KÖY ENSTİTÜLERİNİN KURULUŞU VE PULUR KÖY ENSTİTÜSÜ ÖĞRENCİLERİNDEN MUAMMER GENÇ’İN ANILARI
Köy Enstitüleri öğretmen
yetiştirme konusundaki özgün faaliyetlerden birisiydi. Bir aydınlanma
projesiydi. Bu enstitülerin kuruluşu için ön hazırlıklar 1935’te başladı. 1940’ta
ise yasal süreç için harekete geçildi. 17 Nisan 1940’ta bir kanun çıkarılarak farklı
alanlarda meslek elemanı yetiştirilmesine yönelik çalışmalara resmen
başlanıldı. Bunlardan birisi de Köy Enstitüleriydi. Kurulmasında Maarif Vekili
Hasan Ali Yücel ve İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un büyük rolü
oldu. Kırsalda kurulan bu okulların sayısı süreç içerisinde yirmi bire ulaştı.
Bu dönemde açılan köy enstitüleri beklenilenin üstünde bir başarı sergiledi. Bu
başarıda payı olan enstitülerden biri de 1942’de Erzurum’un Ilıca Bucağı’nda
açılan Pulur Köy Enstitüsü idi. Bu makalede Köy Enstitüleri hakkında genel bir
bilgi verildikten sonra Pulur Köy Enstitüsü’nün tarihsel geçmişine değinildi.
Beş yıl enstitü öğrenciliği yaptıktan sonra bir yıl fazladan okuyarak Pulur İlk
Öğretmen Okulu’ndan mezun olan Muammer Genç’in anı ve değerlendirmelerine yer
verildi.
Anahtar Kelimeler:
Cumhuriyet, Köy Enstitüleri, Erzurum, Öğretmen
THE ESTABLISHMENT OF VILLAGE INSTITUTES AND MEMORIES OF MUAMMER GENC, A STUDENT FROM PULUR VILLAGE INSTITUTE
Village Institutes were one of the original
organisations to train teachers. It was an enlightenment project. Preliminary
preparations for the opening of those institutes began in 1935. Legal process
to train people for various occupations commenced with a law enacted on 17th
April, 1940. Hasan Ali Yucel, Minister of Education and Ismail Hakki Tonguc,
General Director of Primary Education had influential roles in the
establishment of Village Institutes. The number of schools opened in rural areas
reached twenty one during the project. The Village Institutes opened in that
period achieved more success than expected. One of the institutes which
contributed to that success was Pulur Village Institute, opened in Ilica,
Erzurum in 1942. This study focused on historical background information about
Pulur Village Institute after providing general information about Village
Institutes. The memories and evaluations of Muammer Genc, who studied an
additional year in Pulur Teacher’s Training School after five years in the
institute, were gathered in this study.
Keywords:
Republic, Village Institutes, Erzurum, Teacher Training,
___
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMMTD), I/8, (2 Eylül 1946)
- Akdoğan, Esra Mindivanlı, Köy Enstitülerinde Eğitim Anlayışı ve Tarih ve Yurttaşlık Bilgisi Öğretimi, Atatürk Üniversitesi
- Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı, (Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum, 2016.
- Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, Ankara, 2012.
- Eren, Nazif, Poyraz Köyünden Köy Enstitülerine, Ankara, 1992.
- Eyüboğlu, Sabahattin, Köy Enstitüleri Üzerine, İstanbul, 1999.
- Goloğlu, Mahmut, Milli Şef Dönemi(1939-1945), Ankara, 1974.
- Koç, Nurgün, Türk Kültür Tarihi İçerisinde Köy Enstitüleri, İstanbul, 2013.
- Mumcu, Uğur, 40’ların Cadı Kazanı, Ankara, 2014.
- Öztürk, Emine, Cumhuriyet Dönemi Aydın Kimliği, Sekülerleşme ve Köy Enstitüleri, İstanbul, 2012.
- Şengör, A.M. Celâl, Hasan–Ali Yücel ve Türk Aydınlanması, İstanbul, 2016.
- Tonguç, İsmail Hakkı, Canlandırılacak Köy, İstanbul, 1947.
- __________________, Köyde Eğitim, Ankara, 1938.
- Aysal, Necdet, “Anadolu’da Aydınlanma Hareketinin Doğuşu: Köy Enstitüleri”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, (Mayıs-Kasım 2005), s.267-281.
- Çetin, Sıdıka - Kâhya, Ahmet, “Kırda Bir Modernleşme Projesi Olarak Köy Enstitüleri: Aksu ve Gönen Örnekleri Üzerinden Yeni Bir Anlamlandırma Denemesi”, http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/articles/metujfa2017103.pdf/E.T. 3.7.2017.
- Günel, İrfan Sevinç, “Pulur Köy Enstitüsü”, KEBİKEÇ İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, S.37 (Ankara-2014), s.79-86.
- Güven, Cemal - Boyraz, Ekrem Zahid, “Hamdullah Suphi Tanrıöver’in İlk Maârif Vekilliği Dönemi Faaliyetleri”, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, VI, S.10, Konya, (Haziran-2016), s.286-317.
- Kapluhan, Erol, “Atatürk Dönemi Eğitim Seferberliği ve Köy Enstitüleri”, Marmara Coğrafya Dergisi, S.26, (Temmuz-2012), s.172-194.
- Kaya, Yahya Kemal, İnsan Yetiştirme Düzenimiz, Ankara, 2009.
- Taşkaya, Serdarhan Musa - Akbaşlı, Sait, “Okuma Yazma Öğretiminde Köy Enstitülerinin Yeri”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, IV, S.1, (Haziran-2008), s.14-22.
- Toksoy, Nurcan, “Türk İnkılâbında Milli Kültürün Yeri ve Halkevi Çalışmaları”, Turkish Studies Dergisi, I, S.3, (Kış-2007), s.125-161.
- Ahmed Halil, “Erzurum Köy Enstitüsü”, Cumhuriyet, (1 Eylül 1947), s.6.
- Budak, Fevzi, “Yavuz Selim İlköğretmen Okulu (Pulur Köy Enstitüsü) Adına Tahsisli Arazinin Bir Cemaat Vakfına Devredilmesi Hikâyesi”, http://www.erzurumajans.com/ E.T.6.7.2017
- http://www.bedrirahmi.com/bedri-rahmi-eyuboglu/biyografi/ E.T.6.7.2017
- http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/295434/Kevakfi_Ferit_Oguz_Bayir_i_aniyor.html/E.T.6.7.2017
- https://doktoralikurt.tr.gg/Pulur-K.oe.y-Enstit.ue.s.ue..htm/ E.T.6.7.2017
- https://www.biyografi.net.tr/ismail-hakki-tonguc-kimdir/ E.T.6.7.2017
- https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html/ E.T.6.7.2017
- Zeynal, Abdurrahman, “Bir Başarı Öyküsü”, http://www.erzurumsevdasi.com /E.T.3.7.2017
- Genç, Muammer (20.02.2017’de yapılan görüşmede edinilen bilgi)
- Saylan, Diyadin (09.07.2017’de yapılan görüşmede edinilen bilgi)
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: AVES Yayıncılık