Sosyal Pekiştireçlerin ve Model Davranışlarının, Çocukların Ahlaki Yargılarının Şekillenmesindeki Etkisi (Bandura Örneği)

Öz Bu makale, Bandura'nın 5-11 yaş aralığındaki çocukların ahlaki yargılarının şekillenmesinde model alma ve sosyal pekiştireçlerin etkisini test etmek üzere gerçekleştirdiği araştırmasının ulaştığı sonuçları değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda makalede, Bandura tarafından üç farklı deney ortamında 5-11 yaşlarındaki çocuklar üzerinde, ahlaki gelişim ve uyum sağlamada sosyal öğrenme, pekiştireçler ve model davranışlarının etkilerine dair gerçekleştirilen deneysel faaliyetlerin uygulama sonuçlarına ve bu sonuçlarla ilgili değerlendirmelere yer verilmiştir. Bandura araştırmasını 78'i erkek ve 87'si kız olmak üzere toplam 165 öğrenci üzerinde gerçekleştirmiştir. Araştırma, operant seviyelerin ölçülmesi, deneysel işlemler aşaması ve uygulama sonrası aşama olmak üzere üç aşamada tamamlanmış, her aşamada çocukların ahlaki yargılarına dair fikir yürütmeye yardımcı olacak hikâyelere yer verilmiştir. Bandura'nın ulaştığı sonuçları değerlendiren bu makalede, Piaget'in basamak teorisinden farklı olarak, Bandura örneği üzerinden model davranışlarının ve sosyal pekiştireçlerin çocuklarda ahlaki açıdan davranış değişikliği meydana getirme konusunda daha öncelikli bir fonksiyon icra edebilecekleri sonucuna ulaşılmıştır.

Influence of Social Reinforcement and Behavior Models in Shaping Children’s Moral Judgments (Bandura’s Example)

___

  • Bacanlı, H. (2005). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Bandura, A. (1962). Social learning through imitation. Nebraska Symposium on Motivation. Marshall R. Jones (Ed.). Nebraska: Universty of Nebraska-Lin- coln Press, 205-215.
  • Bandura, A. & McDonald, F. (1963). Influence of social reinforcement and the be- havior of models in shaping children’s moral judgments. Journal of Abnor- mal and Social Psyhology, 67(3), 274-281. _____http:/jakestone.net/wikipics/ pdsf/Bandura63.pdf> adresinden Temmuz 2013’te indirilmiştir.
  • Bandura, A. (1967). Social learning theory of identificatory processes, from Hand- book of Socialization Theory and Research, David E. Goslin (Ed.).
  • Bandura, A. (1969). PrinciplesNew York: Holt. of behavior modification. Rinehart, Winston (Ed.).
  • Bandura, A. (1971). Psychologicalne-Atherton Inc. modeling: Conflicting theories. Chicago: Aldi-
  • Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
  • Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall.
  • Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perpective. Annual Review of Psychology, s.1-26. _____http:/www.annualreviwes.org/doi/pdf> adresinden Temmuz 2013’te indirilmiştir.
  • Bayrakçı, M. (2007). Sosyal Öğrenme Kuramı ve Eğitimde Uygulanması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 198-210.
  • Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2005). Sosyal Öğrenme Teorisine Dayalı Öğretim Etkinliklerinin, Öğrencilerin Akademik Başarılarının Kalıcılığına Olan Etki- sinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 165-166.
  • Ergün, M (2004). Sınıfta Motivasyon. E. Karip (Ed.). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pe- gema Yayıncılık.
  • Field, R. (2001)._____http:/utm.edu/research/iep/d/Dewey/htm> adresinden Ağustos 2013’te indirildi.
  • Güngör, E. (2000). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • Kanad, H. F. (1948). Pedagoji Tarihi. İstanbul: MEB. Yayınları.
  • Korkmaz, İ. (2003), Sosyal Öğrenme Kuramı. B. Yeşilyaprak (Ed.). Gelişim ve Öğ- renme Psikolojisi. Ankara: Pegema Yayıncılık.
  • Malone, Y. (2002). Social cognitive theory and choice theory: A compatibilty analy- sis. International Journal of Reality Therapy, 22(1), 10-13.
  • Mearns, J. (2004). The social learning theory of Julian B. Rotters. _____http:/psych. fullerton.edu/jmearns/rotter.htm> adresinden Temmuz 2013’te indirildi.
  • Neill, J. & Fleming, M. (2003). Social learning –Social cognitive perspectives on personality-, Lecture Notes.
  • Schimitt, B. D. (2004). Guide for parents –Using incentives to motivate your child, ContemporaryPediatrics._____http:/www.contpeds.com/becore/k/templates/is- sue/show/articles> adresinden Temmuz 2013’te indirildi.
  • Yuvacı, Z., Şafak, M. ve Şirin, N. (2013). Okulöncesi Çocuklarına Değer Eğitimi Verirken Davranış Geliştirme Merkezli Öğretim Yöntemi Uygulayan Öğ- retmenlerin Görüşleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5(126).