20889

Battal-Nâme, Sasonlu Tavit ve Digenis Akritas Destanlarındaki Kahramanların Lord Raglan’ın Geleneksel Kahraman Kalıbına Göre Değerlendirilmesi

Türkler, Ermeniler, Araplar ve Rumlar tarihin belli dönemlerinde birbirleriyle bazen savaşarak, bazen ticaret yoluyla, bazen de dini sebeplerle ilişkilerde bulunmuşlardır. Tabii bu durum, sözünü ettiğimiz halkların ortak bilincinde farklı anlatı türlerinin doğmasına sebep olmuştur. Tarihi olaylar bu anlatı türleri içinde, her toplumun bakış açısı, dini anlayışı ve hayat görüşüne göre şekillenmiştir. Battal-nâme, Digenis Akritas ve Sasonlu Tavit destanları ve bu destanların kahramanları dile getirdiğimiz tarihi olayların farklı farklı anlatılmalarının başarılı birer örneğini teşkil ederler. Biz, bu çalışmamızda bu üç destandan Digenis Akritas’ı ve Sasonlu Tavit’i tanıtırken aynı zamanda destan kahramanlarını Lord Raglan’ın Geleneksel Kahraman Kalıbı’na göre karşılaştırarak Türk destanlarındaki kahraman kalıbının bazı özelliklerini de belirlemeye gayret gösterdik. Bunu yapmamızdaki maksat, sadece milli bir kahraman prototipi çıkarmak değil, bunun yanında tarihte bir şekilde münasebette bulunduğumuz toplumların destan gelenekleri, daha geniş bir ifadeyle sözlü anlatı gelenekleri, hakkında bilgi sahibi olmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Battal-nâme, Sasonlu Tavit, Digenis Akritas, Battal Gazi, Lord Raglan, Geleneksel Kahraman Kalıbı

An Evaluation according to Traditional Heroic Patterns by Lord Raglan on Heros in the Battal-name, Digenis Akritas and David of Sassoun

Turks, Arabs, Armenians and Greeks are fights with each other in certain periods of history. They were found in relationships sometimes trade via, sometimes religious reasons. This case, in the collective conscioussnes of people we spoke a different kind of narrative has led to the creation. The historical event, has been shaped by every aspects of society, religious understanding and view of life, in his narrative species. Battal-nâme, Digenis Akritas and David of Sassoun are succefull examples of this events. We evaluated this epos according to Lord Raglan’s Traditional Heroic Patterns. In this way, we showed some patterns of heroic epos of Turkish. However, we did not just want to take the prototype of a national hero. Apart from this, we are in a relationships in history is to have knowledge about not just epic, but oral tradition.

Keywords:

Battal-nâme, Digenis Akritas, David of Sassoun, Battal Gazi, Lord Raglan, Traditional Heroic Pattern,

PDF

___

And, Metin. 2007. Ritüelden Drama, Kerbelâ-Muharrem-Ta’ziye, YKY İstanbul.
Armenian Literature.1904. Comprising Poetry, Drama, Folk-Lore, and Classic Traditions, Robert Arnot, M. A., Revised Edition.
“ Battal-nâme (Eski Türkiye Türkçesi) 2006. Haz: Prof. Dr. Necati DEMİR, Yrd. Doç. Dr. Mehmet Dursun Erdem, Hece Yayınları, Ankara.
Baysal, Barış.2009. Digenes Akrites, Anadolu’nun Büyük Destanı, Grottaferrata ve Escorial Versiyonları, Kalkedon Yayınları: 105, Anadolu Tarihi: 1, Kasım.
Boratav, Pertev Naili. 1993.“Battal” maddesi, İA, M.E.B. Yayınları, İstanbul Cilt. II.
Çetin, Yrd. Doç. Dr. İsmet.1998. Türk Destan Kahramanları ve Köroğlu, Milli Folklor, Cilt:5, Yıl: 10, S.39, Ankara.
Çobanoğlu, Özkul. 1996. “Lord Raglan’ın Batı Halk Kahramanı Kalıbı Açısından Oğuz Kağan ve Er Töştük Destan Kahramanlarına Bakış” Umay GÜNAY Armağanı, Ankara.
David of Sassoun, The Armenian Folk Epic in Four Cycles.1964. Translated with An Introduction and Notes By Artin K. Shalian, Ohio University Press.
Daredevils of Sassoun, The Armenian National Epic 1964.By Leon Surmelian, George Allen & Unwin Ltd, London.
“Digenis Akritas, The Two-Blood Border Lord, The Grottaferrata Version .1972. Translated with an Intraduction and Notes by DENISON B. HULL, Ohio University Pres, Ohio.”
Ekici, Metin İ.1998. Geleneksel Kahraman, Milli Folklor, 5, 10, 37, (Bahar) Ankara.
Grousset, Rene.2006. Başlangıcından 1071’e Ermenilerin Tarihi, Çev: Sosi Dolanoğlu, Aras Yayınları, İstanbul.
The Heritage of Armenian Literature, Volume –II. Agop Hacikyan, Gabriel Basmajian, Edward S Franchuk,Nourhan Ouzounian. 2002. Wayne State University Press, Detroit.
İşhanyan, Rafael.2006. Başlangıcıdan II. Yüzyıla Kadar Ermenilerin Tarihi, Çev: Sarkis Seropyan, Belge Yayınları, İstanbul.
İslam Ansiklopedisi. 1993. Cilt: 4.
Köse Doç. Dr. Nerin.1999. Lord Raglan’ın Geleneksel Kahraman Kalıbı ve Kococaş, Milli Folklor, Cilt:6, Yıl:11, Sayı:43, Ankara, Güz.
Oğuz, Doç. Dr. M. Öcal.1999. “Lord Raglan’ın Geleneksel Kahraman Kalıbı ve Basat” Milli Folklor, Yıl: 11, Sayı: 41, Ankara.
-------“Lord Raglan’ın Geleneksel Kahraman Kalıbı ve Boğaç Han”, Milli Folklor, Yıl:10, Sayı: 40.
Ozansoy, Yrd. Doç. Dr.Esin. 2008. Basileios Digenis Akritas Destanı Üzerine Not, Prof. Dr. Işın Demirkent Anısına, Dünya Yayınları.
Özçelik, Mustafa.2009. Seyyid Battal Gazi, T.C. Eskişehir Valiliği.
Raglan, Lord. 1956. The Hero, A Study in Tradition, Myth,and Drama, New York Vintage Books.
Say, Yağmur: “Anadolu İnanç ve Kültür Tarihinde Seyyid Battal Gazi Kült Kimliği” Bkz: www.aleviakademisi.org Erişim tarihi: 01/07/2010
Sevim, Prof. Dr. Ali. 2002. Genel Çizgileriyle Selçuklu-Ermeni İlişkileri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Türkmen, Prof. Dr. Fikret.1992. Türk Halk Kültürünün Ermeni Kültürüne Tesiri, Akademi Kitabevi, İzmir.
Urfalı Mateos Vekayi-namesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), 2000. Çev: Hrant D.Andreasyan, Notlar: Edouard Dulaurer, Prof.Dr. Halil Yinanç, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Yılmaz, Mehmet.2010. Ermeni Mitolojisi Üzerinde Bir Değerlendirme, Atatürk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. Muhan Bali Özel Sayısı, Erzurum.