Burak ÖZÇETİN, Umut Tümay ARSLAN, Mutlu BİNARK

Türkiye’de İnternet, Kamusallık ve Demokratik Kanaat Oluşumu

İnternet kullanımı ve internete erişim olanakları arttıkça, internet kanaatlerin şekillenmesi ve dolaşımı açısından gitgide daha da önemli bir araç haline gelmiştir. Kimi araştırmacılar, siber uzamın alternatif bir kamusal alan olarak düşünülebileceği iddiasını gündeme getirmekte ve internetin demokrasinin derinleştirilmesinde olumlu bir rol oynayacağının altını çizmektedir. İnternet-kamusallık bağlantısına daha şüpheci yaklaşan araştırmacılar ise, siber uzamın sınırlılıklarını vurgular ve internete erişimdeki eşitsizlikler ve siber uzamdaki anti-demokratik içeriklere (nefret söylemi, ırkçı, cinsiyetçi, ayrımcı içerikler vb.) işaret etmektedirler. “İnternet Mecraları, Kanaat Oluşumu ve Dolaşımı: Kamusal ve Mahrem Arasında” başlıklı TÜBİTAK SOBAG projesinin bulgularından yola çıkan bu çalışmada, siber uzam-kamusallık ilişkisi niceliksel ve niteliksel araştırma bulguları eşliğinde tartışılmaktadır. Çalışma, internet, kamusallık, tartışma etiği ve demokrasi arasındaki ilişkinin ve bu ilişkiden türeyen yeni soruların sadece kuramsal düzeyde tartışılmasının eksik kalacağını iddia etmektedir. Bu yargıdan hareketle çalışmanın niceliksel kısmında internet kullanım alışkanlıkları ve internet kullanım kategorileri incelenmiş; niteliksel kısmında ise çevrimiçi gazetelerin okur yorumları sayfalarındaki yorumlar rasyonel müzakere süreçleri çerçevesinde analiz edilmiştir. Araştırmanın niceliksel sonuçları, Türkiye’de internet kullanıcılarının, internette içerik üretmekten uzak durduklarını; interneti daha çok, seyir (sörf, e-posta alışverişi, çevrimiçi haber okuma, blog takip etme vb.) ve sosyalleşme (sosyal ağlar) amaçlı kullandıklarını göstermektedir. Niteliksel analizde ise, analiz edilen mecralarda üretilen içeriklerin büyük bir çoğunluğunun rasyonel müzakere prosedürlerine uygunluktan uzak olduğu görülmüştür

Anahtar Kelimeler:

İnternet, siber uzam, kamusallık, demokrasi, e-müzakere

Internet, Publicity and Democratic Opinion Formation in Turkey

The importance of internet as a medium in making and dissemination of opinions has increased with the growth of internet use and access to internet. Some researchers argue that cyber space can be considered as an alternative public sphere, and it plays a positive role in deepening democracy. The skeptics, on the other hand, stress the limitedness of cyber space and point to inequalities in access to internet and anti-democratic contents (hate discourse, racist, sexist, discriminatory content etc.) in circulation. In this study, which rests on TUBİTAK SOBAG research project titled “internet Channels, Opinion Formation and Dissemination: Between the Public and Private”, the relationship between cyber space and publicity is discussed with reference to quantitative and qualitative field research findings. The study maintains that the relationship between internet, publicity, discourse ethics and democracy; and new questions arising from this relationship should not be tackled with at theoretical level. For this reason, the quantitative phase of the study focused on internet usage habits and usage categories; and the qualitative part analyzed readers’ comments pages of online newspapers, alongside with rational deliberation procedures. The findings of the quantitative phase showed that, internet users in Turkey refrain from generating content on the web, and rather use internet for viewing (surfing, e-mail, reading online news, reading blogs etc.) and socialization (social networks) purposes. The qualitative analysis point that great majority of user generated content are far from meeting the requirements of rational deliberation procedures.

Keywords:

internet, cyberspace, publicity, democracy, e-deliberation,

PDF

___

Barber, B. (2006). “How Democratic are the New Telecommunication Technologies?”, IDP: Revista de los Estudios de Derecho y Ciencia Política de la UOC, http://www.uoc.edu/ idp/3/dt/esp/barber.html Erişim Tarihi 03.03.2011.
Benhabib, S. (1999). “Müzakereci Bir Demokratik Meşruiyet Modeline Doğru” Demokrasi ve Farklılık, S. Benhabib (ed.) .İstanbul: Demokrasi Kitaplığı. s. 492-508
Binark, M. ve Çomu, T. (2012). “Sosyal Medyanın Nefret Söylemi için Kullanılması İfade Özgürlüğü değildir ”, https://yenimedya.wordpress.com/2012/01/20/sosyal-medyanin- nefret-soylemi-icin-kullanilmasi-ifade-ozgurlugu-degildir/, Erişim Tarihi 20.01.2012.
Binark, M. ve Löker, K. (2011). Sivil Toplum Örgütleri İçin Bilişim Rehberi. Ankara: STGM Yayınları.
Cammaerts, B. (2008). “Critiques on the Participatory Potentials of Web 2.0”. Communication, Culture and Critique, 1:358-377.
Çomu, T. ( hazl.) (2011). Yeni Medyada Nefret Söylemi. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Dahlberg, L. (2001). “The internet and Democratic Discourse”. Information, Communication and Society, 4(4):615-633.
Dahlberg, L. (2004). “Net-Public Sphere Research: Beyond the “First Phase””. The Public, 11 (1):27-44.
Dahlberg, L. (2004). “The Habermassian Public Sphere: A Specification of the Idealized Conditions of Democratic Communication”. Center for Social and Political Thought, 10, Ağustos, s. 2-18.
Deveci, C. (1998). “Siyasetin Sınırı olarak Kamusallık: Arendt’in Kant’tan Çıkarsadıkları”. Doğu Batı, 5, Kasım-Ocak, s. 101-116.
Dirini, İ. (2011). “Okur Yorumlarıyla Yeniden Yeniden Üretilen Nefret Söylemi”. Yeni Medyada Nefret Söylemi, T. Çomu, (ed.) İstanbul: Kalkedon Yayınları. s. 55-94.
Fernback, J. ve Thompson, B. (1995). “Virtual communities: Abort, retry, failure?” http://www. well.com/user/hlr/texts/VCcivil.html Erişim Tarihi 03.03.2010.
Flickr, http://www.flickr.com/, Erişim Tarihi 07.08.2012
Haber 7, www.haber7.com.tr, Erişim Tarihi 07.08.2012
Habermas, J. (1990). Moral Consciousness and Communicative Action, Cambridge: The MIT Press.
Habermas, J. (2000). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, Çev.:T. Bora ve M. Sancar. İstanbul: