“Kafamda Bir Tuhaflık” Romanında Sosyal -Siyasal Ayrımlaşmanın Anlatılaştırımı

Orhan Pamuk “Kafamda Bir Tuhaflık” romanında Türkiye’nin son elli yılını biçimlendireniçgöç ve buna bağlı olarak gecekondulaşma ve kentleşme sürecinde ortaya çıkan “tuhaflıkları”anlatılaştırmıştır. Romanın temel kavramı olan “tuhaflık”, romanın erkek kahramanı Mevlut’unbir kez görüp âşık olduğu ve mektuplar yazdığı güzel kızla değil, onun çirkin ablasıyla evlendiğinianlaması ile başlar. Romanın yazınsal merkezini belirginleştiren izleklerden biri de sözkonusu anlatı zamanı içinde ortaya çıkan politik ayrımlaşmadır. Yazar, özellikle yetmişli yıllardaortaya çıkan ve giderek toplumun büyük bir bölümünü kapsayan ve “milliyetçi- ülkücü” ve“solcu- devrimci” diye nitelenen politik ayrımlaşmayı ya da cepheleşmeyi anlatıya katmıştır.Söz konusu politik cepheleşmede sağ kesimi, romanın başkahramanı Mevlut’un, onun amcaoğullarıKorkut ve Süleyman figürlerinde, sol kesimi ise arkadaşı Ferhat figüründe yazınsallaştırmıştır.Orhan Pamuk, romanda betimlediği siyasal ayrımlaşmayı, köyden göçle gelenlerinİstanbul’un etrafında oluşturdukları gece kondu semtleri ile de ilişkilendirir; böylece, bu yenimahallelere politik bir kimlik kazandırır. Yazar, siyasal cepheleşmenin iki tarafının iç farklılıklarını,kendilerine özgü sloganlarını ve duvar yazılarını betimlemek suretiyle, bir yandan anlatızamanıyla ilgili anımsama kültürünü belirginleştirir. Öbür yandan da 1970’li yılların siyasalolaylarını anlatmak suretiyle, okuyucuyu söz konusu cepheleşme ile eleştirel değerlendirmeyeözendirir. Romanda anlatılaştırılan politik cepheleşme, cepheleşme eğilimini pekiştirmeyi değil,kör şiddetin dışlanmasını, böylece barışçıl ve insancıl bir tarih bilincinin oluşumuna katkıyapmayı amaçlar. Orhan Pamuk, “Kafamda Bir Tuhaflık” romanında toplumsal ve kültürel olgularıve olayları ü yazınsal bir yetkinlikle romanına yansıtmıştır. Yazar, Alman filozof ve yazarFriedrich Schiller’in aynı adı taşıyan yapıtından esinlenerek kaleme aldığı “Saf ve DüşünceliRomancı” adlı denemesinde geliştirdiği yazınsal düşüncelerini, “Kafamda Bir Tuhaflık” romanındaedimselleştirmiştir.

___

  • Pamuk, Orhan (2015). Kafamda Bir Tuhaflık. Birinci baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
  • Bardakçı, Murat (2015). Enver. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
  • “Edebiyat Nedir?”; Can Yayınları, 4. Basım, Nisan 2011, İstanbul