Şefik YAŞAR, Mehmet GÜLTEKİN, Ömür GÜRDOĞAN BAYIR

Sınıf Öğretmenlerinin Bakış Açısıyla Küreselleşmenin Değerlere ve Değer Eğitimine Yansıması

Öz İletişim teknolojilerinin gelişmesiyle ülkelerin birbirleriyle gerek ekonomik, gerekse kültürel anlamda daha yakın ilişkiler kurmasını olanaklı kılan küreselleşme, toplumların sahip olması gereken değerlerin yeniden gözden geçirilmesini beraberinde getirmiştir. Çünkü toplumların küreselleşmeyi reddetmeden kimi değerlerini koruyarak bu sürece uyum sağlaması önemlidir. Söz konusu uyum sürecinin en sağlıklı biçimde yaşanmasında eğitimin anahtar rol oynayacağı göz önüne alındığında, eğitimin temel basmağı olan ilköğretim ve bu basamakta görev yapan sınıf öğretmenlerinin konuya yaklaşımları önem kazanmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, sınıf öğretmenlerinin bakış açısıyla küreselleşmenin değerler eğitimine yansımasını ortaya koymaktır. Araş- tırmada nitel yaklaşım benimsenmiştir. Veriler açık uçlu sorulardan oluşan anket yoluyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmada küreselleşmeye ilişkin; değerler, ülkelerin birbirleriyle olan ilişkisi, teknolojik gelişmelerin sonucu ve değiştirilemez bir olgu temaları oluşturulmuştur. Sınıf öğretmenleri küreselleşmenin değerlere yansımasına ilişkin olumsuz geleneklerin değişmesi, sosyal etkileşimin artması gibi olumlu görüşler belirtirken; bilgi kirliliğinin artması ve uyumun yanlış algılanması gibi olumsuz görüşler de belirtmişlerdir. Sınıf öğretmenleri küreselleşme bağlamında daha etkili değer eğitiminin gerçekleştirilmesine yönelik olarak teknoloji konusunda bilinçli olunması, basın yayın organlarının denetlenmesi, medya okuryazarlığı eğitiminin verilmesi, okul-aile-toplum işbirliğinin sağlanması, tüm paydaşların bilinçli duruma getirilmesi vb. öneriler getirmişlerdir. Bu araştırmanın ortaya koyduğu bulgular ışığında değer eğitimi, kendi ulusal değerlerinden kopmadan, evrensel değerlere uyum sağlayabilen bireylerden oluşan güçlü bir toplumun temellerini atmada etkili bir araç olarak görülebilir.

Anahtar Kelimeler:

Küreselleşme, Değer, Değer eğitimi, Sınıf öğretmeni

The Reflection of Globalization on Values and Values Education from the Perspective of Primary School Teachers

Keywords:

Globalization, Value, Value education, Primary school teacher,

PDF

___

Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (2).

Akdemir, M. (2010). Küreselleşme ve kültürel kimlik sorunu. e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/SBED/article/viewFile/75/69 adresinden 11.12.2011 tarihinde edinilmiştir.

Arslan, M. (2007). Türk eğitim sisteminde değerler sorunu ve eğitim programlarına yansıması, Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu içinde (ss. 635-656),

R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Aslan, M. Zengin (Ed.), İstanbul Dem Yayınları.

Aslan, M. (2009). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.

Aslan, R. (2007). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim birinci basamaktaki öğrencilerin temel bilgi, beceri, değerleri kazanma düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Balay, R. (2004). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.

Bayar, F. (Tarihsiz). Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye.http://www.mfa.gov.tr/data/Kutuphane/yayinlar/EkonomikSorunlarDergisi/sayi32/firatbayar.pdf adresinden 08.12.2011 tarihinde edinilmiştir.

Belet, Ş. D. & Deveci, H. (2008). Türkçe ders kitaplarının değerler bakımından incelenmesi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Çanakkale.

Çalık, T. & Sezgin, F. (2005). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 55-66.

Çelik, V. & Gömleksiz, M. N. (2000). A critical examination of globalization and ıts effects on education. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 133-144.

Çengelci, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Çetin, Ş. (2004). Değişen değerler ve eğitim. Milli Eğitim Dergisi, Kış,164.

Deveci, H. & Dal, S. (2008). Primary school teachers’opinions on efficacy of social studies program in value gain. Humanity & Social Sciences Journal, 3(1), 1-11.

de Souza, A. & de Almeida, M. (Tarihsiz). Globalization, Culture, and Teacher Education in Brazil. http://myuminfo.umanitoba.ca/Documents/1998/SouzaM. pdf adresinden 10.12.2011 tarihinde edinilmiştir.

Doğan, İ. (2007). Türk eğitim sisteminde değerler sorunu, Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu içinde (ss. 615-633) R. Kaymakcan, S. Kenan, H.

Hökelekli, Ş. Aslan, M. Zengin (Ed.), İstanbul: Dem Yayınları.

Doğanay, A. (2006). Değerler eğitimi. C. Öztürk (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 255-286). Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Evin, İ. & Kafadar, O. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler programının ve ders kitaplarının ulusal ve evrensel değerler yönünden içerik çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3).

Fidan, K. N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(2), 1-18.

Fisher, R. (2000). Philosophy for children: How philosophical enquiry can foster values in education in schools. R. Gardner, J. Cairns ve D. Lawtons (Eds). Education for values, morals ethics and citizenship in contemporary teaching. London: Kogan page.

Germanie, R. W. (2001). Values education influence on elementary students’selfesteem. Proquest Dissertations and Thesis. AAT9638945.

Giddens, A. (2004). Modernliğin Sonuçları. Çev: Ersin Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Green, M. & Baer, M. (2000). What does globalization mean for teaching and learning. http://joevans.pbworks.com/f/GreenBaerGlobalizationTeachingLearning.pdf adresinden 11.12.2011 tarihinde edinilmiştir.

Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A reviewof recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-203.

Kan, Ç. (2009). Değişen değerler ve küresel vatandaşlık eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 895-904.

Kaymakcan, R. & Meydan, H. (2012). Yerel evrensel ikileminde ilköğretim DKAB ve Sosyal Bilgiler öğretim programlarında değerler, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Değerler Eğitimi Özel Sayısı).

Kaypak, Ş. (2009). Küreselleşme sürecinde kültürel kimlik açılımları ve kentsel çevreye yansıması. http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/demokrasi/demokrasi40.pdf adresinden 05.12.2011 tarihinde edinilmiştir.

Kıncal, R. (2007). Vatandaşlık bilgisi. 2. Baskı. Ankara: Nobel Yayınları.

Lickona, T. (1991). Educating for character how our schools can teach respect and responsibility. New York: Bantam Books.

MEB. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı kılavuzu. Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.

Merriam, S. B. (2002). Qualitative research in practice. 1. Baskı. San Francisco: Jossey-Bass.

Meydan, A. & Bahçe, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 20-37.

Perşembe, E. (2005). Küreselleşme kültürü ve eğitimin işlevi. Ondokuz Mayıs Üniversitesiİlahiyat Fakültesi Dergisi, 20-21, 103-114.

Power, C. N. (2000). Global trends in education. International Education Journal. 1(3). http://ehlt.flinders.edu.au/education/iej/articles/v1n3/power/power.pdf. adresinden 08.12.2011 tarihinde edinilmiştir.

Şen, Ü. (2001). Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler eğitimi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.

Turner, T. N. (1999). Essentials of elementary social studies. (2nd ed.) Boston: Allyn and Bacon.

Türkkahraman, M., Şahin, K. & Fidan, S. (2009). Türkiye’de kültürel küreselleşme ve yansımaları. http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/dinkultur/dinkultur24.pdf adresinden 06.12.2011 tarihinde edinilmiştir.

Veugelers, W. (2000). Different ways of teaching values. Educational Review, 52(1).

Yıldırım, H. & Şimşek, A. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Yedinci Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi.