KAVRAM ÖĞRETİMİ SÜRECİNİN “BİL, ANLA, YAP” BOYUTLARI BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
AN EVALUATION OF THE CONCEPT INSTRUCTION PROCESS IN THE CONTEXT OF “KNOW, UNDERSTAND, DO” DIMENSIONS
Yeliz BOLAT,Sevda DOLAPÇIOĞLU
Kavram
öğretimi öğrencinin bilgiyi yapılandırmasını ve “anlam oluşturmasını” sağlayan
önemli bir uygulamadır. Ancak geleneksel olarak, eğitim programı ve öğretim
tasarımları daha çok iki boyutludur ve öğrencilerin “bilme” ve
“yapabilmelerine” odaklanmıştır. Oysa, “anlama boyutu” bilginin
yapılandırılması ve üst düzey düşünme becerilerinin gelişimi için önemlidir. Bu
nedenle çalışma kavram öğretimi sürecinin Erickson (2007) tarafından sunulan
“bil, anla, yap” boyutları bağlamında öğrenci gelişimine katkısının
değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması
kullanılmıştır. Seçilen kavramların öğretimi 16 ders
saatinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma Adana
ilinin merkez ilçelerinden birinde, bir devlet ilkokulunda yürütülmüştür. Çalışmaya on üçü erkek, sekizi kız olmak üzere
toplam 21 ilkokul dördüncü sınıf öğrencisi
katılmıştır. Öğrencilerdeki gelişim “düzey belirleme kontrol listeleri” ile
izlenmiştir. Sonuç olarak, kavram öğretiminin “bil,
anla, yap” boyutlarında bilgiyi yapılandırma sürecine katkı sağladığı,
ancak anlama boyutunda diğer boyutlara göre daha fazla gelişim olduğu
belirlenmiştir. Anla boyutunda; nedenini açıklama, sınıflandırma, ayırt etme,
soru sorma, özelliklerini gösterme davranışların edinmesinde katkısı olduğu
bulgusuna ulaşılmıştır.
Concept instruction is an important
practice that enables students to construct knowledge and “create
meaning”. However, curricular and
instructional designs are traditionally two-dimensional, and they focus on
students’ “knowing” and “being able to do”. In fact, “understanding dimension”
is important in terms of construction of knowledge and development of
higher-order thinking skills. Therefore, this study aims to evaluate the effect
of concept instruction process on students’ development in the context of
“know, understand, do” dimensions presented by Erickson (2007). The study
utilised a case study design, one of the qualitative research methods.
Instruction of the selected concepts was performed in 16 course hours. The
study was conducted in a state school located in one of the central towns of
Adana. The participants included totally 21 primary school fourth grade
students, 13 males and 8 males.
Students’ development was monitored using the “level identification
checklists”. In conclusion, concept instruction was found to contribute to the
process of constructing knowledge in the “know, understand, do” dimensions of
concept instruction, and there were more developments in the understanding
dimension in comparison to other dimensions. In the understanding dimension,
improvements were observed in students’ explaining, providing reference, asking
questions, classifying, giving examples, making comparisons, and distinguishing
skills.
Anahtar Kelimeler:
Kavram öğretimi, öğretim tasarımı, içerik öğeleri
Anahtar Kelimeler:
Concept Instruction, instructional design, content components
Kaynakça
Atasayar, A. (2008). Kavram öğretimi sürecine yönelik içerik geliştirme aracının tasarlanması ve kullanışlılığı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacattepe Üniversitesi, Ankara.
Baron, K. (2017). Changing to concept-based curricula: the process for nurse educators. Open Nursing Journal, 11, 277–287.
Baysarı, E. (2007). İlköğretim düzeyinde 5. sınıf fen ve teknoloji dersi canlılar ve hayat ünitesi öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrenci başarısına, fen tutumuna ve kavram yanılgılarının giderilmesine olan etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Coşkun, M. (2009). İçeriğin öğretim için düzenlenmesi. A. Doğanay (Ed.). Öğretim İlke ve Yöntemleri içinde (s.83-126). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Coşkun, M. (2011). Kavram Öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
Çaycı,B., Demir M.K., Başaran, M. ve Demir, M. (2007). Sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (2), 619-630.
Doğan, O. (2007). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersi “Bir Ülke Bir Bayrak” ünitesindeki kavramların öğrenilmesinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi,, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Doğanay, A. (2003), Öğretimde Kavram ve Genellemelerin Geliştirilmesi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Ed. Cemil Öztürk-Dursun Dilek) (3.Baskı 228-250). Pegem Akademi Publising.
Doğanay, A. (2011). Üst Düzey Düşünme Becerilerinin Öğretimi. Öğretim İlke ve Yöntemleri (Ed. Ahmet Doğanay) (6.Baskı 303-356). Ankara: Pegem Akademi Publising.
Drake, S. (2007). Creating standarts-based ıntegrated currıculum. California: Corwin Press, INC. A Sage Publications Company. Thousand Oaks.
Dündar, H. (2007). Kavram analizi stratejisinin öğrencilerin kavram öğrenme başarısı ve hayat bilgisi dersine ilişkin tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Erickson, H. L., Lanning, L. A., & French, R. (2017). Concept-based curriculum and instruction for the thinking classroom. California: Corwin Press, INC. A Sage Publications Company. Thousand Oaks.
Erickson, H.L. (1995). Stirring the Head, heart, and soul: redefining curriculum and ınstruction. California:Corwin Press, INC. A Sage Publications Company. Thousand Oaks.
Erickson, H.L. (2007). Concept-based curriculum and instruction for the thinking classroom. California: Corwin Press, INC. A Sage Publications Company. Thousand Oaks.
Fannin, K. (2017). Transitioning to concept-based curriculum and instructıon. Curriculum and Teaching Dialogue, 19 (1/2), 157-170.
Giddens, J. (2016). Underestimated challenges adopting the conceptual approach. Journal of Nursing Education, 55 (4), 187-188.
Harrison, C. V. (2018). Predicting success for associate degree nursing students in a concept-based curriculum. Teaching and Learning in Nursing, 13(3), 135-140.
Johnson, A. P. (2014). Eylem araştırması el kitabı (Y. Uzuner ve M. Ö. Anay, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık. (Orijinal baskı, 4. baskı)
Karaca, E. (2008). Yazılı metinlerde içerik düzenlemenin öğrenmeye etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Kılıç, F. (2007). Mikro düzeyde içerik düzenleme stratejilerinin kavramların, genellemelerin öğrenilmesine ve bilişsel esnekliğe etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Kılıç, F. (2008). Kavramların öğretiminde kavram analizi yönteminin akademik başarıya ve bilişsel esnekliğe etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 223-238.
Kısa, F. (2007). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde beyin fırtınası tekniğiyle kavram öğretiminin öğrencilerin akademik başarı düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Kodaz, N. (2009). İçerik düzenlemesi yapılmış metinlerin öğrencilerin cumhuriyet ve demokrasi kavramlarını öğrenmelerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Rubicon, M. (2017). A Quick Guide to Concept-Based Learning and Curriculum. https://www.rubicon.com/concept-based-learning-curriculum/ Erişim Tarihi: 30.07.2018.
Senemoğlu, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Stern, J., Ferraro, K. & Mohnkern, J. (2017). Tools for Teaching Conceptual Understanding, Secondary: Designing Lessons and Assessments for Deep Learning DOI: http://dx.doi.org/10.4135/9781506355689.n5
Susan M. Hendricks, S. M. & Wangerin, V. (2017). Concept-based curriculum changing attitudes and overcoming barriers. Nurse Educator, 42(3), 138-142.
Tural, A. (2011). Sosyal bilgilerde yapılandırmacı yaklaşımla kavram öğretimine yönelik model geliştirme. Yayınlanmamış doktora tezi,, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Wathall, J. T. (2016). Concept-Based Mathematics: Teaching for Deep Understanding in Secondary Classrooms. California: Corwin Press, INC. A Sage Publications Company. Thousand Oaks.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seckin Yayıncılık.
Yükselir, A. (2006). İlköğretim altıncı sınıf sosyal bilgiler programında geçen kavramların kazanımı ve kalıcılığında kavram analizi yönteminin etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
