DEĞER VE ANLAM: DEĞERLER ANLAMLAR MIDIR?

Anlam sorunu dil sorunudur, dile ilişkin bir sorundur, ama yalnız dil içinde kalan bir sorun değildir. Dil ile dil dışı arasındaki bağlantıda kök bulan bir sorundur. Bu hem teorik alana hem de pratik alana ilişkin anlam tartışmaları için geçerlidir. İlişkinin bir ucunda dil, dilsel öğeler bulunurken, öbür ucunda şeyler, nesneler, etkinlikler ya da yaşam vardır. Sözcüğün gösterdiği şeyle ilişkisinde, ama sözcükten ayrı, kendi başına varolan bir şeyle –bu şey de bir sözcükle dile getirilmiş olsa bile- ilişkisinde ortaya çıkmaktadır anlam. Bu nedenle temelde anlam sorunu bir dil sorunu olarak görülse bile, yalnız dil içinde kalan yalnızca dilbilgisel, gramerle ilgili bir sorun değildir. Dil ve dille uzanılmaya çalışılan dil dışı arasındaki bir sorundur anlam.Değer nedir? Bir şeyi değerli kılan nedir? Bir şeyin değeri ona yüklenen anlam mıdır ya da şeyler bu yüklenen anlamla mı değer kazanmaktadır? Günlük konuşma dilinde bu ikisi neredeyse eş anlamlı gibi kullanılır. Kuşkusuz değer ve anlam insan dünyasının olgularıdır. Dünyaya anlam katan insandır, insanın, en azından kimi insanların yapıp ettikleri, ortaya koydukları ürünlerdir dünyayı anlamlı kılan. Bu nedenle insanın olmadığı bir dünyada anlam ve değerden de söz edilemezdi. Ama değerin insan dünyasının bir gerçeği olması anlamında görülen, birisinin gördüğü, farkına varıp dile getirdiği bir şey olması, anlamı ve değeri “öznel”; sonuçta da göreli kılmaz

Value and Meaning: Are Values Meanings?

The problem of meaning is a problem of language, but it is not a problem only within boundaries of language. It has its origins in the relation between language and the world. This is true both for the theoretical and practical areas, concerning meaning. At the one side of this relation are language, words and other elements of language, whereas at the other side we find things, objects, and activities of life. Meaning emerges from this relation. Thus the problem of meaning is not a problem which lies only within the confines of language, or only a grammatical problem; but it is a problem between language and the world that language tries reach.What is value? What is it that makes anything valuable? Is it the ascribed meaning that makes something valuable? In everyday language both value and meaning are used almost synonymously. Both of them are certainly the facts of the human world. It is the human beings who make the world valuable, or at least the achievements of some human beings. Therefore, in a world without man there would not be any value or meaning. Yet the fact that the value or meaning is a fact of the human world and meaning is always seen or attributed by a human agent does not render the value or meaning subjective or relative to that person who sees or attributes value to things

___

  • İ. Kuçuradi, “Değerlilik ve Anlam”, Etik, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 1996. s. 187.
  • GRÜNBERG, Teo. Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme, DTCF Yayınları, Ankara, 1970.
  • DENKEL, Arda. Anlamın Kökenleri, Metis Yayınları, İstanbul, 1984.
  • UYGUR, Nermi. “Anlamın Çıkmazları”, Dilin Gücü, Birim Yayınları, İstanbul, 1984.
  • KUÇURADİ, İoanna. “Değerlilik ve Anlam”, Etik, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 1996.