Ayntab Şehrinde Aile Birliğinin Sona Erme Süreci (1600–1650)

Aile, aynı çatı altında yaşayan anne, baba ve çocuklardan meydana gelen sosyal bir yapıdır. Bu çalışmada, XVII. yüzyılda Ayntab şehrinde toplumun temelini oluşturan en önemli yapılardan olan aile birliğinin sona erme süreci ele alınmıştır. Şer'iyye sicillerinde yer alan kayıtlara dayanarak şehirdeki boşanmaların ne şekilde gerçekleştiği ve sonuçlarının neler olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. İslami kurallara göre eşler arasındaki anlaşmazlıklarda, bütün yollar denendikten sonra başvurulacak en son çare olarak görülen boşanma; İslam hukuku ve geleneklere göre gerçekleşmiştir

Anahtar Kelimeler:

Ayntab, Şer'iyye Sicili, Boşanma, Çocuk, Talak, Nafaka

Ending Process of the Family Union in Ayntab City (1600–1650)

Family is a social institution consisting of mother, father and children living under the same roof. In this study; the ending process of family institution which is one of the most important establishment in the foundation of a society in Ayntab city in XVII. Century, has been considered. Based on şer'iyye records, the study is tried to reveal the conditions in which divorces took place and their consequences. Divorces, which were seen as the last solution in the cases of disputes between the spouses, had been exercised pursuant to Islamic law, customs and traditions

Keywords:

Ayntab, Şer'iyye Records, Divorce, Child, Talaq, Alimony,

PDF

___

Arşiv Kaynakları Milli Kütüphane-Ankara Gaziantep Şer‘iye Sicilleri (GŞS) (1012- 1014 / 1603- 1605) (1017 / 1608) (1027- 1028 / 1617- 1618) (1038- 1039 / 1628- 1629) (1044- 1045 / 1634- 1635) (1045- 1047 / 1635- 1637) (1051- 1052 / 1641- 1642) (1055- 1056 / 1645- 1646) (1055- 1056 / 1645- 1646) (1057- 1058 / 1647- 1648) (1060- 1061 / 1650- 1651) (1015–1016–1019–1024/ 1606–1607- 1610–1615) (1008- 1109 / 1599- 1600) (1030 / 1620) (1029- 1030 / 1619- 1620) A ( 1032 / 1622) B ( 1033 / 1623) Diğer Kaynaklar
ACAR, İbrahim, İslâm Hukukunda Evliliğin Sona Ermesi, Erzurum 2000.
AKTAN, Hamza, “İslam Aile Hukuku”, Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, C.II, Ankara 1992, s.396-433.
ALTINÖZ, İsmail, “Dulkadır Eyaletinin Kuruluşunda Antep Şehri (XVI. Yüzyıl)”, Cumhuriyetin 75. Yılına Armağan Gaziantep, Gaziantep 1999, s. 89
________, Dulkadirli Eyâletinin Kuruluşu ve Gelişmesi, Kahramanmaraş 2009.
ATAR, Fahrettin, “Nikâh”, DİA, C.XXXIII, s.112. AYDIN, M. Akif “Eyüp Şer‟iyye Sicillerinden 184, 185 ve 188 Numaralı Defterlerin Hukuki Tahlili”, 18. Yüzyılda Kadı Sicilleri Işığında Eyüp‟te Sosyal Yaşam, (Editör: Tülay Artan), İstanbul 1998, s. 65-72.
________, “Osmanlı Hukukunda Kazaî Boşanma Tefrik”, Osmanlı Araştırmaları, Sayı: V, İstanbul 1985, s.1-12.
________, “Osmanlı Hukukunda Nikâh Akitleri”, Osmanlı Araştırmaları, III, İstanbul 1982, s.1-24.
________, İslam-Osmanlı Aile Hukuku, İstanbul 1985.
________, “Aile”, DİA, C.II, s.196-200. BİLMEN, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahât-ı Fıkhiyye Kamusu, C.II, İstanbul 1968.
CİN, Halil, Eski Hukukumuzda Boşanma, Ankara 1976.
________, İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, Ankara 1974.
CİN, Halil-AKGÜNDÜZ, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, II, İstanbul 1996.
ÇINAR, Hüseyin, “18. Yüzyılda Ayıntab (Antep) Sancağı‟nın İdari ve Mali Yapısı”, (Ed. Erol Özvar-Arif Bilgin), Selçukludan Cumhuriyete Şehir Yönetimi, İstanbul 2008, s.267–297.
_________, 18. Yüzyılın İlk Yarısında Ayntab Şehri‟nin Sosyal ve Ekonomik Durumu, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2000.
DARKOT, Besim –DAĞLIOĞLU, Turhan, “Ayntab” İA (İslam Ansiklopedisi MEB), C.II s.64-67. DOĞAN, İsmail, Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar, İstanbul 2000.
DÖNDÜREN, Hamdi, Delilleriyle İslam Hukuku Şahıs, Aile ve Çözümlü Miras, İstanbul 1983.
DÜZDAĞ, M. Ertuğrul, Şeyhülislam Ebussuûd Efendi Fetvaları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, İstanbul 1983.
EL-KAYSİ İbrahim, İslam Ailesi ve Evlilik, (Ter. Nusrettin Boleli ), İstanbul 1985.
ERTEN, Hayri, Konya Şer‟iye Sicilleri Işığında Ailenin Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapısı (XVIII. Yüzyılın İlk Yarısı), Ankara 2001.
Gaziantep İl Yıllığı 2002, Gaziantep 2002, s.1-5.
GÖKHAN, İlyas, “Gaziantep Yöresinin Osmanlı Hâkimiyetine Geçmesi”, (Ed. Yusuf Küçükdağ), Osmanlı Döneminde Gaziantep Sempozyumu 22 Ekim 1999, Gaziantep 2000, s.59-65.
GÖKÇE, Birsen, “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Aile Yazılar Temel Karamlar Yapı ve Tarihi Süreç, I, Ankara 1990, s.205-224.
KALELİOĞLU, Ejder, “Gaziantep Yöresinin Fiziki Coğrafyası”, AUDTCF Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 3–4 (1971), s.140-155.
________, “Gaziantep Yöresinde Yerleşme, Meskenler, Nüfus ve Ekonomik Faaliyetler”, DTCFD, XXVIII / 3–4 (1970), Ankara 1977, s.39-98.
KARAMAN, Hayreddin, “ İslam‟ın Getirdiği Aile Anlayışı”, Sosyo-Kültrel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, C.II, Ankara 1993, s. 385–395.
________, Mukayeseli İslam Hukuku, C. II, İstanbul 1974.
KURT, Abdurrahman, Bursa Sicillerine Göre Osmanlı Ailesi, (1839–1876), Bursa
ÖZDEĞER, Hüseyin, Onaltıncı Asırda Ayntab Livası, İstanbul 1988.
ÖZKALP, Enver, Sosyolojiye Giriş, Eskişehir 1996.
PAMUK, Bilgehan, “Conditional Divorce in Ottoman Society: A Case from seventeenth-Century Erzurum”, Bilig, Winter/2008, Number 44, s.111-120.
SCHACT, Joseph, “Nikâh”, İA (İslâm Ansiklopedisi-MEB), c.IX, s.257–261. ÜÇOK, Coşkun- MUMCU, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, Ankara 1991.
YILDIZ, Hakkı Dursun, “Abbasiler Devri”, Doğuştan Günümüze İslam Tarihi III, İstanbul 1992, s.19-497.
Ending Process of the Family Union in Ayntab City (1600-1650)