Dürüstlük Kuralının İş Etiğine Etkisi
Türk Medeni Kanunu m. 2’de yer alan dürüstlük kuralı, tüm hukuk alanlarında etkili olmaktadır. Hakların kullanılmasında ve borçların ifasında herkese yükümlülük getiren bu ilke, iş etiği alanında da temel oluşturmaktadır. Hakların kullanılması kavramının kapsamı, tüm özel hukuk alanını olduğu gibi kamu hukuku alanını da kapsamaktadır. Etik ilkeleri, hukuk kurallarından daha geniş bir alanı kapsamakta ve hukukun temelini oluşturmaktadır. Bundan dolayı hukuk kurallarıyla etik ilkeler birbiriyle sıkı etkileşim içerisindedir. Bu çalışmamızda, Türk Medeni Kanununda yer alan dürüstlük kuralının etik ilkelerin yorumlanmasında ve uygulanmasında ne şekilde bir etki doğuracağı tartışılacaktır. Dürüstlük kuralı, kapsamı ve getirdikleri ile iş hayatını doğrudan ilgilendirir. “Hakların kullanılması” kavramı bir yandan gerçek kişilerin haklarını kullanmasında etkili olurken diğer yandan da şirketlerin ve ticari ortaklıkların yönetim yetkisini de düzenler. İş etiği, hem şirketin yönetimine ve yönetim ilkelerine uyulmasına ilişkin hem de üretim, pazarlama, insan kaynakları yönetimi ve paydaşlarla ilişkilerde uygulanacak kuralları içerir. Bu sebeple, dürüstlük kuralı iş etiğinin özünü teşkil eder. İş etiği, üretim imkânlarının etik değerlere uygun olarak kullanılmasını, örneğin çocuk işçilerin sömürülmemesini öngörürken, aynı zamanda paydaşların haklarının korunması ve kurumsal yönetişim ilkelerinin ortaklıklarda uygulanmasını ister. Bu bakımdan, iş etiği çok yönlü bir anlayışa sahiptir. Şirketlerinin yönetimlerinin şeffaf olması ve etik denetiminin yapılarak raporlanması, çağımızda şirketler hukukunun ulaştığı yeri göstermektedir. İş etiği bir işletmede neyin doğru ve neyin yanlış olduğunu belirlemede ve iyi olanı uygulamada elde tutulan bir ölçüdür. Medeni Hukuk alanında öngörülmüş olan dürüstlük kuralı kapsamı itibariyle etik alanında da etkili olmaktadır. Zira dürüstlük kuralı özü itibariyle ahlaktan doğmuş ve pozitif hukuka aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Dürüstlük kuralı, İş etiği
The Affects of the Good Faith Principle on Business Ethics
The good faith rule which is regulated in the article 2 of the Turkish Civil Code is effective in all legal areas. This principle, which obliges everyone to exercise their rights and to pay their debts, is also a foundation in the field of business ethics. The scope of the concept of the use of rights includes that the field of public law as it is in the field of all private law. The ethical principles cover a wider area than the rules of law. However, the code of ethics also forms the basis of law. Therefore, the code of ethics and ethical principles are in tight interaction with each other. It will be discussed in this presentation how this good faith in the Turkish Civil Code will have an effect on the interpretation and application of ethical principles. Good faith is directly related to the business environment with its coverage and the elements that are brought about. The concept of "the exercise of rights" on the one hand is effective in exercising the rights of real persons, while also regulating the management authority of companies and commercial partnerships. Business ethics include both compliance with governance principles and rules applicable to area of production, marketing, human resource management and stakeholders’ relations. For this reason, good faith is the essence of the business ethic. Business ethics requires being use of production facilities in accordance with ethical values, for example, it requires the protection of the rights of stakeholders and the application of corporate governance principles in partnership, while at the same time, eliminating the exploitation of child workers. In this respect, it has a multi directional understanding of business ethics. The transparency of the management of the companies and the reporting of the ethical inspections show that the law has reached the companies in present day. It is a measure that determines what is right, what is wrong with a business ethic, and what is good in practice. The good faith that is envisaged in the field of Civil Law is also effective in the field of ethics due to its scope. In fact, good faith was born of moral virtue and transferred to positive law.
Keywords:
Good Faith Principle, Business ethics,
___
- Akyol, Ş., (2006), Dürüstlük kuralı ve hakkın kötüye kullanılması yasağı, İkinci Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
- Akyol, Ş.(2007), Medeni hukukta çelişki yasağı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
- Antalya, O.G., Topuz, M., (2016), Medeni hukuk, İstanbul, Legal Yayıncılık.
- Ateş, D.,(2007), Sözleşme özgürlüğü yönünden dürüstlük kuralları, TBB Dergisi, Sayı 72, Yıl. 2007, s.75-93.
- Barlas, N., (1997), Dürüstlük kuralı ve hakkın kötüye kullanılması yasağının Alman Medeni Kanunundaki düzenleme tarzı ve eleştirisi, İHFM, Cilt: 15, Sayı:3, Yıl:1997, s.191-208.
- Cashin-Ritaine, E., (Çev. Başak Baysal),(2005), Emprevizyon, hardship ve işlem temelinin çökmesi: Pacta Sund Servanda ve Alman-Fransız hukuki ilişkilerinde sözleşmelerin uyarlanmasına giden yollar, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt.63, Sayı 1-2, Yıl.2005, s.321-342.
- Durak, Y., (2017), Güven sorumluluğu ve Culpa in Contrahendo, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt.25,Sayı.1, Ocak 2017, s.239-288.
- Edis, S., (1993), Medeni hukuka giriş ve başlangıç hükümleri, 4. Basıdan Tıpkı Basım, Ankara,Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları No:41.
- Harrison, M. R., (2005), An introduction to business and management ethics, Newyork, Palgrave Mac Millan.
- Helvacı, S., Erlüle, F., (2016), Medeni hukuk, 4. Baskı, İstanbul, Legal Yayıncılık.
- Kara, M. S., (2013), Genel işlem şartlarına ilişkin haksız rekabet hükümleri, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt.17, Sayı.1-2, Yıl.2013, s.723-742.
- Kılıçoğlu, M.,(2015), Dürüstlük kuralı ve hakkın açıkça kötüye kullanma yasağı, Ankara, Bilge Yayınevi.
- Norman, W., (2013), Business ethics, The International Encyclopedia of Ethics, Edited by Hugh La Follettte, Print Pages 652-668., Blackwell Publishing.
- Oğuzman, K., Barlas, N.,(2016), Medeni hukuk-giriş, kaynaklar, temel kavramlar, 22. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
- Öztan, B., (2016), Medeni hukukun temel kavramları, 41. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
- Serozan, R., (2017), Medeni hukuk, 7. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
- Skutch, A.F., (2004), Moral foundations, an introduction to ethics, NewYork, Axios Press.
- Sullivan, R.J., (1994), An introduction to Kant’s ethics, Newyork, Cambridge University Press.
- Yarayan, A., (2013),Türk medeni hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları.
- Yücel, Y. F., (2010), Hak ve menfeatler üzerine bir inceleme, http://portal.ubap.org.tr/App_Themes/Dergi/2010-91-663.pdf, E.T. 04.05.2018.
- ISSN: 1303-0094
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1991
- Yayıncı: Gaziantep Üniv. Sosyal Bilimler Enst.