19.YÜZYIL SEYAHATNAMELERİNDE YOZGAT VE ÇEVRESİ

Osmanlı tarihi ile ilgili yapılan yerel tarih çalışmalarında birinci elden kaynaklarla desteklenmeleri durumunda alternatif bilgi kaynakları olan seyahatnameler farklı amaçlarla Osmanlı ülkesini gezen seyyahların kaleme aldıkları eserlerdir. Bu eserlerden gezilen yerler ile ilgili olarak; dönemin kültür hayatı, sosyal dokusu, ticari canlılığı gibi konularda bilgi sahibi olabilmek mümkündür. Sosyal tarih anlayışının gelişmesi ile birlikte alternatif kaynakların da önemi artmıştır. Seyahatnamelerin tarih araştırmaları açısından önemi de her geçen gün artmaktadır. Osmanlı ülkesinde belli bir prosedüre göre verilen izinlerle seyahat edebilen gezginler, 19. yüzyıldan itibaren Anadolu ve Mezopotamya ile ilgili birçok eser kaleme almışlardır. Kuruluşu çok eskilere dayanmayan Yozgat ile ilgili yazılmış seyahatnamelerin sayısı sınırlıdır. Seyyahların, yol güzergâhı üzerinde yer almasından dolayı içinden geçerken kısa bilgiler verdikleri Yozgat, 19. yüzyılda yazılmış bazı seyahatnamelerde geçmektedir. Seyyahlar eserlerinde Yozgat ile ilgili olarak şehrin kuruluşu ve Çapanoğullarından çokça bahsetmişlerdir. 19. yüzyılda Yozgatta yaşayan Ermeniler, Rumlar ve Müslümanlarla ilgili bilgilerin bulunduğu bu eserlerden, şehrin sosyal ve kültürel hayatı hakkında bilgi sahibi olmaktayız.

YOZGAT AND ITS ENVIRONMENT IN XIX TH TRAVEL BOOKS

The travel books which are alternative sources of information on local history studies about the history of Ottoman are works of travelers visiting the Ottoman Empire for different purposes. Thanks to these works, it is possible to have information about the areas such as the cultural life of the period, social fabric and buoyant of visited places. With the development of social conception of history, it has also increased the importance of alternative sources. Also, the importance of travel books are increasing day by day. Travelers who can only travel with a special procedure permission in Ottoman territory, wrote a lot of works relating to Anatolia and Mesopotamia from 19th century on. There is a limited number of travel book about Yozgat which doesn't go back along way of its foundation. There is rundown about Yozgat in some travel books written in 19th century due to taking place of the travelers' itinerary. Travelers' mentioned a lot about establishment of the city of Yozgat and Capanoglu in their works. We can have knowledge about social and cultural life of the city from these works which include information related to Armenians, Greeks and Muslims living in Yozgat in 19th century.