“KAFAMDA BİR TUHAFLIK” ROMANINDA KÜLTÜREL BİR ÖGE OLARAK BOZANIN ANLATILAŞTIRIMI

Bu çalışmada yorum bilim ve alımlama estetiği kuramından ve yöntemindenyararlanılarak, Orhan Pamuk’un “Kafamda Bir Tuhaflık” romanında içgöç kapsamındaKonya Ereğli’nin bir köyünden İstanbul’a gelen Mevlut figüründe betimlediği kentkültürünün değişimi ve bu değişim sürecine uyum sağlamaya çalışan insan tipleriçözümlenmiştir.Romandaki anlatım uyarınca, içgöçün bir sonucu olarak İstanbul’un kıyılarındayeni mahalleler ortaya çıkmış, böylece İstanbul kısmen köylüleşmiş, köyden gelenlerise, İstanbul’un kent kültürüne uyum sağlamıştır. İç göçmenler, emek yoğun bir alanolan hizmet sektörüne katılmak suretiyle varlık kurmuş ve yaşamlarını sürdürmüştür.Romanın başkahramanı Mevlut, babasının yolunu izleyerek, boza ve yoğurt satıcılığıişiyle ailesinin geçimini sağlamıştır. Kent kültürünün ve tarihinin korunmasını çokönemseyen yazar, bu kapsamda kentin günlük yaşam kültürünü biçimlendiren öğeleriserimlemiştir.Çözümleme, romanın yazınsal merkezini oluşturan ve geleneksel bir kültür değeriolan boza ve boza satıcısı Mevlut’un kafasındaki tuhaflıklara dayanmaktadır. Ayrıca,Pamuk’un romanın asıl ve yan figürlerinin oluşturmada boza ve yoğurt satıcılarınıyakından tanımak amacıyla, onların günlük çalışma koşullarını gözlemlemiş ve anlatımtarzlarından yararlanmıştır. Böylece “Kafamda Bir Tuhaflık” ses çoğulluğu ve metinlerarasılık niteliği kazanmıştır. Romanın bu niteliği, bu çalışmada araştırmaya katılmıştır.Doğuştan İstanbullu olan romanın yazarı Orhan Pamuk’un kültürel belleğindeboza ve benzeri kültür ürünleri yer etmiştir. Bu nedenle, İstanbul’un kültürel belleğinioluşturan bu öğeler ve renkler çözümlemeye katılmıştır. Boza, romandaki betimlemeuyarınca, insanın özünde var olan eğlenme ve biraz dumanlanarak zaman geçirmegereksinmesini karşılayan hafif alkollü bir içecektir.

___

  • Günay, Turhan vd. Orhan Pamuk İle ‘Kafamda Bir Tuhaflık’ Romanı Hakkına Söyleşi.
  • Cumhuriyet Kitap, 11 Aralık 2014.
  • Pamuk, Orhan. Saf ve Düşünceli Romancı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
  • ——. Kafamda Bir Tuhaflık. İstanbul: YKY, 2014.