199111

Birlikte Yaşama Tecrübesine ve Ortak Yaşam Alanına İşaret Eden Kavramsal Bir Çalışma: Ebrulî Kültür (Mardin Örneği)

Bir toplumdaki etnik ve dini çeşitliliği ifade etmek için genellikle çokkültürlülük kavramı kullanılmaktadır. Bu kavram, iç dinamikleri tanımlamada yetersizdir. Bu nedenle Mardin örneğinde yeni bir kavrama odaklanılmıştır: Ebrulî kültür. Kavramsallaştırmada “değer” yaklaşımı esas alınmıştır. Makalede ebrulî kültür kavramını açıklamak ve bundan hareketle farklı etno-dini grupların yüzyıllara dayanan etkileşim dinamiğine işaret etmek amaçlanmıştır. Bu amaçla Batı ülkeleri için kullanılması uygun olan mozaik, gökkuşağı ve melez gibi kavramlar sorgulanmıştır. Bu kavramlar, Türkiye’deki sosyo-kültürel dinamikleri tanımlamada yetersiz olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca Türkiye’deki farklı etno-dini gruplar arası etkileşimin “değer” üzerinden inşa edildiği vurgulanmıştır. Fakat bu etkileşim biçimi, uzun tarihi geçmişe dayanmasına rağmen günümüzde değişmektedir. Bununla birlikte, sosyo-kültürel alana dönük iyileştirmelerin “değer” merkezli yaklaşımlarla ele alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ebrulî Kültür, Mozaik, Ortak Yaşam, Değer, Mardin

A Conceptual Study of Pointing to Experience of Living Together and Common Life Area: Ebrulî Culture (Example of Mardin)

The concept of multiculturalism is often used to express ethnic and religious diversity in a society. This concept is insufficient to describe internal dynamics. For this reason, it is focused on a new concept in the example of Mardin: Ebrulî Culture. In conceptualization, approach of “value" is based on. It is aimed to explain the concept of Ebrulî Culture and point out the interaction dynamics of different ethno-religious groups that based on centuries in this article. For this purpose, it has been questioned the some concepts such as mosaic, rainbow and hybrid which are suitable for Western countries. These concepts have been commented as insufficient to describe the socio-cultural dynamics in Turkey. In addition, it has been emphasized that the interaction which is between different ethno-religious is constructed on the basis of "value" in Turkey. However, this types of interaction nowadays change, even though it is based on a long history. Moreover, it has been reached the result that the socio-cultural improvements need to be addressed with basis of "value" approaches.

Keywords:

Ebrulî Culture, Mosaic, Common Life, Value, Mardin,

PDF

___

Akyüz, H. G. (2009). Bizanslılar, Selçuklular, Artuklular ve Osmanlılar Döneminde Antakya Süryanî Kadim (Ortodoks) Kilisesi’nin Patriklik Merkezinin ve Süryanîlerin Durumu. (Türkiye’de Birlikte Yaşama Kültürü ve Mardin Örneği, Sempozyum 02-03. 10. 2009), Sempozyum Bildirileri içinde (ss.59-73). İstanbul: Mardin Valiliği.
Akyüz, G.(2006). Süryanilerin Hıristiyan ve Müslüman Araplarla Olan İlişkileri. İbrahim Özcoşar (Ed.), (1. Uluslararası Tarihi Mardin Sempozyumu, 26-27-28 Mayıs 2006, Mardin), Sempozyum Bildirileri içinde (s.527-537). Mardin.
Ağırakça, A. (2009). İslâm Tarihi Boyunca Mardin’de Birlikte Yaşamanın Dini ve Sosyal Boyutları. (Türkiye’de Birlikte Yaşama Kültürü ve Mardin Örneği, Sempozyum 02-03. 10. 2009), Sempozyum Bildirileri içinde (ss.35-43). İstanbul: Mardin Valiliği.
Azimli, M. (2005). Müslüman-Süryani ilişkilerine Giriş. Ahmet Taşğın-Eyyüp Tanrıverdi-Canan Seyfeli (Haz.). Süryaniler ve Süryanilik, Cilt I içinde (ss. 37-47). Ankara: Orient Yayınları.
Barutçugil, H. (2010). EbrulîMardin. T.C. Mardin Valiliği. İstanbul: Mardin Valiliği.
Berry, J. W., Poortinga, Y.P., Breugelmans, S. M., Chasiotis, A. & Sam, D. L. (2015). Kültürlerarası Psikoloji (3. Baskı), (Leman Pınar Tosun, Çeviri Ed.). Ankara: Nobel.
Bilgin, N. (2007). Kimlik İnşası. İzmir: Aşina Kitaplar.
Bulaç, A. (2009). Bir Arada Yaşama Tecrübesi Mardin Modeli. (Türkiye’de Birlikte Yaşama Kültürü ve Mardin Örneği Sempozyumu 02-03. 10. 2009), Sempozyum Bildirileri içinde (ss.139-153). İstanbul: Mardin Valiliği.
Buckingham, J.S. (1827). Travels in Mesopotomia. London: H. Colburn.
Dolapönü, H. (1972). Tarihte Mardin. P. Cebrail Aydın (Haz.). İstanbul: Hilal Matbaacılık.
El-Batâyine, M. D. (2000). Arap Kökenli Hıristiyanlar ve İslam Fetihleri ile Olan İlişkileri (Abdulhalik Bakır, Çev.). Belleten (Aralık 1999), Cilt LXXII, 238, 869-934.
Eriksen, T. H. (2004). Etnisite ve Milliyetçilik: Antropolojik Bir Bakış (Ekin Uşaklı, Çev.). Ankara: Avesta Basın Yayın.
Eriksen, T. H. (2012). Sosyal ve Kültürel Antropoloji: Küçük Yerler, Büyük Meseleler (A. Erkan Koca, Çev.). Ankara: Birleşik.
Eriksen, T. H. & Nielsen, F. S. (2014). Antropoloji Tarihi (4.Baskı), (Aksu Bora, Çev.). İstanbul: İletişim.
Göktaş, H.R. (2016). Bensenoğ: Türkçenin Ruhu. İstanbul: Külliyat.
Graeber, D. (2017). Değer Teorisi (Başak Kıcır, Çev.). İstanbul: Sel.
Güvenç, B. (1994). İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi.
Hortaçsu, N. (2007). Ben Biz Siz Hepimiz: Toplumsal Kimlik ve Gruplararası İlişkiler. Ankara: İmge Kitabevi.
Kalın, İ. (2016). Ben, Öteki ve Ötesi (5. Baskı). İstanbul: İnsan.
Karlığa, B. (2009). İslam ve Batı Dünyasında Çoğulculuk ve Birlikte Yaşama Tecrübesi. (Türkiye’de Birlikte Yaşama Kültürü ve Mardin Örneği, Sempozyum 02-03. 10. 2009), Sempozyum Bildirileri içinde (ss.27-33). İstanbul: Mardin Valiliği.
Kearney, R. (2012). Yabancılar, Tanrılar ve Canavarlar: Ötekiliği Yorumlamak (Barış Özkul, Çev.). İstanbul: Metis.
Kymlicka, W. (2015). Çokkültürlü Yurttaşlık (2. Baskı), (Abdullah Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Omay S. B. & Dinç, F., (2009). Mardin Tasavvuf Geleneğinin Birlikte Yaşama Kültürüne Katkıları. (Türkiye’de Birlikte Yaşama Kültürü ve Mardin Örneği, Sempozyum 02-03. 10. 2009), Sempozyum Bildirileri içinde (ss.75-85). İstanbul: Mardin Valiliği.
Ortaylı, İ. (2001). Osmanlı Toplumunda Aile (3. Baskı). İstanbul: Pan.
Özcoşar, İ. (2005). Osmanlı Devleti’nde Millet Sistemi ve Süryani Kadimler. Ahmet Taşğın-Eyyüp Tanrıverdi-Canan Seyfeli (Haz.). Süryaniler ve Süryanilik, Cilt II içinde (ss. 209-238). Ankara: Orient Yayınları.
Özcoşar, İ. (2009). Etnik ve Dinsel Sınırlar Bağlamında Mardin. (Türkiye’de Birlikte Yaşama Kültürü ve Mardin Örneği, Sempozyum 02-03. 10. 2009), Sempozyum Bildirileri içinde (ss.101-105). İstanbul: Mardin Valiliği.
Özmen, A. (2006). Turabdin Süryanileri Örneğinde Etno-Kültürel Sınırlar (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Öztürk, A. (2006). 19. Yüzyıl Mardin’de Müslim-Gayrimüslim İlişkilerine Örnekler. İbrahim Özcoşar (Ed.), (1. Uluslararası Tarihi Mardin Sempozyumu, 26-27-28 Mayıs 2006), Sempozyum Bildirileri içinde (ss. 519-524). Mardin.
Sarı, E. (2010). Mardin’de Kültürlerarasılık. İstanbul: İletişim.
Seyfeli, C. (2005). Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlerin İdari Yapısı. Ahmet Taşğın-Eyyüp Tanrıverdi-Canan Seyfeli (Haz.). Süryaniler ve Süryanilik, Cilt I içinde (ss.251-265). Ankara: Orient Yayınları.
Shaw, S. (1985). Osmanlı İmparatorluğunda Azınlıklar Sorunu (Ahmet Günlük, Çev.). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 4 içinde (ss. 1002-1006). İstanbul: İletişim.
Soykan, T. (2000). Osmanlı İmparatorluğunda Gayri Müslimler. Nuri Bilgin (Der.). İstanbul: Bağlam.
Su, S. (2009). Hurafeler ve Mitler. İstanbul: İletişim.
Şer, A. (2002). Siirt Vakayinamesi (Celal Kabadayı, Çev.). İstanbul: Yaba.
Taylor, C., Appiah, K. A., Habermas, J., Rockefeller, S. C., Walzer, M. & Wolf, S. (2014).Çokkültürcülük (4. Baskı). Amy Gutman (Haz.). İstanbul:Yapı Kredi.
Yalap, A. (2011). Bizim Köyün Papazıdır. İstanbul: İletişim.
Yapıcı, A. (2004). Din Kimlik ve Ön Yargı Biz ve Onlar. Adana: Karahan.