Koruyucu Sağlık Eğitimi

Problem Durumu: Savaşlar, açlık, trafik kazaları, bulaşıcı hastalıklar, çocuk cinayetleri, çocuk işçiliği, okul, ev kazaları, çocuk ve genci koruma yasalarının yetersizliği gibi birçok nedenden dolayı dünyadaki çocuk ölümleri ciddi bir problemdir. Ölüm oranlarının azaltılmasında alınacak önlemlerden bir tanesi koruyucu sağlık eğitimidir. Sağlık eğitiminin amacı, bilgi ve temel becerilerle donanımlı kişilerin hastalıklardan, kazalardan, yaralanmalardan ve ölümlerden korunmasını sağlamaktır. Bu bağlamda yapılan araştırmanın etkisinin sürdürülebilir olması için çalışmanın ana problemi, “ Koruyucu sağlık eğitim materyallerinin üretimi ve okul öncesi öğrencilerine bu materyallerle yapılan uygulamaların okul öncesi öğretmen adaylarının koruyucu sağlık bilgi düzeylerine nasıl etkilemektedir? “ Araştırmanın alt problemleri şunlardır: Hijyen, bağışıklık, beslenme, trafik kuralları, zihin sağlığı, fiziksel aktivite ve diş sağlığı konularında eğitim materyallerinin hazırlanması ve uygulanması okul öncesi öğretmen adaylarının koruyucu sağlık bilgi düzeylerine etkisi nedir? Sağlık eğitiminde yeni öğretim yöntemlerin geliştirilmesi için uygulamaların güçlü ve zayıf yönleri nelerdir?Araştırmanın Amacı: Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme dersinde öğrendikleri teorik bilgileri kullanarak koruyucu sağlık öğretim materyalleri üretmeleri, bu materyalleri kullanarak okul öncesi öğrencilerine koruyucu sağlık eğitimi vermesi ve tüm bunların sonucunda öğretmen adaylarının koruyucu sağlık bilgi düzeylerinin artırılması araştırmanın amacıdır. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma sıralı eş zamanlı karma yöntem deseninde gerçekleştirilmiştir. Amaçlı örneklem olarak seçilen 131 okul öncesi öğretmen adayına, uzman görüşüne başvurularak araştırmacı tarafından geliştirilen koruyucu sağlık bilgi düzeyi ölçeği nicel veri elde etmek için kullanılırken, bu örneklem gruptan seçilen 22 öğretmen adayıyla yapılan yüz yüze görüşmede elde edilen veriler nitel veriler için kullanılmıştır. Nicel ve nitel verilerin birleştirilmesiyle elde edilen sonuçların yorumlanmasıyla çocuk ölümlerinin azaltılması ve sağlıklı bir toplum için bir eğitim modeli önerilmeye çalışılmıştır. Koruyucu sağlık bilgi düzeyi ölçeği 20 açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Her doğru cevaba 1, yanlış veya boş bırakılmış soruya 0 puan verilerek değerlendirilmiştir. Ölçeğin güvenirliği ön test sonuçlarına göre KR20 = 0.64 ve son test sonuçlarına göre KR20 = 0.82 olarak bulunmuştur. Nitel veri kaynağı olarak 2 açık uçlu sorudan oluşan yapılandırılmış görüşme formu araştırmanın uygulamaları sonunda kullanılmıştır. Araştırma, öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme dersine devam eden 2. sınıf okul öncesi öğretmen adaylarıyla 12 haftada gerçekleştirilmiştir. Öncellikle dersin içeriğine uygun teorik bilgiler ve uygulamalar araştırmacı tarafından öğretmen adaylarına verilmiş ve gruplar halindeki öğretmen adaylarına verilen koruyucu sağlık konularında materyal üretmeleri ve bunları sınıf ortamında sunmaları istenmiştir. Bilgisayar oyunları, filmler, yap bozlar, drama, kuklalar, boyama, deneyler ve hikaye okumaları gibi bir çok çeşitte materyal öğretmen adayları tarfından üretilmiştir. Sınıf ortamındaki öneriler ve eklemelerle materyal ve materyallerin okul öncesi öğrencilerine uygulama planları hazırlanmıştır. Daha sonra tüm öğrenciler yakın çevredeki bir anaokulunda 4-5 yaş grubu öğrencilerin yer aldığı 4 sınıfta 2 hafta sürede materyalleri kullanarak uygulamalarını gerçekleştirmişlerdir. Koruyucu sağlık bilgi düzeyi ölçeği son test olarak uygulandıktan sonra, gönüllülük esasında seçilen 22 öğretmen adayıyla nitel veriler için görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Nicel verilerde SPSS istatistik 17 programı kullanılarak ön test, son test karşılaştırması t- test ve görüşme sonuçları araştırmacı ve 2 uzman tarafından kodlar verilerek (Miles and Huberman = 0.92 güvenirlik) gerçekleştirilen içerik analiziyle temalar belirlenerek değerlendirilmiştir.Araştırmanın Bulguları: Yapılan t- testi ile koruyucu sağlık bilgi düzeyi ölçeği son test ortalaması ( = 12.17) ön test ortalamasından ( =9.19) daha yüksek bulunmuştur. Dolayısıyla yapılan t testi sonucu ön test ve son test arasında anlamlı bir fark (t (131) = 10.53, p<.00 ) elde edilmiştir. Koruyucu sağlık eğitiminin alt boyutlarında ise bağışıklık (t(131)= 5.51, p <.00), trafik kuralları (t (131)=1.53, p <.00), beslenme ( t (131) = 6.38, p <.00), hijyen ( t (131) = 5.83, p<.00), zihin sağlığı (t (131)=4.05, p<.00) konularında anlamlı bir fark elde edilirken, diş sağlığı (t (131) = 1.53, p >.00) ve fiziksel aktivitelerde (t (131) =1.53, p >.00) anlamlı bir fark elde edilmemiştir. Nitel veriler sonucu; koruyucu sağlık eğitim materyali hazırlarken karşılan güçlükler, uygulamada yaşanan güçlükler ve öğretmen adaylarının öğrenme deneyimleri şeklinde 3 tema elde edilmiştir. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Koruyucu sağlık eğitim materyallerinin üretilmesi, materyallerin derslerde kullanılması, okul öncesi öğretmen adaylarının bağışıklık, beslenme, trafik kuralları, zihin sağlığı, hijyen konularında koruyucu sağlık bilgi düzeylerinde anlamlı bir artışa neden olmuştur. Öğretmen adaylarının kavram yanılgıları, konu içerik bilgilerindeki eksiklikler ve henüz 2. sınıf olmalarından kaynaklı sınıf yönetimi, zaman yönetimi, pedagojik bilgilerindeki yetersizliklerinden dolayı uygulamalarda bazı güçlükler yaşamışlardır. Ancak yapılan tüm uygulamalar sonucu konuları daha anlamlı öğrendikleri, kendi yaşamlarında uyguladıkları, kavram bilgisinin ne kadar önemli olduğu, takım çalışmasının önemini, oyun, film gibi farklı eğitim materyallerinin öğrencinin derse motivasyonunu nasıl etkilediği uygulamalarla deneyimlemişlerdir. Çalışmanın sonucunda, geleneksel gösteri yöntemi ve düz anlatım yönteminden farklı olarak uygulamalı olarak yapılacak koruyucu sağlık eğitiminin, tüm öğretmen adaylarına uygulamalı olarak verilmesi, onların bir öğretmen, aile ve toplumda bir birey olarak çocuk ölümlerinin azaltılmasında ve sağlıklı bir toplum olmamızda önemli rol oynadığı düşünülerek önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

: Sağlık eğitimi, öğretmen eğitimi, sağlık eğitim materyali, çocuk, karma yöntem.

Protective Health Education

Problem Statement: As a result of wars, starvation, traffic accidents, homicide, infectious diseases, insufficient adult protection, migration, and inadequate legal reforms the mortality rate of children has become a serious problem in the world. Protective health education contributes to a child’s physical and social health. In this case, the main problem of research is ‘How does the production and applications of educational materials affect the protective health knowledge level of prospective pre-school teachers? ‘.Purpose of the Study: The aims of this study are, to increase the health knowledge level of prospective teachers, to produce protective health education materials for children and to experience the applications of produced materials with these children.Method: The present study was used partially mixed sequential equal status design model. The quantitative data from the protective health knowledge level test including 20 open-ended questions were combined with qualitative data from interviews who (n=131) were the pre-school prospective teachers. The qualitative data that were gathered from face to face interviews with 22 of the sample group. The interventions of research including theoretical and production of protective health education tools took place 12 weeks then prospective teachers applied tools on children. T-test and content analysis techniques were used to analyze the data.Findings: There was a significant difference in the protective health knowledge level test scores of participants (t (131) = 10.53, p<.00) before and after the research. There was a significant difference between the mean values of pre-test and post-test results on the immunity (t (131) = 5.51, p<.00), traffic (t (131) = 1.53, p<.00), nutrition (t (131) = 6.38, p<.00), hygiene (t (131) = 5.83, p<.00), mental health (t(131) = 4.05, p<.00). There was no significant difference between the mean scores of the pre-test and post-test of tooth health (t (131) = 1.53, p>.00) and physical activities (t (131) = 1.53, p>.00). The difficulties during the production of materials, the difficulties during the applications with students and the experiences of prospective teachers were obtained as themes from the qualitative data. Conclusion and Recommendations: Protective health education should be given to all prospective teachers in all subjects including practical as well as conceptual knowledge. In the future they can use this knowledge and these practices to decrease the mortality rate of countries as a teacher, as an individual in a society or as a parent.

Keywords:

Health education, teacher education, health education tools, children, mixed method.,

PDF

___

Bryn Austin, S., Cohen-Bearak, A., Wardle, K., Fung, T. T., & Cheung, L. W. Y. (2006). Facilitating change in school health: a qualitative study of schools’ experiences using the School Health Index. Journal of School Health, 3(2), A35.
Berzin, S. C., O'Brien, K. H. M., Frey, A., Kelly, M. S., Alvarez, M. E., & Shaffer, G. L. (2011).Meeting the social and behavioral health needs of students: Rethinking the relationship between teachers and school social workers. Journal of School Health, 81(8), 493-501.
Boschi-Pinto, C., Velebit, L., & Shibuya, K. (2008). Estimating child mortality due to diarrhea in developing countries. Bulletin of the World Health Organization, 86(9), 710-717. Retrieved May 7, 2013 from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC2649491/pdf/07-050054.pdf
Braakmann, N. (2011). The causal relationship between education, health and health related behaviour: Evidence from a natural experiment in England. Journal of Health Economics, 30(4), 753-763.
Bransford, J. D., Franks, J. J., Vye, N. J., & Sherwood, R. D. (1989). New approaches to instruction: Because wisdom can’t be told. In Similarity and analogical reasoning (pp. 188). Newyork, Cambridge University Press.
Butler, J., Fryer, C. S., Reed, E. A., & Thomas, S. B. (2011). Utilizing the school health index to build collaboration between a university and an urban school district. Journal of School Health, 81(12), 774-782.
Böckerman, P., & Maczulskij, T. (2016). The Education-health Nexus: Fact and fiction. Social Science & Medicine, 150, 112-116. Retrieved 2 March 2013 from
Clark, D., & Royer, H. (2013). The effect of education on adult mortality and health: Evidence from the United Kingdom. American Economic Review. USA, American Economic Association Press, 103; 6, 2087-2120.
Clark, V. L. P., Huddleston-Casas, C. A., Churchill, S. L., Green, D. O. N., & Garrett, A. L. (2008). Mixed methods approaches in family science research. Journal of Family Issues, 29(11), 1543-1566.
Clark, V. L. P., Anderson, N., Wertz, J. A., Zhou, Y., Schumacher, K., & Miaskowski, C. (2014). Conceptualizing longitudinal mixed methods designs: A methodological review of health sciences research. Educational Psychology Papers and Publications. Retrieved August 31, 2014 from
Creswell, J. W., Fetters, M. D., & Ivankova, N. V. (2004). Designing a mixed methods study in primary care. The Annals of Family Medicine, 2(1), 7-12.
Creswell, J.W. & Clark, V.L.(2007). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oaks, CA: Sage.
Cutler, D. M., Huang, W., & Lleras-Muney, A. (2015). When does education matter? The protective effect of education for cohorts graduating in bad times. Social Science & Medicine, 127, 63-73.
Doyle, L., Brady, A. M., & Byrne, G. (2009). An overview of mixed methods research. Journal of Research in Nursing, 14(2), 175-185.
Grossman, M. (2006). Education and nonmarket outcomes. Handbook of the Economics of Education, 1, 577-633. Retrieved January 2015 from http://core.ac.uk/download/pdf/6708284.pdf>
Geckil, E., Savas, R., Sahin, T., Kutlu, F. T., & Yologlu, S. (2010). Evaluation of the efficiency of training programs given to second stage primary school students on hepatitis. Journal of Hacettepe Faculty of Nursing, 17(1), 030-030.
Hammig, B., Ogletree, R., & Wycoff‐Horn, M. R. (2011). The relationship between professional preparation and class structure on health instruction in the secondary classroom. Journal of School Health, 81(9), 513-519. Retrieved April 8, 2014 from, http://jsn.sagepub.com/content/29/1/10.full.pdf+html>.
Hassoy, H., Mandiracioglu, A., Ergin, I., Durusoy, R., & Davas, A. (2011). School health education program of medical student, Ege University School of Medicine. TAF Prev Med Bull, 10(6), 649-656. Retrieved March 1, 2013 from http://www.scopemed.org/?mno=4086>.
Heron, M., & Tejada-Vera, B. (2009). Deaths: leading causes for 2005. National vital statistics reports: from the centers for disease control and prevention, national center for health statistics. National Vital Statistics System, 58(8), 1-97. Retrieved January 10, 2013 from http://www.cdc.gov/nchs/products/nvsr.htm>.
Jackson, C. (1997). Behavioral science theory and principles for practice in health education. Health Education Research, 12(1), 3- 4.
Johnston, D. W., Lordan, G., Shields, M. A., & Suziedelyte, A. (2015). Education and health knowledge: evidence from UK compulsory schooling reform. Social Science & Medicine, 127, 92-100. Retrieved March 10, 2015 from www.elsevier.com/locate/socscimed.
Kenkel, D. S., Lillard, D. R., & Mathios, A. D. (2006). The roles of high school completion and GED receipt in smoking and obesity (No. w11990). National Bureau of Economic Research.
Koshino, M., Kojima, Y., & Kanedera, N. (2013). Development and evaluation of educational materials for embedded systems to increase the learning motivation. US-China Education Review A, 3(5), 305-313.
Kulhánová, I., Hoffmann, R., Judge, K., Looman, C. W., Eikemo, T. A., Bopp, M., ... & Wojtyniak, B. (2014). Assessing the potential impact of increased participation in higher education on mortality: Evidence from 21 European populations. Social Science & Medicine, 117, 142-149. Retrieved April 15, 2015 from www.elsevier.com/locate/socscimed.
Lim, D., Kong, K. A., Lee, H. A., Lee, W. K., Park, S. H., Baik, S. J., ... & Jung-Choi, K. (2015). The population attributable fraction of low education for mortality in South Korea with improvement in educational attainment and no improvement in mortality inequalities. BMC Public Health, 15, 313. Retrieved April 5, 2015 from http://dx.doi.org/10.1186/s12889-015-1665-x.
Li, J., & Powdthavee, N. (2015). Does more education lead to better health habits? Evidence from the school reforms in Australia. Social Science & Medicine, 127, 83-91.
Lozano, R., Wang, H., Foreman, K. J., Rajaratnam, J. K., Naghavi, M., Marcus, J. R., ... & Lopez, A. D. (2011). Progress towards Millennium Development Goals 4 and 5 on maternal and child mortality: An updated systematic analysis. The Lancet, 378(9797), 1139-1165. Retrieved June 5, 2014 from www.thelancet.com.
Marx, E. E., & Wooley, S. F. E. (1998). Health is academic: A guide to coordinated school health programs. New York, NY: Teachers College Press.
Marx, R. W., Blumenfeld, P. C., Krajcik, J. S., & Soloway, E. (1998). New technologies for teacher professional development. Teaching and teacher education, 14(1), 33-52.
Miller, A. (1996). Editorial: A contract on America's children. American Journal of Public Health, 86(4), 473-474.
Miles, M., & Huberman, A.M. (2008). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Report (2012). Child's right to life in Turkey report 2012. Retrieved March 2, 2013 from http://www.gundemcocuk.org belgeler/yayinlarimiz/raporlar
Schwebel, D. C., Pennefather, J., Marquez, B., & Marquez, J. (2014). Internet-based training to improve preschool playground safety: Evaluation of the Stamp-in-Safety Programme. Health Education Journal. 0017896914522030.
Turkish Statistical Institute (TUIK), (2015). Causes of death statistics. Retrieved April 22, 2015 from, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1083.
Turkish Statistical Institute (TUIK). (2014). Causes of death statistics, 2014. Retrieved September 3, 2013 from http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15847>
UNICEF and IRC. (2015). Water, sanitation and hygiene education for schools: Roundtable proceedings and framework for action. UNICEF, New York.
UNESCO (2014). Monitoring & Evaluating school health programmes. Retrieved October 10, 2015 from http://www.unesco.org/new/en/education/themes/leading-the-international-agenda/health-education/health-education-key-resources/
Urhausen, J. & Pace, M. (2013). Causes of death in the EU28 in 2010. Retrieved January 2014 from, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3-28112013-AP/EN/3- 28112013-AP-EN.PDF.
Wicklein, R. C., & Schell, J. W. (1995). Case studies of multidisciplinary approaches to integrating mathematics, science, & technology education. Journal of Technology Education, 6, 680.
World Health Organization (WHO). (2003). Skills for health: skills-based health education including life skills: an important component of a child-friendly. Retrieved November 20, 2015 from http://apps.who.int/iris/handle/10665/42818.
Yildirim, S. & Simsek, H. (2000). The qualitative research method. Ankara: Seckin Press.