ORTAÖĞRETİM (9. SINIF) ÖĞRENCİLERİNİN HARİTA OKURYAZARLIK DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Davranışçı yaklaşım öğretmen merkezli bir eğitim anlayışına dayalıdır. Davranışçı yaklaşımının aksine yapılancırmacı yaklaşım ise öğrenci merkezli bir eğitim anlayışına sahiptir. 2000’li yılların başlarında ortaöğretim müfredatlarında yapılandırmacı yaklaşım modeli benimsenmiştir. Yapılandırmacı yaklaşımla, öğretmen merkezli eğitimden öğrenci merkezli eğitime geçilmiştir. Öğrenci merkezli eğitimle beceri ve değer eğitimi önem kazanmıştır. Coğrafya eğitimi, bireylerde coğrafi sorgulama, değişim ve sürekliliği algılama, gözlem, kanıt kullanma, harita, grafik ve tablo okuma ve yorumlama gibi becerilerinin gelişimine olanak sağlamaktadır. Bu araştırmanın amacı da, ortaöğretim öğrencilerinin (9. Sınıf) harita okuryazarlık düzeylerini belirlemek ve harita okuryazarlığını oluşturan boyutlar üzerinde çeşitli değişkenlerin etkisini ortaya koymaktır. İlgili alan literatür incelendiğinde bireylerin harita okuryazarlığı farklı kişiler tarafından farklı kesimlere(sınıf öğretmenleri, sosyal öğretmenleri) yönelik araştırmalar yapılmıştır. Ancak ortaöğretim öğrencilerine yönelik henüz bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu açıdan düşünüldüğünde bu çalışmanın ortaöğretim öğrencilerine yönelik alan yazındaki eksikliği giderebileceğine inanılmaktadır. Araştırmanın örneklemini 2015–2016 eğitim-öğretim yılının II. döneminde Sivas merkezindeki ortaöğretim okullarındaki öğrencilerden random (rastgele) yöntemiyle seçilen ve kolay ulaşılabilir katılımcılar olan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmada istatistiksel analizler SPSS 18 (Statistical Package for Social Science for Personal Computers) programı kullanılarak yapılmıştır. Harita okuryazarlığını oluşturan boyutlar ile bağımsız değişkenler arasında İlişkisiz (bağımsız) Örneklemler İçin t-Testi; İlişkisiz Örneklemler İçin Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Araştırmada yer alan bulgular doğrultusunda; öğrencilerin cinsiyet, anne – baba eğitim düzeyleri ve kullandıkları harita türüne göre anlamlı bir harita okuryazarlık farkı bulunamamıştır. Bunun yanında öğrencilerin okul türüne göre (Fen lisesinde öğrenim gören öğrenciler lehine), harita kullanım sıklıklarına göre (Haritaları sık kullanan öğrenciler lehine), harita kullanım amaçlarına göre (Yer-yön ve turizm maksatlı haritaları kullana n öğrenciler lehine) ve derse olan ilgilerine göre (Derse ilgili olan öğrenciler lehine) harita okuryazarlık düzeylerinde anlamlı farklar olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Harita, Harita Becerileri, Harita Okuryazarlığı, Ortaöğretim Öğrencileri

Secondary education (9. GRADE) MAP THE LEVEL OF LITERACY IS EXAMINED IN TERMS OF VARIOUS VARIABLES

Behaviourist approach is based on a teacher-centered education concept. Unlike behaviourist approach, constructivist approach is based on student-centered concept. In the beginning of 2000s, constructivist approach model is adopted at secondary education curriculum. By the constructivist approach, it has been changed to student-centered education from the teacher-centered education. Ability and value education got importance with the student-centered education. Geography education gives opportunities the individuals to improve the abilities such as geographical questioning, perception of change and persistence, observation, using evidence, reading and commenting map, graphics and chart. The aim of this research is to designate the map literacy level of the secondary grade students (9th Graders), and to expose the effects of miscellaneous variable on dimensions that form the map literacy. When the related field has been examined, the map literacy of the individuals has been searched by different people on different zones (class teachers, social sciences teachers). However; there has not been a research on secondary students yet. When it is considered, it is believed that the research can close the space of secondary school students in this field. The sample of the research consists of the easy participant students who are selected randomly from secondary schools in Sivas in the 2nd term of 2015-2016 academic years. In this research, statistical analyses have been done by using SPSS 18 (Statistical PackageforSocialScienceforPersonalComputers) Programme. t-Test is done for the independent sample between the dimensions of map literacy and independent variables; one-way analysis variance (ANOVA) is done for unrelated samples. In the direction of the evidences taken by the research, there is no meaningful map literacy difference according to the gender of the students, education level of the parents and the type of the used map. Besides, there are meaningful differences in map literacy level according to the type of the school (in favour of Science High School students), according to the frequency of using map ( in favour of the students who use map frequently), according to the aims of using map ( in favour of students who use maps for place-direction and tourism), and according to their interests to the course ( in favour of the students who are interested in course).

Keywords:

Map, Map Abilities, Map Literacy, Secondary School Students,

PDF

___

Alım M ve Girgin M. (2011). Coğrafya Dersleri İçin Kabartma Harita Yapımı, Doğu Coğrafya Dergisi, Vol. 16 Issue 25, p:183-191.
Buckley, A. R., Muehrcke, P. C., & Muehrcke, J. O. (2011). Map Use: Reading, Analysis and Interpretation. Redlands, CA: Esri Pres
Büyüköztürk Ş., Çakmak K.E, Akgül E.Ö., Karadeniz Ş ve Demirel F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
Carswell, R. J. B. (1971). The Role of the User in the Map Communication Process: Children’s Abilities in Topographic Map Reading. Cartographica: the International Journal for Geographic Information and Geovisualization, 8 (2): 40–45.
Catling S. J. (1998). Geographical Work in Primary and Middle Schools, Sheffield: Geographical Association.
Clarke, D. (2003). Are You Functionally Map Literate?, Proceedings of the 21st International Cartographic Conference (ICC) Durban, South Africa, 10 - 16 August, 713-719.
Demiralp, N. (2009). Haritalarla Öğrenme, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Güz 2009, 7(4), 955-973.
Dikmenli, Y. (2014). Geographic literacy perception scale (GLPS) validity and reliability study, Mevlana International Journal of Education (MIJE) Vol. 4(1), (1-15), [Online]:http://mije.mevlana.edu.tr/http://dx.doi.org/10.13054/mije.13.43.4.1
Duman, B. ve Girgin, M. (2007). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Harita Okuryazarlığına İlişkin Görüşleri, Doğu Coğrafya Dergisi, 12(17), 185-202.
Erol, H. ve Yazıcı, H. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Coğrafya Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, 10/15 Fall 2015, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8625, p. 401-438, Ankara.
Gençtürk, E. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Coğrafya Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gerber, R. & Wilson, P. (1989). Using Maps Well in the Geography Classroom. in J. Fien, R. Gerber and P. Wilson (Ed.) The Geography Teacher’s Guide to the Classroom, Melbourne: Macmillan.
Gilmartin, P. P., and J. C. Patton. (1984). Comparing the Sexes on Spatial Abilities: Map-Use Skills, Annals of the Association of American Geographers, 74 (4): 605–619.
Golledge, R. G., M. Marsh., and S. Battersby. (2008). Matching Geospatial Concepts with Geographic Educational Needs. Geographical Research 46 (1): 85–98.
Jongwon L. and Bednarz R. (2012). Components of Spatial Thinking: Evidence from a Spatial Thinking Ability Test, Journal of Geography,111(1):15-26).
Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayınları.
Kızılçaoğlu, A. (2007) Harita Becerilerine Pedogojik Bir Bakış, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,Sayı:18.
Koç H. (2008). Coğrafya öğretim programındaki kazanımların öğrencilerin harita beceri düzeyleri üzerine etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Koç, H. (2010). Coğrafya Eğitiminde Harita Algısı ve Kullanımı, Milli Eğitim Dergisi, 187:146-158.
Koç H. ve Bulut İ. (2014). Gestalt Kuramının Öğrencilerin Harita Okuma ve Yorumlama Beceri Düzeyleri Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir İnceleme, Marmara Coğrafya Dergisi, 30 (1):1-19.
Koç H. ve Demir S.B. (2014). Developing Valid and Reliable Map Literacy Scale, Review of International Geographical Education, 4 (2):120-136.
Koç H. (2013). Harita Beceri Düzeyleri İle Öğrenme Stilleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Üzerine Bir İnceleme, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4): 17.32.
Liben, L. & Downs, R. (1989), Understanding Maps As Symbols: the Development of Map Concepts in Children, New York: Academic Pres.
MacEachren A. M. (2004). How Maps Work, New York: The Guilford Pres.
Mcbride, B. (2011). Essential elements of ecological literacy and the pathways to achieve it: perspectives of ecologists, Unpublished Doctoral Dissertation, The University of Montana, Missoula.
MacEachren, A.M.(2004). How Maps Work, New York: The Guilford Pres.
McClure, R. W. (1992). A conceptual model for map skills curriculum development based upon a cognitive field theory philosophy, Unpublished Doctoral Dissertation, Oklahoma State University, Oklahoma.
Olson, J. M. (1976). A Coordinated Approach to Map Communication İmprovement, The American Cartographer, 3(2), 151-159. Richard B. Schultz , Joseph J. Kerski & Todd C. Patterson. (2008). The Use of Virtual Globes as a Spatial Teaching Tool with Suggestions for Metadata Standards, Journal of Geography, 107:1, 27-34.
Sönmez Ö.F. ve Aksoy B. (2012). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Harita Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/1 Winter 2012, p.1905-1924, TURKEY.
Ünlü, M., Üçışık, S. & Özey, R. (2002).Coğrafya Eğitim ve Öğretiminde Haritaların Önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, S.5, sh.9-25. İstanbul.
Weeden, P. (1997). Learning through maps, in Daniella Tilbury and Michael Williams (ed) Teaching and Learning Geography, 168-179, London: Routledge.
White S. H. (1995). An examination of the effects of mixed-age grouping on learning map reading skills, Unpublished Dissertation, A&M University, Texas.
Wiegand, P. (2006). Learning and Teaching with Maps. New York: Routledge.
Wiegand, P.(1993). Children and Primary Geography. London: Cassell.
Wood, D. (1992). The Power of Maps. New York: The Guilford.