KAVRAMSAL ve KURAMSAL BOYUTLARIYLA İNSAN HAKLARI VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE SOSYO-POLİTİK BİR BAKIŞ

Öz İnsan hakları olgusu, bireyler arasında hiçbir ayrım gözetmeden tüm insanların sırf insan olduklarından ötürü doğuştan kazandıkları haklar olup; bütün insanları kapsamaları bakımından evrenseldir, diğer tüm haklardan ve hukuk kurallarından üstündür ve önceliklidir. İnsan hakları salt hukuki veya siyasi bir konu olmanın öncesinde, esasında ahlakidir.     İnsan hakları bugünkü halini, genel hatlarıyla 16. Yüzyıldan itibaren görülmeye başlanan toplumsal ve siyasal gelişmelerden almış olsa da bütün insanlık tarihine yayılan özgürlük, eşitlik, adalet arayışları, bu hakların tarihsel temel çerçevesini oluşturmaktadır. Buradan yola çıktığımızda ise insan haklarının özgürlük, eşitlik ve adalet temellerinde sağlamca gelişip, bunlarla sürekli korelasyon içerisinde olduğunu söyleyebiliriz. İnsan hakları, diğer hukuk dalları tarafından tanınmış olsun veya olmasın, belirli düzen ile beraber insanlara verilen ve içerisinde temel hak ile özgürlükleri barındıran yapıyı baz almaktadır. İnsan haklarının bekası; insan onuru ve değeri üzerine kurulu olan bir düzende, bu özellikleri sonuna kadar korumak şeklinde tezahür etmektedir.     Gerek geçmişte gerekse günümüzde insan hakları ve bu hakların biz bireylere olan getirileri kapsamlı olarak gelişim göstermiştir. Bireylere verilen bu hakların içerisinde bizleri temele götüren ve insan haklarının da beslenerek gelişmesini sağlayan çeşitli kavramlar bulunmaktadır. Bunları iki temel ölçütle genellemek gerekirse: ‘ÖZGÜRLÜK VE HAK’ olarak sınıflandırabiliriz. Bu iki kavram, bireylerin sırf birey olduklarından dolayı kazandıkları ve toplum içerisinde kendilerini ifade edebilme, kendilerine verilen haklardan yararlanarak kimlik oluşturma gibi fiilleri beraberinde getirmiştir. İnsan Hakları ve Evrensel Bildirisi; bireyler ile doğup gelişen, beraberinde bir çok hak ve kavramla korelasyon kuran benliğimizin güvenlik kartıdır. Bu kartların en önemlilerin birisi de “İfade özgürlüğü hakkıdır.” Kazandığımız temel ve insani haklarımız, bizlere insani olarak kendini ifade edebilme, temel ihtiyaçlarımızın karşılanabilmesi ve toplumda kişilik kazanarak yer edinme gibi önemli boyutları sunar.  

___

Adil, Ş. (2010). “Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunda Ekonomik Sosyal ve Kültürel Hakların Niteliği Bağlamında Sağlık Hakkının Kapsamı Üzerine Bir İnceleme”, AÜHFD, no 59.

Akbulut, İ. (1991). “İnsan Hakları”, İHİD, cilt 1, no 719.

Arslan, Z. (2008). Postmodern Söylem ve İnsan Hakları. Ankara: Seçkin

Balkır, G. (2009). Türk Anayasa Yargısında Sosyal Hakların Korunması. Kocaeli: KÜY.

Bolay, S. H. (1998). “İnsan Haklarının Felsefi Temelleri”, YTD, Sayı 21.

Çeçen, A. (1989). İnsan Hakları. Ankara: Gündoğan

Çoban, A. R. (1998). “İnsan Haklarının Felsefi Temelleri”, YTD, Cilt: 2, no 21,

Erdoğan, M. (1998). “İnsan Haklarına Kavramsal Bir Yaklaşım”, YTD, Sayı 21

Erdoğan, M. (2011). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku. Ankara: Orion

Esra, A. (1997). “Yargısal Temel Haklar”, Şükrü Postacıoğlu (Ed.). DEÜHFY içinde (s.44) İzmir

Gözler, K. (2011). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi. Bursa: Ekin

Jack, D. (1995). Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları. (Çev. Mustafa Erdoğan / Levent Korkut). Ankara: Yetkin

Kapani, M. (1993). Kamu Hürriyetleri. Ankara: Yetkin

Mumcu, A. ve E. Küzeci. (2007). İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri. Ankara: Turhan

Öğütçü M. (2005). “Doğal Hukuk ve Pozitif Hukuk Işığında İnsan Hakları Alanında Bazı Kavramlar”, DEÜHFD, C.7

Rand, A. (1999). “Kolektif Haklar”. Atilla Yayla (Ed.). Sosyal ve Siyasal Teori içinde (s. 325) Ankara: Siyasal Rand, A. (2009). “İnsan(ın) Hakları”. Atilla Yayla (Ed.). Sosyal ve Siyasal Teori içinde. Ankara: Siyasal Uluç, G. A. ve A. Armağan. (1998). “Avrupa İnsan Hak ve Özgürlükleri Hukukunda Türkiye’nin Bitmeyen Serüveni”, YTD, cilt 5, no 22.

http://ipsala.gov.tr/insan-haklarinin-siniflandirilmasi

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/208297

http://istanbul.mazlumder.org/tr/main/yayinlar/makaleler/8/insan-haklari-kurami/462

http://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/

http://www.inadina.com/inadeski/sayi106/apacik.htm

http://www.hukukihaber.net/dunyadan/aihmin-ifade-ozgurlugu-davalari-h52257.html

Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 2004
  • Yayıncı: Akademik Bakış
Sayıdaki Diğer Makaleler

KAVRAMSAL ve KURAMSAL BOYUTLARIYLA İNSAN HAKLARI VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE SOSYO-POLİTİK BİR BAKIŞ

Hüsamettin İNAÇ, Betül YAZICI

KONYA’DA SPOR SALONLARINA DEVAM EDEN KADINLARDA BESLENME ALIŞKANLIKLARININ BELİRLENMESİ

Canan CEYLAN, Nurcan DÖNMEZ, Ercan KESKİN

MAHREMİYETİN SOSYAL MEDYADA KULLANIMI: MAGAZİN DÜNYASI ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME

Kamuran DEĞER

İŞYERİNDE YAŞANAN ROMANTİK İLİŞKİLERE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN TUTUMU: HİZMET SEKTÖRÜ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Agâh Sinan ÜNSAR, Onur ÇETİN, Banu MANKİN, Ayten KIRAN

İslami Finansal Varlık Fiyatlama Modeli: KATLM-30 Endeksi Üzerine Bir Uygulama

İstemi ÇÖMLEKÇİ, Sedef SONDEMİR

PSİKOLOJİK DANIŞMANLARIN TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ, İŞ DOYUMU/MESLEKİ MEMNUNİYET DÜZEYLERİ VE PSİKOLOJİK DANIŞMA ÖZ YETERLİKLERİ: TÜRKİYE’DE YAPILMIŞ ARAŞTIRMALARIN İNCELENMESİ

Faruk Caner YAM

TÜRKİYE’DE 2001 VE 2010 YILLARI ARASINDA KAYIT DIŞI İSTİHDAMIN SOSYAL GÜVENLİK KURUMU AÇIKLARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Hüseyin YILDIRIM, Duran BÜLBÜL

ULUSLARARASI HUKUK AÇISINDAN KORFU BOĞAZI DAVASI VE SONUÇLARI

Hüsamettin İNAÇ, Betül YAZICI

GELENEKSEL VE MODERN KAVRAMLAR AÇISINDAN MNG KARGO ASTRODON ADAM REKLAM FİLMİ’NİN GÖSTERGEBİLİMSEL ÇÖZÜMLENMESİ

Özge YALÇIN

HASTANE YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİNİ KULLANAN SAĞLIK KURUMLARINDA HASTA MEMNUNİYETİNİ VE HASTA SADAKATİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Hasbiye DİZMAN