BULANIK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİNİN ALIŞILMAMIŞ İMALAT YÖNTEMLERİNİN SEÇİMİNDE KULLANILMASI

Günümüzde ortaya çıkan yüksek mukavemetli yeni malzemelerin işlenme gereksinimi, çok küçük işleme alanlarında çalışma gerektiren parçaların varlığı, çok hassas ve kırılgan parçaların işlenmesi ihtiyacı ve karmaşık geometrilerin işlenmesinde ortaya çıkan zorluklar nedeniyle geleneksel imalat yöntemlerinin ötesinde yeni üretim teknolojilerine duyulan ihtiyaç Alışılmamış İmalat Yöntemleri (AİY) ile giderilmektedir. Ancak birbirinden çok farklı ve sayıları gittikçe artan AİY arasında işlenecek parçaya ve üretim koşullara en uygun olanını seçmek günümüz imalatçıları için oldukça önemli bir problem olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada AİY seçimi için, Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (BAHP) ve Bulanık İdeal Çözümlere Yakınlık Yoluyla Tercihlerin Sıralanması Tekniği (BTOPSIS) yöntemlerinin uygulandığı sistematik bir yaklaşım ortaya konmuştur. Çalışmada ayrıca bulanık yöntemlerle elde edilen sonuçlar, bulanık olmayan (klasik) AHP ve TOPSIS yöntemleri ile karşılaştırılarak bulanıklığın sonuçlar üzerinde etkisi belirlenmiştir. AİY seçimleri konusunda bulanıklığın da dahil edildiği seçim yöntemleri geliştirilmiş ve uygulamalar sonucunda bulanıklığın ve farklı seçim yaklaşımlarından ziyade ikili karşılaştırmalar yoluyla yapılan ağırlıklandırmanın sıralama sonucunda daha etkili olduğu ve Bulanık TOPSIS’ten ziyade Bulanık AHP aşamasının çok daha önemli olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Alışılmamış imalat yöntemlerinin seçimi, Çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri, Bulanık AHP, Bulanık TOPSIS

PDF

___

Rajurkar, K.P. ve Ross, R.F., “The role of nontraditional manufacturing processes in future manufacturing industries”, ASME Manufacturing International, 23–37, 1992.
Yao, Y. L., Cheng, J. G., Rajurkar, K. P., Kovacecic, R., Feiner, S., Zhang, W., “Combined research and curriculum development of nontraditional manufacturing”, European Journal of Engineering Education, Cilt 30, No 3, 363-376, 2005.
Aouam, T., Chang, S.I., Lee, E. S., “Fuzzy MADM: An outranking method”, European Journal of Operational Research, Cilt 145, No 2, 317–328, 2003.
Karakaşoğlu, N., “Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 1-7, 2008.
Chakraborty, S. ve Dey, S., "Design of an analytic-hierarchy-process-based expert system for non-traditional machining process selection", International Journal of Advanced Manufacturing Technology, Cilt 31, No 5-6, 490-500, 1977.
Dağdeviren, M., Akay, D., Kurt, M., “İş Değerlendirme, Faktör Derece Puanlarının Belirlenmesinde Hedef Programlama Yönteminin Kullanılması”, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, Cilt 19 No 1, 89-95, 2004.
Chakroborty, S. ve Dey, S., "QFD-based expert system for non-traditional machining processes selection", Expert Systems with Applications, Cilt 32, No 4, 1208–1217, 2007.
Chakladar, N. D. ve Chakraborty, S., “A combined TOPSIS-AHP-method-based approach for non-traditional machining processes selection”, Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers--Part B: Journal of Engineering Manufacture, Cilt 222, 1613-1623, 2008.
Krohling R. A. ve Campanharo V. C., "Fuzzy TOPSIS for group decision making: A case study for accidents with oil spill in the sea", Expert Systems with Applications, Cilt 38, No 4, 4190-4197, 2011.
Aydogan E. K., "Performance measurement model for Turkish aviation firms using the rough-AHP and TOPSIS methods under fuzzy environment", Expert Systems with Applications, Cilt 38, No 4, 3992-3998, 2011.
Kaya T. ve Kahraman C., "An integrated fuzzy AHP–ELECTRE methodology for environmental impact assessment", Expert Systems with Applications, Cilt 38, No 7, 8553-8562, 2011.
Chakladar, N. D., Das, R., Chakrabort, S., “A digraph-based expert system for non-traditional machining processes selection”, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, Cilt 43, No 3-4, 226-237, 2009.
Das, S. ve Chakraborty, S., "Selection of non-traditional machining processes using analytic network process", Journal of Manufacturing Systems, Cilt 30, No 1, 41-53, 2011.
Kahraman C., "Multi-Criteria Decision Making Methods and Fuzzy Sets", Fuzzy Multi-Criteria Decision-Making Theory and Applications with Recent Developments, Springer, New York, 1-20, 2008.
Bellman, R. E. ve Zadeh. L. A., “Decision-making in a fuzzy environment.” Management Science, Cilt 17, No 4, 141- l64, 1970.
Zimmermann H. J. ve Zysno P., "Quantifying vagueness in decision models", European Journal of Operational Research, Cilt 22, No 2, 148-158, 1985.
Duran, O. ve Aguilo, J., “Computer-aided machine-tool selection based on a fuzzy-AHP approach”, Expert Systems with Applications, Cilt 34, No 3, 1787–1794, 2007.
Yurdakul, M. ve Cogun, C., “Development of a multi-attribute selection procedure for non-traditional machining processes”, Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers--Part B: Journal of Engineering Manufacture, Cilt 217, 993-1009, 2003.
Youssef, H.A. ve El-Hofy, H., “Nontraditional Machine Tools and Operations”, Machining Technology Machine Tools and Operations, CRC Press Taylor and Francis Group, Florida, 391-524, 2008.
Chang, D. Y., "Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP", European Journal of Operational Research, Cilt 95, No 3, 649-655, 1996.
Cogun C., "Computer-aided system for selection of nontraditional machining operations", Computers in Industry, Cilt 22, No 2, 169-179, 1993.
Machinability Data Center, “Introduction to Nontraditional Machining”, Machining Data Handbook, 3rd Ed., Cincinnati - Ohio, 9.1-9.5, 1980.
İç Y.T. ve Yurdakul M., “A Decision Support System for Selection of Machining Centers", Journal of The Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, Cilt 23, No 1, 85-95, 2008.
Chen, T. C., "Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment", Fuzzy Sets and Systems, Cilt 114, No 1, 1-9, 2000.
Lee, S. H., "Using fuzzy AHP to develop intellectual capital evaluation model for assessing their performance contribution in a university", Expert Systems with Applications, Cilt 37, No 7, 4941-4947, 2010.