PAULO FREİRE’NİN FELSEFESİNDE ÖZGÜRLEŞMENİN ARACI OLARAK EĞİTİM

Eleştirel pedagojinin önde gelen isimlerinden Paulo Freire, eğitimi, bireyin özgürleşmesine hizmet eden bir araç olarak görür. Ancak O’na göre geleneksel anlayışta eğitim, bir tahakküm aracı haline getirilmiştir. Freire, baskıcı toplum yapısına uygun düşen geleneksel eğitimi, “bankacı eğitim modeli” olarak tanımlar ve eleştirir. Bu modelde öğrenciler nesne, öğretmenler ise özne konumundadır. Böyle bir anlayışta diyalog değil, tek yanlı bir dayatma söz konusudur. Dolayısıyla geleneksel eğitim modeli baskıcı, otoriter bir yapıya sahiptir ve egemen grubun tahakkümünü sürdürmesine hizmet eder. Freire, eleştirdiği “bankacı eğitim modeli” yerine “problem tanımlayıcı eğitim” olarak adlandırdığı bir model önerir. Bu modelde insan kendi kişiliğinin farkına varır ve özgür eylemleriyle dünya ile ilişkilerindeki problemleri tanımlama fırsatı bulur. Öğretmen ve öğrenci eşit koşullarda diyaloğa katılır, birbirleri üzerinde tahakküm kurmadan eleştirel bir bakışla birer araştırmacı olarak ortaklaşa çalışırlar. Öğrencilerin algı gücü gelişir ve öğrenciler dünyayı durağan değil, zaman içinde değişen bir gerçeklik olarak algılarlar. Bu çalışmada, Freire’nin geleneksel eğitime yönelik eleştirileri ve özgür bireyin gelişimine hizmet edecek eğitimin nasıl olması gerektiğine ilişkin görüşleri incelenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Paulo Freire, Eğitim, Özgürlük, Eleştirel Pedagoji

Education As A Mediator Of Freedom In Philosophy Of Paulo Freire

Paulo Freire who is a pioneer of critical pedagogy approach, accepts education as a mediator of freedom. However, in a traditional approach, education becomes a tool of dominance. Freire criticizes traditional education which he calls as “banking educational model” since it fits oppressive community model. In this model, the students are objects while the teachers are in position of subject. In this perspective, there is no dialogue, but a unilateral enforcement. Thus, traditional educational model has an authoritarian structure and it serves for dominant community to keep up their dominancy. Freire proposes a model which he calls “problem diagnostic education” instead of “banking education”. In this new model, human becomes aware of himself and finds an opportunity to diagnose the problems in his relationship with the world by means of his free actions. Teacher and students participate in the dialogue equally and work collaboratively as an investigator such that without establishing any dominancy on each other but with a critical approach. Thus, students’ perceptual skills develop and they perceive the world as a reality which changes in course of time instead of as a stable entity. In this study, Freire’s critics on traditional education and thoughts on how an educational system which will serve development of free individuals must be designed were examined

Keywords:

Paulo Freire, Education, Freedom, Critical Pedagogy,

PDF

___

APPLE, Michael W. “Freire, Neo-Liberalism and Education,” Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, Vol. 20, Number: 1, 1999, pp. 5- 20.
AYHAN, Serap. “Paulo Freire: Yaşamı; Eğitim Felsefesi ve Uygulaması Üzerine”, Ankara Ünv. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt:28/2, 1995, ss.193-205.
CEVİZCİ, Ahmet. Eğitim Felsefesi, Say Yayınları, İstanbul, 2011.
DUMAN, Ahmet. “Önsöz”, Paulo Freire, Yüreğin Pedagojisi, Çev. Özgür Orhangazi, Ütopya Yayınları, Ankara, 2014.
DURAKOĞLU, A., BİCER, B., ZABUN, B., “Paulo Freire’s Alternative Education Model”, Anthropologist, 16(3), 2013, pp.523-530.
FREIRE, Paulo. Ezilenlerin Pedagojisi, Çev. Dilek Hattatoğlu-Erol Özbek, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2008.
FREIRE, Paulo. Pedagogy of Fredom: Ethich, Democracy and Civic Courage, Rowman&Litlefield Publishers, Inc, USA, 1998.
FREIRE, Paulo. Yüreğin Pedagojisi, Çev. Özgür Orhangazi, Ütopya Yayınları, Ankara, 2014.
FREIRE, Paulo-MACEDO, Donaldo. Okuryazarlık: Sözcükleri ve Dünyayı Okuma, Çev. Serap Ayhan, İmge Kitabevi, Ankara, 1998.
FREIRE, Paulo-SHOR, Ira. “Dönüşümün Riskleri ve Hissettirdiği Korkular? Paulo Freire ile Söyleşi,” Eleştirel Pedagoji Söyleşileri, Çev. E.Ç. Babaoğlu, Kalkedon Yayınları, İstanbul, 2009.
GIROUX, Henry A., “Paulo Freire’s Approach to Radical Educational Reform”, Curriculum Inquiry, Vol.9, No.3, 1979, pp.257-272.
GIROUX, Henry A., Eleştirel Pedagoji ve Neoliberalizm, Çev. Barış Baysal, Kalkedon Yayınları, İstanbul, 2007.
HICKLING-HUDSON, Anne, “Toward Communication Praxis: Reflections On The Pedagogy Of Paulo Freire And Educational Change In Grenada,” Journal of Education, Vol. 170, Number:2, 1988, pp. 9-38.
İNAL, Kemal. “Eleştirel Pedagoji: Ezilenler İçin Eğitim”, Eleştirel Pedagoji Politik Eğitim Dergisi, Yıl:1, Sayı:1, Ocak-Şubat 2009, ss.2-10.
MARX, Karl. “Feuerbach Üzerine Tezler”, Felsefe Yazıları Karl Marx, Çev. Ahmet Fethi, Hil Yayınları, İstanbul, 2004.
McLAREN, Peter. Che Guevara, Paulo Freire ve Devrimin Pedagojisi, Çev. Hale Alpmen, Kalkedon Yayınları, İstanbul, 2006.
MAYO, Peter. Özgürleştiren Praksis, Çev. H.H.Aksoy-N.Aksoy, Dipnot Yayınları, Ankara, 2011.
MAYO, Peter. Gramscı, Freire ve Yetişkin Eğitimi, Çev. Ahmet Duman, Ütopya Yayınları, Ankara, 2011.
SPRING, Jeol. Özgür Eğitim, Çev. Ayşen Ekmekçi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2014.
TOKER KILINÇ, Nilgün. “İnsanın Kurtuluş Hikâyesi Olarak Marx’ın Felsefesi”, Felsefe Yazıları Karl Marx, Hil Yayınları, İstanbul, 2004, ss.7-15.
YILDIRIM, Adem. Eleştirel Pedagoji: Ivan Illich ve Paulo Freire’in Eğitim Anlayışı Üzerine, Anı Yayıncılık, Ankara, 2010.