Türkiye'de Uygulanan ve Gönüllü Karbon Piyasalarında Faaliyette Bulunan Projelerin Paydaş Katılımı Açısından Değerlendirilmesi

İklim değişikliği ile mücadelede maliyetleri azaltmak için oluşturulan karbon piyasaları zorunlu ve gönüllü karbon piyasaları olarak ikiye ayrılmaktadır. Zorunlu karbon piyasalarındaki esneklik mekanizmalarından faydalanamayan Türkiye, aynı zorunlu piyasalar gibi fakat bağımsız olarak işleyen gönüllü piyasalarda faaliyette bulunmaktadır. Katılım, sorumluluk ve şeffaflık çevresel politikaların temelini oluşturmaktadır ve çevresel politikalardaki problemin "katılım eksikliği" olduğuna dikkat çekilmektedir. Bu çerçevede çalışmada, Türkiye’de gönüllü karbon piyasalarında uygulanan projelerde paydaş katılımının sağlanıp sağlanmadığının ortaya konması ve önerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Türkiye'de uygulanan ve gönüllü karbon piyasalarında faaliyette bulunmak isteyen projelerin Markit isimli finansal bilgi sistemindeki dosyaları bir Değerlendirme Şablonu çerçevesinde incelenerek verilerin toplanması ve değerlendirilmesi yöntemi seçilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda, paydaş katılımı süreçlerinin kurallara uygun işlediği fakat katılımın sürece olan etkisinin çok az olduğu görülmüştür. Bu araştırmanın sonucu da dünyadaki araştırmalarla paralel çıktılar üretmiştir. Bir öğrenme süreci olan paydaş katılımının zayıf yönlerinin tespit edilerek geliştirilmesi, sürece dâhil olan herkesin yararınadır, çünkü paydaş katılımı iyi yönetişimin önemli bir bileşenidir.

Anahtar Kelimeler:

İklim Değişikliği, Temiz Kalkınma Mekanizması, Paydaş Katılımı, Gönüllü Karbon Piyasası, Paydaş Katılımı, Türkiye, Temiz Kalkınma Mekanizması

The Evaluation of Stakeholder Participation of Projects Developed in Turkey and Certified in Voluntary Carbon Markets

Carbon markets, which is established to decrease the cost of fight against the climate change, is divided into two as compliance and voluntary carbon markets. Turkey has benefitted only from voluntary carbon markets, which operates like compliance markets is but independent from it, instead of compliance carbon markets flexible mechanism. Participation, responsibility and transparency are the basis of a strong environment policies and it is pointed out that "lack of participation" is the important problem of environmet policies. The aim of this study is to reveal whether stakeholder participation is implemented in projects properly or not in voluntary carbon market in Turkey and to suggest about practices. To reach this aim, related projects files, were acquired from Markit (Financial Information System), were investigated according to Guideline. As a result of the study we can state that, stakeholder participation procedure works according to the rules however it's effect on the process is very little, which generates similar outputs to results of the studies in the world. Understanding and improving weaknesses of stakeholder participation, that is a kind of learning process, is good for all because stakeholder participation is an important component of good governance.

Keywords:

Climate Change, Voluntary Carbon Market, Stakeholder Participation, Turkey, Clean Development Mechanism,

PDF

___

Atılal, B.M. (2016), Karbon Piyasaları, Turkish Yatırım, http://www.turkborsa.net/belgeler/raporlar/karbon_piyasalari.pdf, (28.03.2016).
Baumert, K.A., Petkova, E., (2000), How will the Clean Development Mechanism Ensure Transparency, Public Engagement and Accountability, Worlds Resource Institute, Climate Notes,Climate Energy and Pollution Program, Washington DC.
Carbon Market Watch (2013), Views to the Review of the Modalities and Procedures of the Clean Development Mechanism, http://carbonmarketwatch.org/wp-content/uploads/2013/03/Views-on-the-CDM-MPreview_CarbonMarketWatch_250320131.pdf, (17.02.2016).
Carbon Market Watch Network (November 2013), Local Realities of CDM Project, A Compilation of CaseStudies, http://carbonmarketwatch.org/wp-content/uploads/2015/02/CDM-Cases-Studies.pdf, (17.02.2016).
Change, (2016), Bodrum Kent Konseyi Sürdürülebilir Kentleşme Çalışma Grubu Ortak Basın Metni, https://www.change.org/p/bodrum-da-insana-hayvana-%C3%A7evreyeb%C3%BCy %C3%BCk-zararlar%C4%B1-olacak-res-kurulmas%C4%B1n-csbgovtr/c/167223676 (29.03.2016).
Colomb, J., (Ağustos 2009), Kyoto Protokolü, Türkiye'de Karbon Ticareti ve Kazanımları, Önce Kalite Dergisi, s. 48- 51.
Çevre ve Orman Bakanlığı, (Ocak 2011), Karbon Piyasalarında Ulusal Deneyim ve Geleceğe Bakış, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (Ekim 2012), Türkiye'de Karbon Piyasası, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2016), Gönüllü Karbon Piyasaları, Türkiye'de KarbonPiyasası, http://www.csb.gov.tr/projeler/iklim/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=12461, (26.03.2016).
Dong, Y., (2014), Local Stakeholder Participation in CDM and New Climate Mitigation Mechanisms - Case Study of a Small Scale Hydropower Project in China, CISDL / GEM Working Paper Series.
Ecer, M., (2010), Türkiye'de Gönüllü Karbon Piyasalarında Durum ve Yaşanan Zorluklar, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, http://www.karbonkayit.cob.gov.tr/ Karbon/Files/karbon%20proje,19%20ocak%202009%20%C3%A7al%C4%B1%C5%9Ftay.pdf, (28.03.2016).
Encev, (2009), Gold Standard Paydaş Toplantı Raporu, http://www.encev.com.tr/TR/dosya/1-152/h/samatlarpaydas.pdf, (30.03.2016).
Filzmoser, E. Et al., (2014), The Need for a Right-Based Approach to the Clean Development Mechanism, http://orbit.dtu.dk/en/publications/the-need- for-a-rightsbased-approach-to-the-clean-development-mechanism(9eee167e-1417-4ca2-853f-ab19c3b7dbd1).html, (10.02.2016).
Gold Standard, (2016), Grievance Policy, http://www.goldstandard.org/sites/default/files/documents/grievance_policy_2015. pdf, (26.05.2016).
Gündoğan, C., (2015), Emisyon Ticaret Sistemi: Türkiye'nin İklim Değişikliği ile Mücadelesinde Öne Çıkan Seçeneğe Kısa Bir Bakış, Eko IQ, Sayı: 56, http://www.cemgundogan.com /2015/10/15/emission-trading-system-the-only-option-for-turkey/, (27.03.2016).
Kalkınma Bakanlığı, (2012), Katılımcılığın İlkeleri: Katılımlı Çalışmaları Tasarlayan, Uygulayan ve Yönetenler İçin İyi Uygulama Kılavuzu, Ankara.
Karaburunkentkonseyi, (2013), Karaburun Kent Konseyi'nin Karaburun Yarımadası'ndaki RES Yatırımlarına Bakışı, http://www.karaburunkentkonseyi.org/page/27/, (29.03.2016).
Karen H., O., (2007), The Clean Development Mechanism's Contribution to Sustainable Development: A Review of the Literature, Climatic Change, 84: 59-73.
Klein, N., (2013), Overcoming, Overburden: The Climate Crisis and a Unified Left Agenda, Commondreams, http://www.commondreams.org/views/2013/09/04/overcoming- overburden-climate-crisis-and-unified-left agenda, (26.05.2016).
Konak, N., (Eylül 2011), Küresel İklim Değişikliği, Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları, Gönüllü Karbon Piyasaları ve Türkiye: Eleştirel Yaklaşım, Alternatif Politika, Cilt: 3, Sayı: 2, s.154-178.
Kuzeyormanları, (2015), Bodrum'da RES'e karşıyız, çünkü..., http://www.kuzeyormanlari.org/2015/12/19/bodrumda-rese-karsiyiz-cunku/, (29.03.2016).
Markit, (2016), Markit, Financial Information Services, Registry, Public View, https://mer.markit.com/brreg/public/index.jsp?entity=project&sort=project_name& dir =ASC&start=0&entity_domain =Markit%2cGoldStandad, (23.05.2016).
Narin, M., (2013), Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizması: Emisyon Ticareti, International Conference on Eurasian Economies, Session 4D: Çevre.
Nyaoro, J., Chatterjee, B., (2011), Briefing Paper: Governance on the Clean Development Mechanism (CDM), AEA Technology, ED56638, Issue Number 1, Ref: CLIMA.B.3/ETU/2010/0020r.
REC Türkiye, Bölgesel Çevre Merkezi, (Mayıs 2015), A'dan Z'ye İklim Değişikliği Başucu Rehberi, Yayına Hazırlayanlar: Arif Cem Gündoğan, Et al. Almanya Federal Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği katkılarıyla, Ajanstürk Matbaacılık A.Ş.
Standardsmap, (2016), The Gold Standard, International Trade Center, http://search.standardsmap.org/assets/media/TheGoldStandard/English/AtAGlance_ EN.pdf, (29.03.2016).
TUSİAD, (2016), Ekonomi Politikaları Perspektifinden İklim Değişikliği İle Mücadele, Yayın No: TÜSİAD- T/2016 T/2016,12 -583, İstanbul.
Türkiye Bilimler Akademisi Raporlar Dizisi-TÜBA (2010), Türkiye Açısından Dünyada İklim Değişikliği, Sayı: 22, Yeni Reform Matbaacılık, Ankara. Yılmaz, S., Yılmaz, G., (2011), Yenilenebilir Enerji vs. Yenilenemeyen Doğa, Praksis, Sayı 25, http:// emekdoga.org/yenilenebilir_enerji_yenilenemeyen_doga_karbon_ticareti.htm, (17.09.2014).