Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Kimliğine İlişkin Görüşlerinin Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi

Problem Durumu: Öğretmenlik kimliği, kariyer aşamaları sürecinde oluşan profesyonel kişilik yapısıdır (Lasky, 2005). Öğretmen eğitimi alanındaki son araştırmalar, öğretmenin mesleki gelişiminde kimlik kavramının önemine vurgu yapmaktadır (Beauchamp & Thomas, 2009). Öğretmenlik kimliği; bilişsel, sosyal ve mesleki boyutlar içeren bir yapıya sahiptir. Bu yapı, bilişsel anlamda öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının kendilerini ve mesleklerini nasıl gördükleri, duygu ve düşünceleri, inançları ve dünya görüşleri içerisinde öğretmenlik mesleğinin yeri incelenerek anlaşılabilir (Krzywacki, 2009). Özellikle öğretmen adaylarının hayat hikayeleri ve hayat hikayelerinin bir sonucu olarak oluşmuş inançları onların mesleki kimlik oluşturma sürecinin önemli unsuru olduğu düşünüldüğünde öğretmen adaylarıyla bu alanda araştırmalar yapılmasına ihtiyaç olduğu söylenebilir. Türkiye'de öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının mesleki kimliklerini veya öğretmenliği nasıl gördüklerini konu alan araştırmalar incelendiğinde ise bu araştırmalarda sıklıkla metaforların kullanıldığı görülmüştür. Lakoff ve Johnson’un (1980) çalışmalarına dayalı olarak gelişen ve “zihinsel metafor teorisi” olarak adlandırılan perspektife göre, kavram sistemimiz büyük ölçüde metaforik ise, o zaman düşünme tarzımız, tecrübe ettiğimiz her olgu ve günlük olarak yaptığımız her şey de bir bakıma metaforiktir. Metaforların zihinsel imgeler olup, bireylerin çevreyi algılamalarına ve karmaşık yapıları açıklığa kavuşturmalarına yarayan bir araç olduğu, aynı zamanda da, metaforların olayların oluşumu ve işleyişi hakkında düşüncelerimizi yapılandıran, yönlendiren ve kontrol eden zihinsel araçlardan da biri olduğu söylenebilir. Metaforlar, bireylerin kişisel deneyimlerine anlam vermeleri bakımından “uygulama ve anlamların dili” olarak da tanımlanmaktadır (Schon, 1993). Bu nedenle araştırmacılar metaforların kişilerin öğretmenlik kavramı ve eğitimdeki rolleri anlamak için işlevsel olduğunu ifade etmektedir (Cerit, 2008; Bullough, 1991). Bu nedenlerle öğretmenlik mesleğini tanımlaya yönelik metafor çalışması, öğretmenlerin mesleki kimliklerine ilişkin tanımlamalarını araştırmak için uygun bir araç olarak görülmüştür. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, Türkçe Bölümünde okumakta olan öğretmen adaylarının mesleki kimliklerine ilişkin görüşlerini metafor analizi yoluyla incelemektir. Bu genel amaç çerçevesinde aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1. Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe öğretmenine ilişkin sahip oldukları metaforlar nelerdir? 2. Bu metaforlar ortak özellikleri bakımından hangi kavramsal kategoriler altında toplanabilir?3. Bu kavramsal kategoriler Türkçe öğretmeni adaylarının sınıf düzeyine göre değişiklik göstermekte midir? Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırmada, Türkçe Öğretmeni adaylarının “Türkçe öğretmeni” kavramına yönelik metaforik düşünme durumlarını belirlemek için nitel araştırma desenlerinden “olgu bilim” kullanılmıştır. Araştırma verileri Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü'nde okuyan 123 öğretmen adayından toplanmıştır. Araştırmada yer alan öğretmen adaylarının %55’ini kadın (n=68), %45’ini de (n=55) erkek öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan Türkçe öğretmeni adaylarının %26’sı (n=32) birinci sınıf, %24’ü (n=30) ikinci sınıf, %28’i (n=34) üçüncü sınıf, %22'si (n=27) dördüncü sınıfta okumaktadır. Katılımcılardan “Türkçe öğretmeni... gibidir/benzer; çünkü,...” ifadesini metafor kullanarak doldurmaları istenmiştir. Veriler nitel veri çözümleme teknikleri kullanılarak analiz edilmiş, daha sonra baskın kategoriye sahip gruplara ki-kare testi uygulanmıştır. Katılımcıların geliştirdikleri metaforların analiz edilmesi, beş aşamada gerçekleştirildi: (1) kodlama ve ayıklama aşaması, (2) örnek metafor imgesi derleme aşaması, (3) kategori geliştirme aşaması, (4) geçerlik ve güvenirliği sağlama aşaması ve (5) nicel veri analizi için verileri SPSS paket programına aktarma aşaması (Saban, 2009).Araştırmanın Bulguları: Araştırma sonucunda öğretmen adayları Türkçe öğretmenine yönelik 41 geçerli metafor geliştirmiş ve bu metaforlar “bilgi sağlayıcı”, “bireysel gelişimi destekleyici”, “yol gösterici ve yönlendirici”, “şekillendirici/biçimlendirici”, “güç göstergesi” ve “tedavi edici” olmak üzere altı kategoride toplanmıştır. Araştırma sonucunda, Türkçe öğretmeni adaylarının yarısından çoğunun (70 öğretmen adayı) öğretmeni geleneksel rolleriyle (örneğin, “öğrencilere bilgi sunma” ve “öğrencilere şekil verme”) tanımladığı belirlenmiştir. Türkçe öğretmeninin geleneksel rollerden en önemlisini ise, öğretmenlerin “öğrencilere bilgi sunma” (39 öğretmen adayı) rolü oluşturmaktadır. Bu çalışmada ayrıca, Türkçe öğretmeni adaylarının geliştirdiği metaforların sınıf düzeyi değişkenlerine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Bu araştırmada, öğretmen adayları mesleki kimliklerini yani Türkçe öğretmenlerini yansıtmak amacıyla 41 metafor geliştirmişler ve geliştirdikleri bu metaforlar da altı kategoride toplanmıştır. Öğretmen adayları Türkçe öğretmenlerini “öğrencilere bilgi sunma” rolü ile tanımlamışlardır. Bu araştırmada ulaşılan bir diğer sonuç ise Türkçe öğretmeni adaylarının sınıf düzeyine göre öğretmene yönelik bakış açısının değişmediğidir. Öğretmenlik kimliği; bilişsel, sosyal ve mesleki boyutları içeren bir yapıya sahiptir. Öğretmenlik kimliğinin oluşmasında; lisans öncesi deneyimler, öğretmen eğitimi ve mesleki tecrübeler etkili olmaktadır. Ancak bu çalışmada öğretmen adaylarının lisans öncesi deneyimlerinde etkili olan hayat hikayeleri ve bunun sonucu olarak oluşmuş inançları ele alınmamıştır, ileride yapılacak çalışmalar için bu değişkenlerin incelenmesi önerilebilir. Sonuç olarak; nitelikli bir eğitim hizmeti verebilmek, büyük oranda kaliteli öğretmenlerin varlığına bağlı olduğundan hizmet öncesi eğitimde amaç bireylerin sahip olduğu yetenekleri geliştiren ve öğrencilerin öğrenmelerine yardımcı olan, onlara bilgiyi hazır şekilde veren değil de bilgiye ulaşma yollarını ve bilgiyi kullanma becerisini kazandırmayı amaçlayan öğretmenler yetiştirmek olmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Öğretmen yetiştirme, Türkçe öğretmeni, öğretmen zihinsel imajı, nitel araştırma.

An Investigation of Prospective Teachers’ Views Regarding Teacher Identity via Metaphors

Problem Statement: Teacher identity refers to the construct of the professional personality that is formed during career advancement. The teaching identity has cognitive, social and professional elements. By using metaphors enable analysis in an organizational sense and open up a new perspective that can clarify a complex event. When teachers` and prospective teacher candidates` professional identities is analyzed, it is noteable that how often metaphors are employed. With this perspective, to investigate teachers’ or prospective teachers’ views about their teaching identities metaphore is very suitable tool. For these reasons, a metaphor study can be an appropriate tool to investigate teachers’ or prospective teachers’ views about their teaching identities. Moreover, raising awareness about teacher identity may help improve teacher training programs.Purpose of the Study: The purpose of this study was to analyze the views of prospective teacher candidates, all students in the Department of Turkish Language, regarding their professional identities via metaphor analysis. Method: This paper discusses a phenomenological study used to determine how prospective Turkish language teachers construct the meaning of being a Turkish language teacher through their use of metaphors. The participants in this study comprised 123 prospective teachers who had studied in the Faculty of Education at a state university on Turkey’s southern coast. Among the participating prospective teachers, 55% were female (n=68) and 45% were male (n=55); 26% (n=32) were first-year students, 24% (n=30) were second-year students, 28% (n=34) were third-year students, and 22% (n=27) were fourth-year students. A total of 123 participants were asked to complete the expression a Turkish language teacher is like …… because ……… by using metaphors. The metaphors produced by the participants were analyzed using the five stages Which are “coding and elimination stage”, “sample metaphor compilation stage”, “sorting and categorization stage”, “establishing the inter-rater reliability rate” and “analyzing data quantitatively”. The data were analyzed by a chi-square test to detect dominant groups.Findings and Results: As a result of the research, prospective teachers were found to develop 41 valid metaphors, which were then thematically coded into six main categories. It is concluded that the participating prospective Turkish language teachers generally regard the profession as a source of information and their metaphors did not differ across academic class levels. Conclusion and Recommendations: In sum, based on the results that more than half of the prospective teachers defined a teacher according to traditional roles. The most important traditional role was presenting information to the student. The results illustrate that pre-license experiences, teacher training and professional experiences affect the formation of a teacher’s identity. In this paper, candidates’ values, beliefs, and so on are not included. Another study could be conducted to evaluate metaphors based on those points.

Keywords:

Teacher training, language teacher, mental images of teacher, qualitative research.,

PDF

___

Alger, L.C. (2009). Secondary teachers’ conceptual metaphors of teaching and learning: Changes over the career span. Teaching and Teacher Education, 25, 743-751.
Aydin, I. S. & Pehlivan, A. (2010). Turkce ogretmeni adaylarinin ogretmen ve ogrenci kavramlarina iliskin kullandiklari metaforlar [The metaphors that Turkish prospective teachers use concerning teacher and student concepts]. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
Beauchamp, C. & Thomas, L. (2009). Understanding teacher identity: An overview of issues in the literature and implications for teacher education. Cambridge Journal of Education, 39(2), 175–189.
Beijaard, D., Meijer, P.C., & Vermunt, J.D. (2000). Teachers' perceptions of professional identity: An exploratory study from a personal knowledge perspective. Teaching and Teacher Education, 16, 749-764.
Beijaard, D., Meijer, P.C., & Verloop, N. (2004). Reconsidering research on teachers’ professional identity. Teaching and Teacher Education, 20, 107–128.
Bullough, R.V. (1991). Exploring personal teaching metaphors in pre-service teacher education. Journal of Teacher Education, 42(1), 43-51.
Cerit, Y. (2008). Ogretmen kavrami ile ilgili metaforlara iliskin ogrenci, ogretmen ve yoneticilerin gorusleri [Students, teachers and administrators’ views on metaphors with respect to the concept of teacher]. Turk Egitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Daymon, C. & Holloway, I. (2003). Qualitative research methods in public relations and marketing communications. London: Routledge.
Demirtas, Z. (2011). The metaphors developed by the teachers towards school managers. Eurasian Journal of Educational Research, 43, 53-72.
Eker, C. & Sicak, A. (2016). Sinif ogretmeni adaylarinin birlestirilmis sinifli ogretime iliskin zihin imgeleri (metaforlari) [The mind image (metaphors) of classroom teacher candidate related to multigrade primary schools]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 133-153.
Farrell, T.S.C. (2011). Exploring the professional role identities of experienced ESL teachers through reflective practice. System, 39, 54-62.
Fenwick, T. (2010). Adventure guides, outfitters, firestarters and caregivers: Continuing educators’ images of identity. Canadian Journal of University Continuing Education, 26(1), 53-77.
Franzak, J.K. (2002). Developing a teacher identity: The impact of critical friends practice on the student teacher. English Education, 34(4), 258-280.
Gatti, L. & Catalano, T. (2015). The business of learning to teach: A critical metaphor analysis of one teacher’s journey. Teaching and Teacher Education, 45, 149-160.
Guerrero, M.C.M. & Villamil, O.S. (2002). Metaphorical conceptualizations of ESL teaching and learning. Language Teaching Research, 6, 95-120.
Gunay, R. (2015). Eğitim fakültesinde görev yapan öğretim elemanlarının yapılandırmacı öğretmen algıları [Faculty of education members’ perceptions on constructivist teacher]. Elementary Education Online, 14(3), 845-861.
Hunt, C. (2006). Travels with a turtle: Metaphors and the making of a professional identity. Reflective Practice, 7(3), 315-332.
Inbar, D. (1996). The free educational prison: Metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77-92.
Kalyoncu, R. (2012). Gorsel sanatlar ogretmeni adaylarinin ogretmenlik kavramina iliskin metaforlari[Visual arts prospective teachers' metaphors related to concept of teaching]. Mustafa Kemal University Journal of Graduate School of Social Sciences, 9(20), 471-484.
Koc, E.S. (2014). Sinif ogretmeni adaylarinin ogretmen ve ogretmenlik meslegi kavramlarina iliskin metaforik algilari [The metaphorical perceptions of classroom teacher candidates regarding teacher and teaching profession concepts]. Inonu University Journal of The Faculty of Education, 15(1), 47-72.
Krzywacki, H. (2009). Becoming a teacher: emerging teacher identity in mathematics teacher education. Retrieved March 10, 2011, from https://helda.helsinki.fi/bitstream/handle/10138/20029/becoming.pdf?sequence=1
Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Lamote, C. & Engels, N. (2010). The development of student teachers’ professional identity. European Journal of Teacher Education, 33(1), 3–18.
Lasky, S. (2005). A socio-cultural approach to understanding teacher identity, agency and professional vulnerability in a context of secondary school reform. Teaching and Teacher Education, 21, 899–916.
Lortie, D.C. (1975). School-teacher: A sociological study. Chicago: The University of Chicago Press.
Mahlios, M. & Maxson, M. (1998). Metaphors as structures for elementary and secondary preservice teachers’ thinking. International Journal of Educational Research, 29, 227–240.
Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Nartgun, S.S. & Ozen, R. (2015). Investigating pedagogical formation students’ opinions about ideal teacher, teaching profession, curriculum, responsibility, public personnel selection examination (ppse) and employment: A metaphor study. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 174, 2674 – 2683.
Oxford, R.L., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R.Z., Saleh, A., & Longhini, A. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward a systematic typology for the language teaching field. System, 26, 3-50.
Richardson, V. (1996). The role of attitudes and beliefs in learning to teach. In J. Sikula (Ed.), Handbook of research on teacher education (pp. 102–119). New York: MacMillan.
Roberts, P. & Priest, H. (2006). Reliability and validity in research. Nursing Standard, 20, 41-45.
Saban, A. (2009). Ogretmen adaylarinin ogrenci kavramina iliskin sahip olduklari zihinsel imgeler [Prospective teachers’ mental images about the concept of student]. Turk Egitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
Saban, A. (2011). Bilgisayar ogretmeni adaylarinin okul ve bilgisayar ogretmeni kavramlarina iliskin zihinsel imgeleri [Prospective computer teachers’ mental images about the concepts of school and computer teacher]. Educational Sciences: Theory and Practice, 11(1), 435-446.
Saban, A., Kocbekar, B.N., & Saban, A. (2006). An investigation of the concept of teacher among prospective teachers through metaphor analysis. Educational Sciences: Theory and Practice, 6(2), 506-522.
Seferoglu, G., Korkmazgil, S., & Olcu, Z. (2009). Gaining insights into teachers’ ways of thinking via metaphors. Educational Studies, 3, 323-335.
Schon, D.A. (1993). Generative metaphor: A perspective on problem-setting in social policy. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and thought (pp. 137-163). Cambridge: Cambridge University Press.
Thomas, L. & Beauchamp, C. (2011). Understanding new teachers’ professional identities through metaphor. Teaching and Teacher Education, 27, 762-769.
Uslu, S. (2015). Metaphorical perceptions of pre service social studies teacher towards the concept of social studies teacher. Educational Research and Reviews, 10(7), 804-810.