FETHİYE’DE YAYLALAR ve YAYLACILIK

Fethiye İlçesi’nde 105 civarında yayla alanı vardır. Bunlar Boncuk Dağları, Akdağlar ve Babadağ- Arıdağ kütlesinin 1000 m.’den yüksek kesimleri ile 1000- 1500 m. yükselti kuşağında bulunan Seki Platosu’nda yer almaktadır. Yayla alanlarının toplam yüzölçümü 8.807 ha. (ilçe alanının % 2,6’sı), ortalama büyüklüğü ise 155 ha. kadardır. İlçe yaylalarının yaklaşık yarısı, 1000-2000 m. yükselti basamağında, yani orman kuşağında, yarısı da alpin çayırlar katında bulunmaktadır. Yaylalarla köyler arasındaki uzaklıklar ise 5-10 km. (dağ köyleri) ile 40-110 km. (ova köyleri) arasında değişmektedir. Araştırma sahasındaki 84 köyden 73’ünde ve Fethiye Kenti’nde yaylacılık yapılmakta olup ilçenin toplam hane sayısının % 12,6 kadarı yaylacılık faaliyetlerine katılmaktadır. Ancak bu oranlar, dağ köylerinde % 50’nin üzerine çıkarken, sahil kesiminde kurulmuş bazı köylerde ve Fethiye Kenti’nde % 5’in altına düşmektedir. Orman kuşağındaki yayla yerleşmelerinin konutları kalıcı konutlardan ve çadırlardan oluşurken, alpin çayırlar katında yer alan yaylaların konutlarının tamamen çadırlardan oluştukları görülmektedir. Yine yükselti faktörünün etkisine bağlı olarak, ortalama 2000 m.’nin altında bulunan yaylalarda tarım ve hayvancılık, daha yüksekte bulunan yaylalarda ise sadece hayvancılık yapılmaktadır. Önceleri, tamamen kırsal ekonominin bir parçası olarak sürdürülen yaylacılık, son 30 yıl içerisinde yöre insanının yaşam tarzlarının ve standartlarının değişmesiyle, günümüzde daha çok rekreasyonel amaçlarla yapılan bir faaliyet haline gelmiştir. Buna bağlı olarak da, yöredeki bazı yayla yerleşmelerinin giderek sayfiye yerleşmesine dönüştükleri gözlenmektedir. Yazın bunaltıcı sıcağından kaçma isteği, geçmişte olduğu gibi, günümüzde de yöre yaylacılığını teşvik eden temel faktör olma özelliğini korumaktadır.

___

  • ALAGÖZ, A. C., 1941, Yayla Tâbiri Hakkında Rapor. I. Coğrafya Kongresi, Raporlar-Müzakereler-Kararlar, Ankara.
  • ALAGÖZ, A. C., 1993, Türkiye’de Yaylacılık AraĢtırmaları. Ankara Üniv. Türkiye Coğrafya AraĢtırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 2, Ankara.
  • DARKOT, B., 1968, Türkiye Ġktisadî Coğrafyası. Ġstanbul Üniv. Coğrafya Enst. Yay. No: 51, Ġstanbul.
  • DOĞANAY, H., 1997, Türkiye BeĢeri Coğrafyası. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları: 2982, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi: 877, Eğitim Dizisi: 10, Ġstanbul.
  • DOĞANER, S. 2001, Türkiye Turizm Coğrafyası. Çantay Kitabevi, Ġstanbul.
  • EMĠROĞLU, M., 1977, Bolu’da Yaylalar ve Yaylacılık. Ankara Üniv. D.T.C.F Yay. No: 272, Ankara.
  • GÖNEY, S., 1975, Büyük Menderes Bölgesi. Ġstanbul Üniv. Yay. No: 1895, Coğrafya Enstitüsü Yay. No: 79, Ġstanbul.
  • ĠZBIRAK, R., 1992, Coğrafya Terimleri Sözlüğü. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Öğretmen Kitapları Dizisi, No: 157, Ġstanbul.
  • KIVRAK, R., 2000, Fethiye’de Yörükler ve Karaçulha. ġanal Matbaacılık ġti., Fethiye.
  • SARAÇOĞLU, H., 1989, Akdeniz Bölgesi. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Öğretmen Kitapları Dizisi: 175, Ġstanbul.
  • SUNGUR, K.A., 1980, “Türkiye’de Ġnsan YaĢamı Açısından Uygun Olan ve Olmayan Isı Değerlerinin Aylık DağılıĢı Ġle Ġlgili Bir Deneme”. Ġstanbul Üniv. Coğrafya Dergisi, Sayı: 23, Ġstanbul.
  • TUNÇDĠLEK, N., 1967, Türkiye Ġskân Coğrafyası, Kır Ġskânı (Köy-Altı Ġskân ġekilleri). Ġstanbul Üniv. Edebiyat Fak. Yay. No: 1283, Coğrafya Enst. Yay. No: 49, Ġstanbul.