“Atatürk`ün Söylev ve Demeçlerinde Azerbaycan” başlıklı bu makalede öncelikle hangi prensibin ortaya konulabileceği düşüncesiyle hareket edildi. Makalenin ana özelliği Atatürk ve onun Azerbaycan ile ilgili söylediği söylev ve demeçler olduğundan, bu yönde tüm konulara olmasa da, bazılarına dokunabildik. Azerbaycan sahip olduğu stratejik coğrafi konumu ve zengin doğal kaynakları nedeniyle tarih boyunca büyük güçlerin hakimiyet mücadelesine tanık olmuştur. Bölgeye egemen olma mücadelesine, XVIII. yüzyılın sonlarından itibaren etkili bir şekilde katılan Çarlık Rusya`sı XIX. yüzyılın başlarından itibaren Kuzey Azerbaycan`da gücünü hissettirmiş, 1813 Gülistan ve 1828 Türkmençay Antlaşmaları ile İran, 1829 Edirne Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Rusya`nın bölgedeki egemenliğini tanımak zorunda kalmışlardır.  Çarlık Rusya idaresi kendi imperyalist çıkarlarını sürekli kılmak ve Azerbaycan Türklerinin Türkiye ile ırki ve kültürel bağlarını gevşetmek için bölgede planlı ve baskıçı politika izlemiştir. Böyle bir karışık devrin içerisinde ve ardından XX. yüzyılın öncesinde Azerbaycan ve Azerbaycan Türkleri Atatürk`ün daima odak merkezinde olmuş, buna göre de Atatürk`ün Azerbaycanla ilgili tüm söylev ve demeçlerinde Azerbaycan önemli yerlerden birini tutmuştur. Bu amaçla makalede Atatürk`ün gözüyle Azerbaycan konusu araştırılmaya çalışıldı. 

We thought over the matter what principle we should approach at first in our article “Azerbaijan in the speeches and statements of Ataturk”. Since the essence of our article was Ataturk and his speeches and statements, themes and issues related to Azerbaijan we were able to touch some issues associated with it.Because of the favorable strategic-geographical location and rich natural resources throughout the history Azerbaijan has become the fighting arena for great powers. Tsarist Russia that tried to gain Azerbaijan, From the end of the 18th century began   its purposeful strifes. And beginnig from the early 19th century applied his force. Under the Gulustan treaty of the 1813, Turkmenchay treaty of 1828, Iran and under the Edirne peace treaty the Ottoman were obliged to recordnize Russia’s authority in this region. Tsarist Russia preferring its imperial interests and aiming to break rasial and cultural ties of Azerbaijani Turks with Turkey pursued planned and purposeful policy in the region. In such an imperial period and then at the beginning of the 20th century Azerbaijan and Azerbaijani Turks were always in the spotlight of Ataturk and therefore Azerbaijan was always in the main place in speeches and statements of Ataturk. In this regard, we tried to investigate this matter in our research “Azerbaijan with the eyes of Ataturk”.