Mücellî’nin Manzum Şurûtü's-Salâtı

Türk-İslam edebiyatı X. yüzyıldan bu yana varlığını devam ettirmektedir. Bu edebiyat sahasının temel referans kaynağı İslam dini ve onun çerçevesinde meydana getirilen zengin ilmî ve edebî müktesebattır. Bu edebiyat sahasında amaç toplumu aydınlatmak, insanı eğitmektir. Dinî bir konunun anlatımını şiir formuyla sağlayan bu edebiyatın içerisinde ilmihaller, manzum hadisler, mukadimetü’s-salâtların yanı sıra namazla ilgili kimi bilgiler ihtiva eden şurûtü’s-salâtlar da dikkat çekmektedir. XVI. yüzyılda Mücellî mahlaslı bir şair tarafından kaleme alınan manzûme, geneli ümmi olan ve göçebe halde yaşayan insanların ibadetlerin tacı konumunda bulunan namaz ile alakalı farz, vacip, sünnet ve müstehap gibi kimi değerleri öğrenmelerini kolaylaştırmak maksadı taşır. Bu eser, gusül ve namaz ile ilgili kaideleri ihtiva etmektedir. Çalışma, manzûm bir mukaddime ile konunun anlatıldığı on sekiz bâbdan meydana gelmektedir. Manzûmenin mukaddimesi, mesnevî nazım şekliyle kaleme alınmış olup geri kalan kısmı ise gazel tarzında kafiyelendirilmiştir. 

The Poetic Shurūtu's-Salāt of Mujallī

The Turkish Islamic Literature exists since X. century. The main sources of this literature are Islamic intellectual heritage and the very rich scholarly body of knowledge developed around it. The main objective of the works in this literary genre is to enlighten the community and to educate Muslim community. In addition to catechisms, poetic hadiths, the introduction to ṣalāt (obligatory Muslim prayers), this literary genre where religious matters can be expressed in the form of poem also includes Shurūṭ al-ṣalāt which provides information about ṣalāt. The work to be examined in this article was written in XV. century by a poet whose appellative is Mujallī. The objective of his work was to make it easier to understand some legal principles on ṣalāt such as farḍ (obligatory acts), wajīb (compulsory acts), sunnah and mustaḥab (recommended acts) for people who were illiteral or Muslim nomads. This work also includes some basic rules regarding ghusl (full-body ritual purification) in addition to ṣalāt. This work is composed of a poetised introduction and eighteen sections about ṣalāt. While the introduction part of the work was written in masnawī poetic style, the rest of the work was rhymed in the ghazal form.

___

  • 1.06 Mil Yz B 346/ 97b2.Âbidî, Hayat Kitabı - Ravzâtü’l İslam, Haz. İsa Kayaalp, İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları, 2016.3.Arpaguş, Kelpetin Hatice. “Bir Telif Türü Olarak İlmihal Tarihi Geçmişi ve Fonksiyonu”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakultesi Dergisi 1/22 (2002): 25-56.4.........................................., "İimihal", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 22:139-141. Ankara: TDV 2000. 5.Baktır, Mustafa. “Anadolu’da Yazılan İlk Türkçe İlmihal Kitaplarından İzniki’nin Mukaddimesi”, Uluslararası İznik Sempozyumu. Ed. Ali Erbaş. İznik: İznik Belediyesi Kültür Yayınları,2005.6.Bayram, Mikâil. “Ahî Evren Kimdir”. Diyanet ilmi Dergi 7/1 (1978): 7.Çeltik, Halil. “Türk Edebiyatında Manzum ilmihal ve Fıkıh Kitapları İle Son Devre Ait Manzum Bir İlmihal”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 7/1 (Nisan 2006): 4378.Düzenli, Pehlül. Şeyhülislam Ebuss uud Efendi ve Fetvaları, İstanbul: Osav Yayınları, 2012.