TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI TURİZM TALEBİ VE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLER: 1995-2017 DÖNEMİ

Turizme dayalı büyüme hipotezi uzun yıllardan beri Türkiye ve birçok ülke için araştırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı da 1995-2017 yılları arası Türkiye’de uluslararası turizm talebi ile iktisadi büyümeyi temsilen kullanılan kişi başına reel gayri safi yurtiçi hasıla arasındaki ilişkileri analiz etmektir. Değişkenler arasındaki ilişkiler Johansen eşbütünleşme ve Granger nedensellik testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan Johansen eşbütünleşme test sonuçlarına göre değişkenler arasında anlamlı uzun dönemli ilişkilerin olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Granger nedensellik test sonuçlarına göre ise kısa dönemde uluslararası turizm talebinden iktisadi büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi vardır. Nedenselliğin işaretini belirlemek amacıyla yapılan etki-tepki fonksiyonları analizine göre uluslararası turizm talebinin iktisadi büyüme üzerinde pozitif etkisinin olduğu saptanmıştır. Çalışmada son olarak iktisadi ve politik çıkarımlar yapılmıştır.

___

  • Altıner, A. (2019). “Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1969- 2018)”. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, (2): 114-133.
  • Arslan, A. (2008). "Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz". Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (24): 1–12.
  • Arslanturk, Y., Balcilar, M., ve Ozdemir, Z. A. (2011). "Time-Varying Linkages Between Tourism Receipts and Economic Growth in a Small Open Economy". Economic Modelling, 28 (1–2): 664–671. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2010.06.003
  • Bahar, O. (2006). "Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı". Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2): 137–150.
  • Bahar, O., ve Bozkurt, K. (2010). "Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi". Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2): 255–265.
  • Bahar, O. ve Kozak, M. (2013). Turizm Ekonomisi. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2908.
  • Balaguer, J., ve Cantavella-Jordá, M. (2002). "Tourism As A Long-Run Economic Growth Factor: The Spanish Case". Applied Economics, 34 (7): 877–884. https://doi.org/10.1080/00036840110058923
  • Balıkçıoğlu, E., ve Oktay, K. (2015). "Türkiye’de Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Kamu Politikaları Doğrultusunda Değerlendirilmesi". Sosyoekonomi, 23 (25): 113–125. https://doi.org/10.17233/se.80513
  • Bayramoğlu, T., ve Arı, Y. O. (2015). "The Relationship Between Tourism and Economic Growth in Greece Economy: A Time Series Analysis". Computational Methods in Social Sciences, (1): 89–93.
  • Capó, J., Font, A. R. ve Nadal, J. R. (2007). "Dutch Disease in Tourism Economies: Evidence from the Balearics and the Canary Islands". Journal of Sustainable Tourism, 15 (6): 615–627. https://doi.org/10.2167/jost698.0
  • Chao, C. C., Hazari, B. R., Laffargue, J. P., Sgro, P. M. ve Yu, E. S. H. (2006). "Tourısm, Dutch Dısease and Welfare in an Open Dynamic Economy. The Japanese Economic Review, 57 (4): 501–515. https://doi.org/10.1111/j.1468-5876.2006.00400.x
  • Chen, C. F. ve Soo, K. T. (2007). ”Cost Structure and Productivity Growth of The Taiwanese International Tourist Hotels”. Tourism Management, 28 (6): 1400–1407
  • Çetintaş, H., ve Bektaş, Ç. (2008). "Türkiye’de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa ve Uzun Dönemli İlişkiler". Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19 (1): 37–44.
  • Çil Yavuz, N. (2006). "Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etksinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi". Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2): 162–171. Çınar, M., ve Ülker, B. (2018). "Ekonomik Büyüme ile Turizm Geliri Arasındaki Uzun Dönemli İlişki: Türkiye ve KKTC Örneği". Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (2): 592–602.
  • Çoban, O., ve Özcan, C. C. (2013). "Türkiye’de Turizm Gelirleri Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010)". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (1): 243–261.
  • Dereli, D. D., ve Akiş, E. (2019). "Türkiye’de Turizm Gelirleri ile İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi (1970-2016)". Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33 (2): 467–478.
  • Dücan, E., Şit, M., ve Şentürk, M. (2016). "Ekonomik Büyümeye Bir Katkı Bağlamında Turizm Gelirleri: Bir Panel Veri Uygulaması". Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (2), 1–14.
  • Engle, R. F. ve Granger, C. W. (1987). "Cointegration and Error Correction: Representation". Econometria, 55 (2): 271-276.
  • Ertugrul, H. M., ve Mangir, F. (2015). "The Tourism-Led Growth Hypothesis: Empirical Evidence from Turkey". Current Issues in Tourism, 18 (7): 633–646. https://doi.org/10.1080/13683500.2013.868409
  • Fahimi, A., Saint Akadiri, S., Seraj, M., ve Akadiri, A. C. (2018). "Testing the Role of Tourism and Human Capital Development in Economic Growth: A Panel Causality Study of Micro States". Tourism Management Perspectives, 28: 62–70. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2018.08.004
  • Forsyth, P., Dwyer, L. ve Spurr, R. (2014). "Is Australian Tourism Suffering Dutch Disease? Annals of Tourism Research, 46: 1–15. https://doi.org/10.1016/j.annals.2013.12.003 Ghosh, S. (2011). "Examining Tourism-Led Growth Hypothesis for India". International Journal of Indian Culture and Business Management, 4 (3): 347-355. https://doi.org/10.1504/IJICBM.2011.040169
  • Gövdeli, T. (2018). "Ekonomik Özgürlük, Turizm ve Ekonomik Büyüme: BRICST Ülkelerinde Konya Bootstrap Nedensellik Analizi". Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı, 379–390. https://doi.org/10.18092/ulikidince.451262.
  • Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and CrossSpectral Methods, Econometrica, 37:424-438.
  • Gül, H. ve Yerdelen Tatoğlu, F. (2019). "Turizm Talebinin Panel Çekim Modeli İle Analizi". Turizm Akademik Dergisi, 6 (1): 49-60.
  • Gunduz, L., ve Hatemi-J, A. (2005). "Is the Tourism-Led Growth Hypothesis Valid for Turkey?". Applied Economics Letters, 12 (8): 499–504. https://doi.org/10.1080/13504850500109865
  • Hazari, B. R., ve A-Ng. (1993). "An Analysis of Tourists’ Consumption of Non-Traded Goods and Services on the Welfare of the Domestic Consumers". International Review of Economics and Finance, 2 (1): 43–58. https://doi.org/10.1016/1059-0560(93)90030-T
  • Hazari, B. R., ve Sgro, P. M. (1995). "Tourism and Growth in a Dynamic Model of Trade". The Journal of International Trade and Economic Development, 4 (2): 243–252. https://doi.org/10.1080/09638199500000019
  • Holzner, M. (2011). "Tourism and Economic Development: The Beach Disease?" Tourism Management, 32 (4): 922–933. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2010.08.007
  • Inchausti-Sintes, F. (2015). "Tourism: Economic Growth, Employment and Dutch Disease". Annals of Tourism Research, 54: 172–189. https://doi.org/10.1016/j.annals.2015.07.007
  • Jalil, A., Mahmood, T., ve Idrees, M. (2013). "Tourism–Growth Nexus in Pakistan: Evidence From ARDL Bounds Tests". Economic Modelling, 35: 185–191. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2013.06.034.
  • Johansen, S. (1988). "Statistical Analysis of Cointegration Vectors". Journal of Economic Dynamics and Control, 12 (2-3): 231-254.
  • Johansen, S. ve Juselius, K. (1990). "Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to the Demand for Money". Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52 (2): 169-210.
  • Johansen, S. (1991). "Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Model". Econometrica, 59 (6): 1551-1580.
  • Karamelikli, H., ve Erkus, S. (2016). "Turizm Sektörünün Türkiye'nin Büyüme Oranı Üzerindeki Asimetrik Etkisi". Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12 (29): 1–15. https://doi.org/10.17130/ijmeb.20162922020
  • Karaoğlu, N. (2019). "Türkiye'de Uluslararası Turizm Talebinin Dinamik Panel Veri Analizi". Bulletin of Economic Theory and Analysis, 4 (1): 85-101.
  • Katircioglu, S. (2009). "Tourism, Trade and Growth: The Case of Cyprus. Applied Economics, 41 (21): 2741–2750. https://doi.org/10.1080/00036840701335512
  • Kırca, M. ve Topal, M. H. (2017). "Türkiye’de Turizm Talebinin Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisinin Analizi". BNEJSS Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 03 (02): 96-108.
  • Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E., ve Karaçor, Z. (2016). "Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme Iliskisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı". Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yonetim ve Ekonomi, 23 (1): 203–215.
  • Koens, A., ve Wood, R. C. (2017). "An Analysis of International Employment Levels in Hospitality Occupations Using Secondary Statistics". International Journal of Tourism Research, 19 (5): 496–504. https://doi.org/10.1002/jtr.2122
  • Künü, S., ve Hopoğlu, S. (Mayıs 2015). "Turizm ve Sürdürülebilir Büyüme: Eleştirel Bir Yaklaşım". Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 103-111.
  • Lee, J. W., ve Brahmasrene, T. (2013). "Investigating The Influence of Tourism on Economic Growth and Carbon Emissions: Evidence From Panel Analysis of The European Union". Tourism Management, 38: 69–76. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2013.02.016
  • Lıu, A. ve Wu, D. C. (2019). "Tourism Productivity and Economic Growth". Annals of Tourism Research, 76: 253–265.
  • Nordin, S. (2003). Tourism Clustering and Innovation Paths to Economic Growth and Development. ETOUR European Tourism Research Institute.
  • Nowak, J. J. ve Sahli, M. (2007). "Coastal Tourism and ‘Dutch Disease’ in a Small Island Economy". Tourism Economics, 13 (1): 49–65. https://doi.org/10.5367/000000007779784452
  • Oh, C. O. (2005). "The Contribution of Tourism Development to Economic Growth in the Korean Economy". Tourism Management, 26(1): 39–44. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2003.09.014
  • Özcan, C. C. (2015). "Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye Örneği". Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46: 177–199.
  • Özdemir, A. R. ve Öksüzler, O. (2006). "Türkiyede Turizm Bir Ekonomik Büyüme Politikası Aracı Olabilir Mi? Bir Granger Nedensellik Analizi". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (16): 107–126.
  • Özer, M. ve Kırca, M. (2014). "Turizm Gelirleri, İhracat ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi". III. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi, 684–707.
  • Öztürk, İ. ve Acaravcı, A. (2009). "On The Causality Between Tourism Growth and Economic Growth: Empirical Evidence From Turkey". Transylvanian Review of Adminastrative Sciences, 5 (25): 73–81.
  • Özsağır, A.ve Akın, A. (2012). “Hizmetler Sektörü İçinde Hizmet Ticaretinin Yeri ve Karşılaştırmalı Bir Analizi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (41): 311-331.
  • Pattullo, P. (1996). Last Resorts The Costs of Tourism in the Caribbean. Cassell.
  • Payne, J. E. ve Mervar, A. (2010). "Research Note: The Tourism–Growth Nexus in Croatia". Tourism Economics, 16 (4): 1089–1094. https://doi.org/10.5367/te.2010.0014.
  • Pham, T., Jago, L., Spurr, R. ve Marshall, J. (2015). "The Dutch Disease Effects on Tourism – The Case of Australia". Tourism Management, 46: 610–622. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2014.08.014
  • Romão, J., Guerreiro, J. ve Rodrigues, P. M. M. (2016). " Tourism growth and regional resilience: The ‘beach disease’ and the consequences of the global crisis of 2007". Tourism Economics, 22 (4): 699–714. https://doi.org/10.1177/1354816616654243
  • Samırkaş Komşu, M., & Eban, F. (2019). "Hollanda Hastalığı ve Turizm Sektörü Üzerine Bir Değerlendirme". Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (1): 138–149.
  • Sims, C. A. (1980). "Macroeconomics and Reality". Econometrica: journal of the Econometric Society, 48 (1): 1-48.
  • Sokhanvar, A. (2019). “Does Foreign Direct Investment Accelerate Tourism and Economic Growth within Europe?”. Tourism Management Perspectives, 29: 86–96.
  • Şahin, D. (2017). "Akdeniz Ülkelerinde Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi". Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (14): 115-124.
  • Şengönül, A., Karadaş, H. A. ve Koşaroğlu, Ş. M. (2018). "Turizme Dayalı Büyüme Hipotezinin OECD Üyesi Olan Akdeniz Ülkeleri İçin Analizi". Journal of International Social Research, 11 (60): 1123–1135. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2861
  • Tang, C. F. ve Tan, E. C. (2013). "How Stable is the Tourism-Led Growth Hypothesis in Malaysia? Evidence from Disaggregated Tourism Markets". Tourism Management, 37: 52–57. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2012.12.014
  • Terzi, H. ve Pata, U. K. (2016). "Türkiye’nin İktisadi Büyümesinde Turizm Sektörünün Katkısı". Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 48: 45–64.
  • Topallı, N. (2015). "Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: 1963-2011". Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7 (14): 339–352.
  • Tüleykan, H. (Nisan 2017) “Turizm Ekonomisi ve Sürdürülebilirlik”. 3. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Sempozyumu, Bişkek / Kırgızistan: 964-980.
  • Yalçınkaya, Ö. ve Karabulut, K. (2017). "Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye Üzerine Dönemsel ve Yapısal Kırılmalı Bir Zaman Serisi Analizi (1965-2016)". Journal of International Social Research, 10 (52): 1231–1248. https://doi.org/10.17719/jisr.2017.1976
  • Yamak, N. Tanrıöver, B., ve Güneysu, F. (2012). "Turizm – Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sektör Bazında Bir İnceleme". Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (2): 205–220.
  • Zortuk, M. ve Yıldız, A. (2018). "E-7 Ülkelerinde Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Asimetrik Panel Nedensellik Analizi". Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (58): 130–142.