CRITIC ve EDAS Yöntemleri İle İş Bankası'nın 2009-2018 Yılları Arasındaki Performansının Analizi

Bir ekonomide bankaların sergilediği performans ekonominin gelişmesi açısından son derece büyük önem taşımaktadır. Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) teknikleri son zamanlarda banka performans değerlendirmesinde sıklıkla kullanılan yöntemler arasındadır. Bu çalışmada, Türk bankacılık sisteminde faaliyette bulunan İş Bankası’nın 2009-2018 yıllarına ait finansal performansının CRITIC (Criteria Importance Through Intercriteria Correlation) ve EDAS (Evaluation based on Distance from Average Solution) yöntemleri çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada İş Bankası’nın finansal performansını ölçmek amacıyla sermaye yeterlilik oranı, mevduat düzeyi, alınan krediler, mevduatın krediye dönüşüm oranı, takibe düşen krediler, likidite düzeyi, ortalama aktif karlılığı, ortalama özkaynak karlılığı, gelir çeşitlendirme ve faaliyet giderleri gibi seçilmiş 10 adet finansal değerlendirme kriteri kullanılmıştır. CRITIC objektif ağırlıklandırma yaklaşımından elde edilen bulgular göstermektedir ki İş Bankası için en önemli performans kriteri mevduatın krediye dönüşüm oranı kriteridir. Ayrıca, EDAS performans sıralaması ile ulaşılan bulgulara göre araştırma döneminde İş Bankası’nın finansal performansının en yüksek olduğu yıl 2009 iken finansal performansın en düşük olduğu yıl 2018’dir.

Anahtar Kelimeler:

İş Bankası, Türk Bankacılık Sektörü, CRITIC ve EDAS Yöntemleri

Analyzing the Performance of İşbank between 2009-2018 Years by CRITIC and EDAS Methods

The performance of banks in an economy is of great importance for the development of the economy. Multi-Criteria Decision Making (MCDM) techniques have recently been used frequently in bank performance evaluation. In this study, it is aimed to evaluate the financial performance of İş Bank operating in the Turkish banking system for the years 2009-2018 within the framework of CRITIC (Criteria Importance Through Intercriteria Correlation) and EDAS (Evaluation based on Distance from Average Solution) methods. In order to measure the financial performance of İşbank, 10 selected financial evaluation criteria such as capital adequacy ratio, deposit level, loans received, deposit-to-loan ratio, non-performing loans, liquidity level, return on average assets, return on average equity, income diversification and operating expenses are employed. Findings from the CRITIC objective weighting approach indicate that the most important performance criterion for İşbank is the deposit-to-loan ratio. In addition, according to the findings obtained by EDAS performance ranking, the highest financial performance of İşbank during the research period is 2009 while the year 2009 is the lowest.

Keywords:

İşbank, Turkish Banking Sector, CRITIC and EDAS Methods,

PDF

___

Akçakanat, Ö., Aksoy, E. ve Teker, T. (2018). CRITIC ve MDL temelli EDAS yöntemi ile TR-61 bölgesi bankalarının performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(32), 1-24. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/sduiibfd
Akçakanat, Ö., Eren, H., Aksoy, E. ve Ömürbek, V. (2017). Bankacılık sektöründe ENTROPI ve WASPAS yöntemleri ile performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 285-300. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/sduiibfd
Akgül., Y. (2019, Temmuz). Entropi ve Edas yöntemleri ile Ziraat Bankasının 2007-2017 yılları arasındaki performansının analiz edilmesi. B.C. Tanrıtanır ve A. Movlyanov (Ed.), ATLAS 3. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı (II-Cilt) içinde (s. 378-385). ATLAS 3. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunulan bildiri, Sivas, 28-30 Haziran. İstanbul: IKSAD Yayınevi.
Aksaraylı, M. ve Pala, O. (2017). Türk bankacılık sektöründe sermaye yapısına göre performans sıralama, kümeleme ve verimlilik analizi. International Journal of Academic Value Studies, 3(11), 39-54. Erişim adresi: http://www.javstudies.com
Aydın Y. (2019a). Türk bankacılık sektöründe karlılığı etkileyen faktörlerin panel veri analizi ile incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), 181-189. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/gumus
Aydın, Y. (2019b). Türkiye'de hayat\emeklilik sigorta sektörünün finansal performans analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 107-118. doi: 10.29106/fesa.536729
Çakir, S. ve Perçin, S. (2013). Çok kriterli karar verme teknikleriyle lojistik firmalarında performans ölçümü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 13(4), 449-459. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/eab
Çalışkan, E. ve Eren, T. (2016). Bankaların performanslarının çok kriterli karar verme yöntemiyle değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 85-107. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/ordubtd
Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The CRITIC method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770. https://doi.org/10.1016/0305-0548(94)00059-H
Erdoğdu, A. (2018). Katılım bankalarının performans analizlerine MULTIMOORA yöntemi ile bir bakış. Ekonomi, Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 99-111. Erişim adresi: https://dergi.arel.edu.tr/index.php/eysad
Ersoy, E. ve Aydın, Y. (2018). Bankaların likiditesini etkileyen makroekonomik ve bankaya özgü faktörlerin ampirik analizi: Türkiye örneği. Global Journal of Economics and Business Studies, 7(14), 158-169. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/gumusgjebs
Gao, R., Nam, H. O., Ko, W. I., & Jang, H. (2017). National options for a sustainable nuclear energy system: MCDM evaluation using an improved integrated weighting approach. Energies, 10(12), 1-24. https://doi.org/10.3390/en10122017
Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Olfat, L., & Turskis, Z. (2015). Multi-criteria inventory classification using a new method of evaluation based on distance from average solution (EDAS). Informatica, 26(3), 435-451. http://dx.doi.org/10.15388/Informatica.2015.57
Gündoğdu, A. (2018). Türkiye’de katılım bankalarının finansal performansının gri ilişki analizi ile ölçülmesi [Özel sayı]. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 201-214. https://doi.org/10.18092/ulikidince.434619
Isik, O. (2017). Internal determinants of profitability of state, private and foreign owned commercial banks operating in Turkey. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(3), 342–353. doi:10.17261/Pressacademia.2017.701
Işık, Ö. (2019a). Türk mevduat bankacılığı sektörünün finansal performanslarının ENTROPİ tabanlı ARAS yöntemi kullanılarak değerlendirilmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 90-99. doi: 10.29106/fesa.533997
Işık, Ö. (2019b). Türkiye'de hayat dışı sigorta sektörünün finansal performansının CRITIC tabanlı TOPSIS ve MULTIMOORA yöntemiyle değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 7(1), 542-562. http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v7i1.1090
Kazan, H., & Ozdemir, O. (2014). Financial performance assessment of large scale conglomerates via TOPSIS and CRITIC methods. International Journal of Management and Sustainability, 3(4), 203-224. Retrieved from http://www.conscientiabeam.com
Kısa, A. C. G. ve Ayçin, E. (2019). OECD ülkelerinin lojistik performanslarının SWARA tabanlı EDAS yöntemi ile değerlendirilmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(1), 301-325. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/ckuiibfd
Kiracı, K. ve Bakır, M. (2018). CRITIC temelli EDAS yöntemi ile havayolu işletmelerinde performans ölçümü uygulaması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 157-174. doi: 10.30794/pausbed.421992
Özbek, A. ve Engür, M. (2018). EDAS yöntemi ile lojistik firma web sitelerinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(2), 417-429. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/selcuksbmyd
Şenol, Z. ve Ulutaş, A. (2018). Muhasebe temelli performans ölçümleri ile piyasa temelli performans ölçümlerinin CRITIC ve ARAS yöntemleriyle değerlendirilmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(641), 83-102. Erişim adresi: http://www.ekonomikyorumlar.com.tr
Türkiye Bankalar Birliği [TBB]. (2018). Bankalarımız 2018. Erişim Adresi: www.tbb.org.tr//Content/Upload/Dokuman/7604/Bankalarimiz_2018.pdf.
Türkiye İş Bankası Faaliyet Raporu [TİBFR]. (2018). Erişim Adresi: www.isbank.com.tr/TR/ hakkimizda /yatirimci-iliskileri/finansal-bilgiler/Documents/FaaliyetRaporlari/FaaliyetRaporu_2018.pdf
Türkiye İş Bankası Faaliyet Raporu [TİBFR]. (2009). Erişim Adresi: www.isbank.com.tr/TR/hakkimizda/yatirimci-iliskileri/finansal-bilgiler/Documents/Faaliyet Rapor lari/ FaaliyetRaporu_2009.pdf
Ulutaş, A. (2018). ENTROPİ tabanlı EDAS yöntemi ile lojistik firmalarının performans analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (23), 53-66. doi: 10.18092/ulikidince.458754
Ünlü, U., Yalçın, N. ve Yağlı, İ. (2017). Kurumsal yönetim ve firma performansı: TOPSIS yöntemi ile BIST-30 firmaları üzerine bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 63-81. doi: http://dx.doi.org/10.16953/deusbed.09673
Yıldırım, B. F. ve Demirci, E. (2017). Banka performansının TOPSIS-M uygulaması ile değerlendirilmesi. Söke İşletme Fakültesi Priene Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 35-48. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/sifpusbd