Türk Dış Politikasına Yansımalarıyla Arap Baharı

Bölgesel ve küresel etkileriyle Ortadoğu bölgesinde amentüleri baştan sona sarsan halk hareketleri, çevre ülkeler üzerinde büyük etkiler oluşturduğu gibi; uluslararası alanda kuvvetli aktörlerin üzerinde de büyük etkiler yaratmıştır. Bölgeye yönelik politikalarını yeniden gözden geçirerek farklı taktik ve stratejilere yönelen ülkeler, bir satranç tahtası edasında olan Ortadoğu’da yeni konjonktüre uygun hamleler yapmak üzere harekete geçmişlerdir. Bu yeni duruma yönelik geliştirilen politikalara ilişkin olarak pek çok çevre, Ortadoğu’da değişimin getirdiği güç boşluğunu doldurma ya da bölgede yaşanan dönüşüm sürecinin fırsatlarını değerlendirme gibi açıklamalar getirirken; pratikte yaşanan, farklı ülkeler tarafından bölgeye yapılan ziyaretler ve bu ziyaretlerde ortaya çıkan çekişmeler paralel şekilde stratejik bir güç mücadelesi alanın oluştuğuna işaret etmektedir. Tüm bu gelişmeler ve stratejik arka planda yaşanan çekişmelerle birlikte Arap baharı karşısında Türk dış politikasının geliştirmiş olduğu retorik, bölgede ve uluslararası çapta yankı uyandırmıştır. Çalışmada Arap baharı karşısında Türk dış politikasını ele alarak yaşanan dönüşüm sürecinde Türkiye’nin bölgedeki rolünü değerlendirmeye çalışacağız.

Arab Spring with Its Reflections in Turkish Foreign Policy

Civil Commotions, unsettling the creeds with their regional and global effects in the Middle East region, had great impacts not only on neighboring countries but also on internationally powerful actors. Countries, which turned towards different tactics and strategies by reviewing their region oriented policies, have got into the act in order to make the movements in compliance with the new conjuncture in the Middle East whose position is like a chess board. While many neighbors, regarding the enhanced policies aimed at this newly situation, come up with some explanations such as filling the deficiency of power resulting from the alteration in the Middle East and benefiting from the opportunities of the transition period encountered in the region, what in the practice is that the visits of different countries to the region and rivalries arising during these visits correspondingly signalize that a strategic power struggle area has been formed. With all of these affairs and strategic conflicts in the background, the fact that Turkish foreign policy that was improved against Arab Spring, has created reactions internationally and in the rhetoric region. So, what we will try to do in this article is to evaluate the role of Turkey in this region in the transition period by discussing the Turkish foreign policy over against Arab Spring.

___

  • “A Model of Middle East Democracy, Turkey Calls For Egypts Change in Egypt”, (2011) Time World News, http://www.time.com/time/world/article/0,8599,2045723,00.html
  • AKGÜN, M., PERÇİNOĞLU G. ve GÜNDOĞAR, S. S. (2009) Ortadoğu’da Türkiye Algısı 2009, TESEV Yayınları, İstanbul.
  • AKGÜN, M. ve GÜNDOĞAR, Ş. S. (2012) Ortadoğu’daki Türkiye Algısı 2011, TESEV Yayınları, İstanbul.
  • ALTUNIŞIK, M. B. (2011) “Türkiye’nin Ortadoğu’daki Yumuşak Gücü ve Önündeki Engeller”, TESEV Dış Politika Programı, http://www.tesev.org.tr/tr/yayin/turkiyenin-ortadogudaki-yumusak-gucu-ve- onundeki-en, ss.3-4.
  • “Arap Baharı Başladığı Günden Beri Türkiye’nin Tutumu Değişmedi” (2012) Turkishny Leading Turkish-American Web Portal, http://www.turkishny.com/other-news/4-other-news/84122-arap-bahari- basladigi-gunden-beri-turkiyenin-tutumu-degismedi.
  • Arap Baharı (2012) http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-ortadogu-ile- iliskileri.tr.mfa.
  • AYMAN, M. (2011) “Türkiye Ortadoğu’ya Model Olamaz”, Habervesaire http://www.habervesaire.com/news/ayman-mohyeldin-turkiye-ortadogu-ya- model-olamaz-1869.html.
  • BAKEER, A. H. (2012) İran’ın Suriye’ye Yönelik Tutumunun Analizi, USAK Analiz, No: 17, USAK Yayınları, Ankara ss. 1-16.
  • BAL, İ. (2001) Türk Dış Politikası, Alfa Yayınları, İstanbul.
  • BOLAT, D. (2012) “Türkiye’nin Ortadoğu Politikasının Genel Çizgisi ve Bu Politikada Etkili Olan Faktörler”, Akademik Makalem, http://akademikmakalem.com/2012/01/27/turkiyenin-orta-dogu-politikasinin- genel-cizgisi-ve-bu-politikada-etkili-olan-faktorler/
  • ÇAKMAK, C., Yetim, M. ve Çolak, F. G. (2011) Ortadoğu’da Devrimler ve Türkiye, Bilgesam, Rapor No: 31, İstanbul.
  • ÇİÇEKCİ, C. (2012) “Arap Baharı Sürecinde Türk Dış Politikasındaki Dönüşümün Ana Hatları”, Academia,
  • http://comu.academia.edu/Ceyhun%C3%87i%C3%A7ek%C3%A7i/Papers/1483 425/Arap_Bahari_Surecinde...-_Ceyhun_CICEKCI s.20
  • CRİSS, N. B. (2002) “Türkiye Cumhuriyeti’nin Dış Politikaları”, Doğu Batı Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 21, Ankara, ss.141-142.
  • DALACOURA, K. (2012) “The 2011 Uprisings in the Arab Middle East: Political Change and Geopolitical Implications”, International Affairs, 88: 1, Number: 63.
  • DAVUTOĞLU, A. (2008) “Turkey’s Foreign Policy Vision: An Assesmen of 2007”, Insight Turkey, Volume: 10, Number: 1.
  • DEDE, A. Y. (2011) “The Arab Uprisings: Debating the Turkish Model”, Insight Turkey, Volume: 13, Number: 2, ss.23-24
  • DEMİRAY, M. (2009) “Model Ülke mi Lider Ülke mi? Değişen Dengeler Bağlamında Türkiye’nin Bölgesel Rolü ve Stratejileri”, Journal Of Azerbaijani Studies, Khazar Univeristy Press, ss. 91-112.
  • DURAN, H. (2008) “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Dış politika Anlayışı ve İlkeleri”, Editör: BIYIKLI, Mustafa, Türk Dış Politikası -Cumhuriyet Dönemi- Cilt:1, Bilimevi, ss. 35-52.
  • Egypt Isn’t Turkey (2011) The Daily Beast World News Internet News Page http://www.thedailybeast.com/newsweek/2011/02/20/egypt-isn-t-turkey.html.
  • EROL, M. S. (2007) “11 Eylül Sonrası Türk Dış Politikasında Vizyon Arayışları ve “Dört Tarz-ı Siyaset”, Akademik Bakış, Cilt:1, Sayı:1, Ankara, s.34
  • FAKHO, E. ve HOKAYEM, E. (2011) “Waking the Arabs”, Survival, Volume: 53, Number: 2, Philadelphia, s.25.
  • GÖZEN, R. (2007) “Türkiye’nin Ortadoğu Politikası: Gelişimi ve Etkenleri”, Çukurova Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi,
  • http://strateji.cukurova.edu.tr/ORTA_DOGU/04.htm
  • KHOURİ, Rami G. (2011) “Drop the Orientalist Term, ‘Arab Spring’’”, The Daily Star: Lebanon, http://www.dailystar.com.lb/Opinion/Columnist/2011/Aug-17/Drop-the- Orientalist-term-Arab-Spring.ashx#axzz1mhR03jGW.
  • KİBAROĞLU, M. (2011) “Arap Baharı ve Türkiye”, Adam Akademi, Sayı: 2, ss. 26-36, http://www.mustafakibaroglu.com/sitebuildercontent/sitebuilderfiles/kibaroglu- adamakademi-arapbahariturkiye-aralik2011.pdf.
  • KNAPP, C. (2012) Turkey: The Past, Present, and Future Leader of the Middle East, The Georgia Political Review, http://www.georgiapoliticalreview.com/turkey-the-past-present-and-future- leader-of-the-middle-east/
  • KOHEN, S. (2012) “’Türk Modeline’ Gölge Düşüyor”, Haber Akademi İnternet Haber Sayfası, http://www.haberakademi.net/2012/basindanyazi.aspx?yzid=6547&yzr=143.
  • KURUBAŞ, E. (2011) “Türkiye’nin Ortadoğu’da Misyon Arayışları”, Ankara Strateji Enstitüsü, http://www.ankarastrateji.org/yazar/prof-dr-erol- kurubas/turkiye-nin-orta-dogu-da-misyon-arayislari/
  • LAÇİNER, S. ve EKİNCİ, A. C. (2011) 11 Eylül Sonrası Ortadoğu, Usak Yayınları, Ankara, s.46.
  • LEVACK, J. ve PERÇİNOĞLU G. (2012) Türkiye ve Ortadoğu: Alt-Bölgeler Üzerinden Bir Değerlendirme, TESEV Yayınları, İstanbul.
  • MAKOVSKY, A. ve SAYARI, S. (2002) Türkiye’nin Yeni Dünyası ve Türk Dış Politikasının Değişen Dinamikleri, (Der.), Alfa Yayınları, İstanbul. “Mısır Anayasa Konusunda BM Yardımını Reddetti” (2012) Zaman Gazetesi Dış Haberler İnternet Sayfası,http://zaman.com.tr/haber.do?haberno=1249265&title=misir-anayasa- konusunda-bm-yardimini-reddetti
  • MURRAY, D. (2011) “After Spring, Winter”, The Spectator, http://www.spectator.co.uk/essays/all/7418928/after-springwinter.thtml
  • MÜNFERİD, Ebu’l-Hasan H. (2012) “Bölge Devrimleri ve Türkiye’nin Rolü (Örnek Olma Çabası)”, Sedat Baran, (Çev.) Uluslararası İslami Mezhepleri Yakınlaştırma Kurulu ve Islamic Mazahep Uni. http://www.taqrib.info/turkish/index.php?view=article&catid=1%3Ajahane- eslam&id=655%3Aboelge-devrimleri-ve-tuerkiyenin-rolue-oernek-olma- cabas&format=pdf&option=com_content&Itemid=27, s.5.
  • OĞUZLU, T. (2011) “Ortadoğu’da Demokratikleşme ve Türkiye Model Olabilir mi Tartışması: ‘Evet, Ama!’”, Ortadoğu Analiz, Cilt: 3, Sayı: 27, Ankara, s.74.
  • ÖZCAN, D. (2011) “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Türkiye’nin Ortadoğu Politikası”, TASAM, http://www.tasam.org/tr-
  • TR/Icerik/2357/soguk_savas_sonrasi_donemde_turkiyenin_orta_dogu_politikasi
  • ÖZDEMİR, A. Y. (2012) Türkiye: Ortadoğu İçin Bir Model?, Magrib Enstitü, http://magrib.org/turkiye-ortadogu-icin-bir-model/
  • Turkey: A Model For The Arab World?, (2011) Euronews Internet News Page, http://www.euronews.com/2011/03/25/turkey-a-model-for-the-arab-world/
  • TÜREL, O. (2011) “2011 Yazında Orta Doğu’yu Düşünürken”, Mülkiye Dergisi, Cilt: 35, Sayı: 272, Ankara, s.27.
  • Türk Dış Politikasında Sorunsuz Alan Kaldı Mı? (2011) Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, http://www.turksae.com/sql_file/384.pdf s.4.
  • “Türkiye Arap Baharına Model Olabilir Mi?” (2011) Ses Türkiye Gazetesi, İnternet Haber Sayfası,
  • http://turkey.setimes.com/tr/articles/ses/articles/features/departments/national/20 11/10/19/feature-01
  • UĞUR, M. U. vd. (2011) 2011 Yılında Türk Dış Politikası Değerlendirmesi, Bilim ve Sanat Vakfı,
  • http://www.bisav.org.tr/yayinlar.aspx?module=makale&yayinid=123&menuID= 2_3&yayintipid=3&makaleid=934
  • VELTHEIM, R. (2011) “The Arab World and Europe- New Challenges for the Union for the Mediterranean”,http://www.iss.europa.eu/uploads/media/The_Arab_World_and_Europe_- _new_challenges_for_the_Union_for_the_Mediterranean.pdf.
  • YAKIŞ, Y. (2011) “Arap Baharı ve Türkiye”, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Çerçeve Dergisi, http://www.musiad.org.tr/img/arastirmalaryayin/pdf/CERCEVE%20SAYI- 57%20son.pdf, ss.121-122.
  • YALÇIN, H. B. “Türkiye’nin ‘Yeni’ Dış Politika Eğilim ve Davranışları: Yapısal Realist Bir Okuma”, Bilgi, s.23, 2011 Yaz, ss. 35-60, http://www.bilgidergi.com/uploads/yalcin2011.PDF.