İnönü Muharebeleri’nden Sonra Anadolu’daki Yunan Harekâtı ve İoannis Metaksas’ın Öngörüleri

Öz Yunan Başbakanı Venizelos`un İngilizlerle işbirliği içinde 15 Mayıs 1919’da başlattığı “İngiliz destekli Anadolu macerası”, istenilen süratte olmamasına rağmen ilerliyordu. Başlangıçta, Venizelos`un 1915’te hazırlamış olduğu Anadolu İşgal planına şiddetle karşı çıkan Kral Konstantin bile işgalin devamı için geldiği İzmir’de, Yunanlı olmamasına rağmen kendini “Megola İddianın” rüzgârına kaptırmış, Ankara kapılarında büyük bir zaferin hayalini kurmaya başlamıştı. Ekim 1920 seçimlerinde Venizelos`un yerine Başbakanlığa gelen Gunaris ve kurmayları da, kendilerinin ölüm fermanını hazırlayan haksız işgalin, sonuçlarını görmekten uzak, öngörülü bir general olan Metaksa’ın gerçekçi değerlendirmelerini dikkate almayan tavırla hareket ediyorlardı. İnönü Savaşları, gerçekte, Yunan Ordusu için bir uyarıydı. Mustafa Kemal hareketi, Kuvayı Milliye teşkilatlarının başlattığı bölgesel bir direniş olmaktan çıkmış, Türk Milletinin “topyekûn” ve “düzenli” bir başkaldırısı haline gelmişti. Küçük kazanımlar Yunan idarecileri ne kadar umutlandırsa da, İnönü Savaşları Yunanlılar için “sonun başlangıcıydı”. Bu çalışmada, 1915’te başlayan Anadolu’yu işgal etme fikri, Venizelos ve Metaksas arasındaki fikir ayrılığına yol açan “Anadolu`yu işgal etmenin Yunanlılar için bir felaket olabileceği” düşüncesi, İnönü Muharebeleri’nden sonra Yunan Ordusu’nun kazanımları olsa bile Metaksas’ın düşüncelerini değiştirmemesi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İnönü Savaşları, Yunan Ordusu, Türk Ordusu, Sakarya

PDF

___

Balkanların Gazetesi, 24 Mayıs (11 Mayıs) 1921.
Erdem, Ş. C. (2004). İbrahim Hakkı Bey’in İzmit Mutasarrıflığı. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 5, 5-17
İnönü, İ. (1987). Hatıralar, Cilt: 2. Ankara: Bilgi Yayınevi. Metaksas, İ. (1938). Şahsi günlüğü Cilt: 3. Atina: Gkovosti Yayınları.
Özel, S. (2005). Milli Mücadele’de İzmit-Adapazarı ve Atatürk. İstanbul: Derin Yayınları.
Spiridonos, G. L. (1957). Mikrasiatiki Ekstratia Opos Tin Ida. Athina: Ekdosis i Zavra Afon Vasiliu.
Stratigos, KS ( Daha Sonra Harekata katılmış Kurmay Albay). (1925). Yunanistan Küçük Asya`da. Atina: Yunan Harp Tarihi Başkanlı- ğı Basımevi.
Yıldırım, N. (2009). Yunan tarihçileri gözüyle Anadolu Harekâtı. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlke ve İnkılapları Enstitüsü.
Türk Genel Kurmay Başkanlığı Yayınları
T.C. Genel Kurmay ATESE Başkanlığı. (1962). Türk İstiklal Harbi, MONDROS Mütarekesi ve tatbikatı, Cilt.I, Ankara: Genelkurmay Basımevi.
T.C. Genel Kurmay ATESE Başkanlığı. (1966). Türk İstiklal Harbi Güney Cephesi, Cilt: IV. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
T.C. Genel Kurmay ATESE Başkanlığı. (1966). Türk İstiklal Harbi Doğu Cephesi, Cilt: IV. Ankara: Genelkurmay.Basımevi.
T.C. Genel Kurmay ATESE Başkanlığı. (1967). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi 3’ncü Kısım 1’nci Kitap, Cilt: II. Ankara: Genelkurmay Basımevi, Ankara.
T.C. Genel Kurmay ATESE Başkanlığı. (1969). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi 6’ncı kısım 3’ncü kitap Büyük Taarruzda Takip Harekâtı, Cilt: II. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
T.C. Genel Kurmay ATESE Başkanlığı. (1969). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi 6’ncı kısım 4’ncü kitap, İstiklal Harbinin son safhası, Cilt: II. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
T.C. Genel Kurmay ATESE Başkanlığı. (1972). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi 5’nci kısım 1’nci kitap Sakarya Meydan Muharebesinden önceki olaylar ve mevzi ilerisindeki harekât, Cilt: II. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
Yunan Genelkurmay Başkanlığı Yayınları
Nider, General K. (1928). Küçük Asya Harekâtı I. Devre (Basılmamış müsvedde eser). (Çev. Piyade Asteğmen Lefter Ksontoplos). Yunan Büyük Askerî Bahri Ansiklopedisi, Atina.
Dusmanis, Korgeneral V. (1928). Küçük Asya Harekâtının içyüzü (Basılmamış müsvedde eser). (Çev. Teğmen Hristo Etorun). Atina: Pirsos Yayınları.
Roda, L. (1950). Yunanistan Küçük Asya’da (Basılmamış müsvedde eser). (Çev.: Piyade Asteğmen Yorgo Kundakçıoğlu). Atina. Yunan Genelkurmay Başkanlığı Beynelminel Askeri Tarih. (1967). 1919-1922 Küçük Asya Seferinin özetlenmiş tarihi (Basılmamış müsvedde eser). Atina: Askerî Tarih İdaresi Yayını.
Yunan Genelkurmay Başkanlığı. (1957). Yunan Ordusu İzmir’de (Basılmamış müsvedde eser). (Çev: Kontantinos İoannis Emirce) Atina: Askerî Tarih İdaresi Yayını.