Bu çalışmada; hem ideolojik parametreler hem de pratikteki yönelime ilişkin olarak Bulgaristan’ın 19. Yüzyıl süresindeki ulusal hareketi çeşitli bakımlardan ele alınmıştır. Bu çalışmanın amacı; çeşitliliğin ve hatta zıtlığın kucaklandığı Bulgar uyanışını ve ortak girişimlerin Bulgar ulusal kimliğini paylaşmaları sürecini göstermektir. Diğer bir deyişle, Bulgar uyanışı homojen bir şekilde ideolojik ilke veya beklentilerle şekillenmemiştir. Bulgar milliyetçiliği başlangıçta; okullarda Bulgarcanın kullanıldığı, Bulgar gazetelerinin yayınlandığı, Bulgar tarihinin çalışıldığı, yerel kültür ve geleneklerin konu edildiği vb. bir şekilde tanımlanmıştır. Tüm bunlar, Bulgar insanın diğerlerinden ayrılan yönlerini ortaya koymaktadır. Sonrasında ise, Bulgar ulusal hareketi daha radikal bir duruş sergileyerek dini ve politik özgürlüğü benimsemiştir. Bu nedenle; Bulgar ulusal ‘projesi’; kültürel, dini ve politik milliyetçilik başlıkları altında üç bağımsız/tamamlayıcı trendden oluşmaktadır. Her bir trend, farklı yaklaşımlar altında gelişmiştir. Örneğin, Bulgar etnik kökeni hakkında farklı teoriler gündeme gelmiş; anlaşma ve politik müdahaleler yoluyla birleşik kiliseler kurarak dini amaçları daha iler götürmek için ılımlı ve radikal yöntemler kullanılmış; politik hedeflere ulaşmak için Türk-Bulgar düalizmi, federalizm ve sonrasında da ayaklanma gibi pasif ve devrimci yollar izlenmiştir.