Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri, Psikolojik Güvenlik Algıları ile Öğretmen Sesliliği Arasındaki İlişkiler

Problem Durumu: Klasik yönetim anlayışının değişim geçirmesiyle, örgütlerde etkileşim, başarma kültürü ve etkileşim önem kazanmıştır. Bununla beraber, örgütlerde karar verme kültürü de evrimleşmeye başlamış ve karar verme sadece yöneticilerin sorumluluğu değil, kurumsal yapıdaki çalışanların sorumluluğu olmaya başlamıştır. Bu nedenle, çalışanların yönetime fikir, düşünce ve önerilerini önermesi anlamına gelen çalışan sesliliği, örgütler açından önemli bir davranış olarak öne çıkmıştır. Çalışan sesliliği, çalışanların çalıştıkları kurumla ilgili fikir ve görüşlerini yönetime ifade edip örgütsel karar verme süreçlerine katılımlarını ifade etmektedir. Çalışan sesliliği kavramı kurumu geliştirme, kurumsal problem çözme, kurumdaki uygulamaları veya haksızlıkları yönetime iletme gibi boyutlardan oluşmaktadır. Alan yazın incelendiğinde, çalışan sesliliğinin hem bireyin hem örgütün performansını geliştirdiği hem de çalışanlar tarafından gönüllü gerçekleştirilen bir davranış olduğu için örgütsel öğrenmeye katkıda bulunduğu görülmektedir. Benzer olarak, çalışan sesliliğinin düşük olduğu kurumlarda, örgütsel performansın düştüğü ve bireyin psikolojik veya fiziksel sağlığının kötü etkilendiği gözlemlenmektedir. Görüldüğü gibi, çalışan sesliliği örgütlerin devamlılığı ve başarısı için önemlidir. Bu nedenle, çalışan sesliliği ile ilgili faktörler araştırmacılar için önemli bir çalışma alanı olmuştur. Diğer yandan, bir örgütte çalışan sesliliği davranışının var olması, demokratik kurum kültürünün bir göstergesi olabilir. Eğitim kurumlarında sesliliğin var olması, öğretmenin ve öğrencinin özerk olması ile ilgilidir; ancak bu şekilde eğitim kurumlarının demokratikliğinden bahsedilebilir. Çalışan sesliliği düzeyinin az olduğu okullarda, öğretmenlerin motivasyonu olumsuz etkilenebilir ve kurumdaki problemler zamanında çözülemeyebilir, bu nedenle eğitim ve öğretim kalitesi olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle, çalışan sesliliği, eğitim kurumlarında var olması istenilen, önemli bir davranıştır. Alan yazında seslilik ile ilgili araştırmalar olsa da çok azı okullarda yapılmıştır. Ancak, öğretmen sesliliği ve ilgili faktörleri incelemek, okullardaki seslilik olgusunun anlaşılması ve eğitim- öğretim süreçlerinin geliştirilip eğitimde başarının artması için önemlidir. Bu araştırmanın amacı, öğretmen sesliliği kavramının önemine dikkat çekmek ve öğretmen sesliliğinin daha iyi anlaşılmasının sağlayıp alan yazına katkıda bulunmaktır. Bu yüzden, araştırma öğretmen sesliliği düzeyini ve öğretmenlerin kişiliği ve psikolojik güvenlik algıları ile öğretmen sesliliği arasındaki ilişkileri incelemektedir. Araştırmanın Amacı: Araştırmanın amacı, İstanbul Avrupa Yakasındaki resmi ilkokullardaki öğretmen sesliliği algı düzeylerini tespit etmek ve psikolojik güvenlik ve beş faktör kişilik özellikleri ile öğretmen sesliliği arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma ilişkisel tarama modeline dayalı nicel bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini, 2017-2018 Eğitim ve Öğretim yılında İstanbul Avrupa Yakasında resmi ilkokullarda çalışan 475 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada Çalışan Sesliliği, Hızlı Beş Büyük Kişilik Testi ve Psikolojik Güvenlik olmak üzere üç ölçek kullanılmıştır. İstatistiksel analiz için SPSS 21 kullanılmıştır. Araştırmanın Bulguları: Araştırma bulgularına göre, ilkokuldaki öğretmen sesliliği algı düzeyi ortalamanın üstünde ve “Genellikle” seviyesindedir. Uyumluluk, dışadönüklük, duygusal denge ve deneyime açıklık kişilik özellikleri ile öğretmen sesliliği arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Psikolojik güvenlik ile duygusal denge ve uyumluluk arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Son olarak, psikolojik güvenlik ile öğretmen sesliliği arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Araştırma sonucuna göre, ilkokulda öğretmen sesliği algısı “Genellikle” seviyesindedir ve ortalamanın üstündedir. Bu sonuç, Türkiye’deki resmi ilkokullarda çalışan öğretmenlerin fikirlerini, düşüncelerini ve önerilerini idareye sunmaları için istekli olduklarını göstermesi açısından dikkat çekicidir. Çalışan sesliliğinin örgütsel öğrenme, değişimi ve inovasyon ortamlarını geliştirmesi gibi pozitif etkilileri düşünüldüğünde, öğretmen sesliliğinin yüksek olması olumlu bir sonuç olarak görülebilir. Diğer bir bulguya göre, öğretmenler okullarının iklimlerini psikolojik olarak güvenli algıladıklarında, konuşmaya meyilli olurlar. Öğretmenlerin psikolojik güvenlik algıları, kişilik özellikleri ile de ilgilidir, araştırmaya göre, uyumlu ve duygusal olarak dengeli öğretmenler, içlerinde bulunduğu ortamı psikolojik olarak güvenli olarak algılamaya daha çok meyillidir. Ayrıca uyumlu, dışadönük, deneyime açık ve duygusal olarak dengeli olan öğretmenler fikirlerini, düşüncelerini ve önerilerini daha çok seslendirmektedir. Araştırma sonucu bulunan bütün ilişkiler anlamlı ve pozitif olmakla beraber, ayrıca bütün ilişkilerinin düşük seviyede olduğu görülmüştür. Sonuçların da kanıtladığı üzere, kişilik ve psikolojik güvenliğe ek olarak, çalışan sesliliği başka bireysel ve örgütsel faktörleri de ilgili olan karmaşık süreçleri içerek bir davranıştır. Ayrıca, çalışanların örgütlerinde ses vermek için bağlamsal ipuçları takip ettiği ve bazı kişilik özelliklerinin çalışanları ses vermeleri için cesaretlendirdiği veya onların cesaretlerini kırdığını ifade eden ve çalışan sesliliği alan yazınında yer alan çalışmalar, mevcut araştırma tarafından desteklenmiştir. Bu nedenle araştırma sonuçları, öğretmen sesliliğine ışık tutması açısından değerlidir. Çalışan sesliliği birey ve örgütler açısından karmaşık süreçleri içeren önemli bir örgütsel davranıştır. Bu nedenle, mevcut araştırmanın değişkenleri olan öğretmen sesliliği, psikolojik güvenlik ve kişilik arasındaki ilişki, farklı kademelerdeki özel veya devlet okullarında çalışan öğretmenler üzerinde tekrar araştırılabilir. Ayrıca, seslilik davranışının arkasında olan psikolojik mekanizmaları daha iyi anlamak için, ses verme ile ilgili olabilecek bireysel veya örgütsel faktörler karma araştırmalarda incelenebilir, hatta gelecek araştırmalar öğretmenlerin seslilik davranışlarının yordayıcılarını araştırarak okul yöneticilerine rehberlik edilmesini sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler:

Dikey iletişim, eğitim örgütü, çalışan donanımı, insan kaynakları yönetimi

Correlations between Teachers’ Personality, Psychological Safety Perception and Teacher Voice

Purpose: The purpose of this study is to determine the level of the teacher's voice, and to examine the relationships between voice, five-factor personality traits and psychological safety. Research Method: The study was conducted with a correlational survey model. The sample of the study consisted of 475 teachers in public primary schools. Three instruments were applied in the study; Employee Voice Scale, Quick Big Five Personality Test, and Psychological Safety Scale. Findings: Results showed that the level of teacher's voice was at level “Often”, and there were significant and positive correlations between agreeableness, extraversion, emotional stability and openness to experience, and teacher's voice; and also between psychological safety and teacher's voice; and lastly, between psychological safety and agreeableness and emotional stability. Implications for Research and Practice: Significant and positive relationships were found between teacher voice, and psychological safety and personality while the strength of the relationships was low. Therefore, future studies might focus on other individual and organizational factors related to the teacher's voice.

Keywords:

Upward communication, educational organization, employee input, human resources,

PDF

___

Ashford, J. B., & LeCroy, C. (2009). Human behavior in the social environment: A Multidimensional Perspective. Toronto: Nelson Education. Bulut H., & Bayramlik H. (2015). The analysis of employee voice behaviour of teachers:
A study in Balikesir state schools. Paper presented at II. Yuksekogretim Stratejileri ve Kurumsal İsbirligi Sempozyumu (YOSKIS) (444-449). Mersin: Mersin University.
Buyukgoze, H. (2015). A comparison of the employment of public sector teachers in EU and Turkey. Journal of Aksaray University Faculty of Economics and Administrative Sciences, 7(2), 57-65.
Buyukozturk, S., Kilic Cakmak, E., Akgun, E.A., Karadeniz S., & Demirel, F. (2012). Scientific Research Methods (11th edition). Ankara: Pegem Publication.
Cetin, S., & Cakmakci, C. (2012). Adaptation of the employee voice scale into Turkish. Science Journal of Turkish Military Academy, 22(2), 1-19.
Cetin, S. (2013). Impact of teachers’ perceptions of organizational support, management openness and personality traits on voice. Educational Research and Reviews, 8(18), 1709-1721.
Cheng, J., Chang, S. C., Kuo, J. H., & Lu, K. M. (2014). Social relations and voice behavior: The mediating role of psychological safety. Criticism, 32, 58.
Cingi, H. (2009). Ornekleme Kurami (3rd ed.). Ankara: Bizim Buro Basimevi Yayin Dag. Tic. Ltd. Sirketi.
Cortina, L. M., & Magley, V. J. (2003). Raising voice, risking retaliation: Events following interpersonal mistreatment in the workplace. Journal of Occupational Health Psychology, 8(4), 247-265.
Creswell, J. W. (2014). Arastirma deseni, nitel, nicel ve karma yontem yaklasimlari (2nd ed.) (S.B. Demir Trans.). [Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches.]. Ankara: Egiten Kitap.
Detert, J. R., & Edmondson, A. C. (2006). Latent voice episodes: The situation-specific nature of speaking up at work. Harvard Business School Working Paper, 6-24.
Detert, J. R., & Burris, E. R. (2007). Leadership behavior and employee voice: Is the door really open? Academy of Management Journal, 50(4), 869-884.
Dundar, T., & Tabancali, E. (2012). The relationship between organizational justice perceptions and job satisfaction levels. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 5777-5781.
Dutton, J. E., Ashford, S. J., Lawrence, K. A., & Miner-Rubino, K. (2002). Red light, green light: Making sense of the organizational context for issue selling. Organization Science, 13(4), 355-369.
Edmondson, A., & Mogelof, J. P. (2005). Explaining psychological safety in innovation teams: Organizational culture, team dynamics, or personality? In Thompson, L. L., & Choi, H. S. (Eds.), Creativity and Innovation in Organizational Teams (129-156), Psychology Press.
Edmondson, A. C., & Roloff, K. S. (2009). Overcoming barriers to collaboration: Psychological safety and learning in diverse teams. In Salas, E., Goodwin, G. F., & Burke, C. S. (Eds.), Team effectiveness in complex organizations: Cross-disciplinary perspectives and approaches (183-208), 34.
Eggers, J. T. (2011). Psychological safety influences relationship behavior. Corrections Today, 73(1), 60-61.
Folger, R., & Martin, C. (1986). Relative deprivation and referent cognitions: Distributive and Procedural justice effects. Journal of Experimental Social Psychology, 22(6), 531-546.
George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for windows step by step: Simple guide and reference 17.0 update, 10. Boston: Pearson.
Goldberg, L. R. (1993). The structure of phenotypic personality traits. American Psychologist,48, 26-34.
Honingh, M., & Hooge, E. (2014). The effect of school-leader support and participation in decision making on teacher collaboration in Dutch primary and secondary schools. Educational Management Administration & Leadership, 42(1), 75-98. doi: 10.1177/1741143213499256
Hoy, W. K., & Miskel, C. G., (2015). Egitim yonetimi: Teori, arastirma ve uygulama (7th ed.) [Educational administration: Theory, research, and practice] (S. Turan Trans.) Nobel Yayin Dagitim.
Istanbul Provincial Directorate of National Education (2017). 2016-2017 Istanbul Provincial National Education Statistics. Retrieved from http://istanbul.meb.gov.tr
Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
Kalayci, S. (2009). SPSS applied multivariate statistical techniques. Ankara: Dinamik Akademi.
LePine, J. A., & Van Dyne, L. (2001). Voice and cooperative behavior as contrasting forms of contextual performance: Evidence of differential relationships with big five personality characteristics and cognitive ability. Journal of Applied Psychology, 86(2), 326. doi: 10.1037/0021-9010.86.2.326
McShane, S., & Von Glinow, M. (2011). M: Organizational behavior (3rd ed.). Irwin: McGraw-Hill.
Milliken, F. J., Morrison, E. W., & Hewlin, P. F. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don’t communicate upward and why. Journal of management studies, 40(6), 1453-1476.
Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725.
Morrison, E. W. (2011). Employee voice behavior: Integration and directions for future research. Academy of Management Annals, 5(1), 373-412. doi: 10.5465/19416520.2011.574506.
Morrison, E. W. (2014). Employee voice and silence. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 1(1), 173-197. doi: 0.1146/annurev-orgpsych-031413-091328
Morsunbul, U. (2014). The validity and reliability study of the Turkish version of quick big five personality test. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 27(4), 316-322. doi: 10.5350/DAJPN2014270405
Near, J. P., & Miceli, M. P. (2008). Wrongdoing, whistle-blowing, and retaliation in the US government: What have researchers learned from the Merit Systems Protection Board (MSPB) survey results. Review of Public Personnel Administration, 28(3), 263-281.
Nikolaou, I., Vakola, M., & Bourantas, D. (2008). Who speaks up at work? Dispositional influences on employees' voice behavior. Personnel Review, 37(6), 666-679. doi: 10.1108/00483480810906892
Ozyilmaz A., & Taner D. (2018): Communication skills shape voice effects in organizations, The Service Industries Journal, doi: 10.1080/02642069.2018.1506444
Parker, L. E. (1993). When to fix it and when to leave: Relationships among perceived control, self-efficacy, dissent, and exit. Journal of Applied Psychology, 78, 949–959.
Prouska, R., & Psychogios, A. G. (2018). Do not say a word! Conceptualizing employee silence in a long-term crisis context. The International Journal of Human Resource Management, 29 (5). doi: 10.1080/09585192.2016.1212913
Sagnak, M. (2017). Ethical leadership and teachers' voice behavior: The mediating roles of ethical culture and psychological safety. Educational Sciences: Theory and Practice, 17(4), 1101-1117. doi: 10.12738/estp.2017.4.0113
Smylie, M. A. (1992). Teacher participation in school decision making: Assessing willingness to participate. Educational Evaluation and Policy Analysis, 14(1), 53-67.
Stamper, C. L., & Dyne, L. V. (2001). Work status and organizational citizenship behavior: A field study of restaurant employees. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 22(5), 517-536.
Tangirala, S., & Ramanujam, R. (2008). Employee silence on critical work issues: The cross-level effects of procedural justice climate. Personnel Psychology, 61(1), 37-68. doi: 10.1111/j.1744-6570.2008.00105
Van Dyne, L., & LePine, J. A. (1998). Helping and voice extra-role behaviors: Evidence of construct and predictive validity. Academy of Management Journal, 41(1), 108-119.
Wilkinson, A., Gollan, P. J., Kalfa, S., & Xu, Y. (2018). Voices unheard: employee voice in the new century, The International Journal of Human Resource Management, 29(5), 711- 724, doi: 10.1080/09585192.2018.1427347.
Yener, S. (2015). The validity and reliability study of the Turkish version of the psychological safety, ODU Journal of Social Sciences Research, 280-305.
Yeniceri, O., & Demirel, Y. (2007). A study on organizational and individual impediments against knowledge sharing in organizations. Karamanoglu Mehmetbey University Journal of Social and Economic Research, (1), 221-234.