ANONİM BİR İLMİHAL VE BU İLMİHALDE GEÇEN DİL UYUMUNA AYKIRI ÖRNEKLER

Türkçenin en eski dönemlerinden beri var olan dil uyumu ya da kalınlık-incelik uyumu, günümüze kadar büyük oranda bozulmamakla beraber bazı yazma eserlerde uyuma aykırı örnekler görmek mümkündür. Bunlar, Türkçenin klişeleşmiş imlâsıyla alakalı olabileceği gibi ağız özellikleriyle ve Türkçenin tarihi seyrinde geçirdiği gelişmeler ve değişmelerle ilgili olabilir. Bu yüzden bu uyumsuzlukları göz ardı etmek doğru değildir. Elimizdeki çalışma, TBMM Kütüphanesinde kayıtlı, anonim ilmihal üzerine yapılmıştır. Eserde dil uyumuna aykırı örneklerin çokluğu dikkat çekmektedir. Bu örnekler tespit edilip bugüne kadar konu hakkında yazılmış çalışmalar ışığında bazı varsayımlarda bulunulmuştur. Böylelikle Türkçenin tarihi gelişimi üzerine yapılacak çalışmalara ve ağız özelliklerinin aydınlatılmasına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.  

AN ANONYMOUS CATECHISM AND EXAMPLES AGAINST THE LANGUAGE HARMONY MENTIONED IN THAT CATECHISM

The language harmony or backness harmony which has existed since the earliest periods of Turkish has been substantially preserved until today and it is possible to see examples against this harmony in some written works. They can be associated with not only the stereotyped spelling of Turkish, but also with dialect characteristics and the developments and changes observed in Turkish in the course of history. Therefore, it is not accurate to ignore these disharmonies. The present study was conducted on an anonymous catechism registered to the Library of the Turkish Grand National Assembly. It is remarkable that there are many examples against language harmony in this work. These examples were determined and some assumptions were made in the light of the relevant works written so far. Thus, it was aimed to contribute to studies to be conducted for the historical development of Turkish and the clarification of dialect characteristics. 

___

  • KORKMAZ, Z. (2017). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, Ankara: TDK Yayınları.