoslavica XV, Belgrad 1974.
Г. Д. Јеремић, РИМСКИ СПОМЕНИ ЦИ ИЗ ИСТО ЧНИХ ДЕЛОВА ПРОВИН ЦИЈЕ ДАЛМА ЦИЈЕ И ЈУЖНИХ ДЕЛОВА ДОЊЕ ПАНОНИЈЕ (Roman Monuments from Eastern Parts of the Dalmatia Province and from Southern Parts of the Pannonia Inferior Province), in: В. Филиповић – Р. Арсић – Д. Антоновић (Hrsg.), Резултати нових археолошких истраживања у северозападној Ср бији и суседним територијама, Belgrad 2013, 177-191.
M. Lange, The „Carvoran Modius“. A new interpretation of a Roman measure from the province Britannia, Boreas 34, 2011, 153-163.
M. Mirković, Cohors V Gallorum in Transdiena, Arheolski Vestnik 31, 1980, 173-178.
M. Mirković, Euphrata et Romano consulibus auf einem neuen Militärdiplom von der unteren Sava, ZPE 133, 2000, 286-290.
P. Petrović, Inscriptions de la Mésie Supérieure IV: Naissus – Remesiana – Horreum Margi, Beograd 1979.
P. Salama – J.-P. Laporte, Tables de mesures de l’Afrique romaine. L’Africa romana 18, 2010, 333-372.
H.-J. Schulzki, Sextarius, in: DNP Bd. 11, Stuttgart 2001, 488.
M. P. Speidel, The Soldiers’ Homes, in: W. Eck – H. Wolff (Hrsg.), Heer und Integrationspolitik. Die römischen Militärdiplome als historische Quelle, Köln/Wien 1986, 467-481.
S. Stucchi, Cirene: 1957-1966: Un decennio di attività della Missione Archeologica Italiana a Cirene. Quaderni dell’Instituto Italiano di Cultura di Tripoli 3, Tripoli 1967.
E. Tóth, Römische Metallgegenstände mit Inschriften im Ungarischen Nationalmuseum: Instrumentum Domesticum. Folia Archaeologica 32, 1981, 145-166.
O. Viedebantt, Sextarius, in: RE II A 2, Stuttgart 1923, 2033.