Öğretmen Adaylarının Demokratik Değerleri ile Öğretme ve Öğrenme Anlayışları

Öz Bu araştırmada öğretmen adaylarının, eğitim yaşantısına ilişkin demokratik değerleri ile öğretme ve öğrenme anlayışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi; eğitim yaşantısına ilişkin demokratik değerleri ile öğretme ve öğrenme anlayışlarının çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının saptanması amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesinde, 2010-2011 Eğitim-öğretim yılı Bahar döneminde pedagojik formasyon programlarında öğrenim gören ortaöğretim alan öğretmenliği öğretmen adayları oluşturmaktadır. Çalışma, bu evrenden ulaşılabilen 494 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında "Öğretmen Adayları Demokratik Değerler Ölçeği" ile "Öğretme-Öğrenme Anlayışları Ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, t testi ve Pearson Korelasyon teknikleri kullanılmıştır. Bulgulara göre, öğretmen adaylarının eğitim yaşantısına ilişkin demokratik değerleri genel olarak yüksek düzeyde olup cinsiyete ve programlarına göre farklılaşmamaktadır. Öğretmen adaylarının Eğitim Hakkı ve Dayanışma boyutlarına ilişkin demokratik değerleri yüksek düzeyde, Özgürlük boyutuna ilişkin değerleri ise orta düzeydedir. Öğretmen adaylarının öğretme-öğrenme anlayışlarına ilişkin bulgulara göre; Yapılandırmacı Anlayış yüksek, Geleneksel Anlayış orta düzeydedir. Geleneksel anlayışa sahip öğretmen adaylarının puanları cinsiyete ve program alanlarına göre farklılaşmaktadır. Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ile öğretme-öğrenme anlayışları arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Öğretmen eğitimi programlarında öğretmen adaylarına yapılandırmacı ve demokratik öğretmen davranışları kazandırmak için, model davranışlar gösterilmeli; öğrenci merkezli etkin öğretim yöntemlerine yer verilmelidir.

___

Akın, U. & Özdemir, M. (2009). Öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler tarafından incelenmesi: Eğitim bilimleri fakültesi örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 183-198. Aypay, A. (2011). Öğretme ve öğrenme anlayışları ölçeği’nin Türkiye uyarlaması ve epistemolojik inançlar ile öğretme ve öğrenme anlayışları arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 7-29. Bay, E., Gündoğdu, K., & Kaya, H. İ. (2010). The perceptions of prospective teach¬ers on the democratic aspects of the constructivist learning environment. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 8(2), 617-642. Blair, H. (2003). Jump-Starting democracy: Adult civic education and democratic participation in three countries. Democratization, 10(1), 53-76. Brooks, M. G. & Brooks, J. G. (1999). The constructivist classroom: The courage to be constructivist. Educational Leadership, 57(3), 18–24. Büyükdüvenci, S. (1990). Demokrasi eğitim ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23(2), 583-597. Büyükkaragöz, S., ve Çivi, C. (1994). Genel öğretim metotları. Konya: Atlas Ki¬tabevi. Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Geliştirilmiş 5. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Çankaya, D. & Seçkin, O. (2004). Demokratik değerlerinin benimsenmesi açısından öğretmen ve öğretmen adaylarının görüş ve tutumları. Uluslararası Demokra¬si Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 20-21 Mayıs 2004, Çanakkale/Tür¬kiye: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, 461-466. Davis Jr., O. L. (2003). Does democracy in education still live? Journal of Curricu¬lum and Supervision, 19(1), 1-4. Demircioğlu, İ. H., Mutluer, C., & Demircioğlu, E. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının demokratik öğretmen nitelikleri hakkındaki görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 577-586. Dilekmen, M. (2000). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. II. Ulusal Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, 10–12 Mayıs Çanakkale, 438-442. Ektem, I. S. & Sünbül, A. M. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 159-168. Ellez, A. M. & Sezgin, G. (2002). Öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımları. Ortadoğu Teknik Üniversitesi V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (16-18 Eylül 2002), Ankara. Ercoşkun, M. H. & Nalçacı, A. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının empatik beceri ve demokratik tutumlarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 37(180), 204- 215. Ertürk, S. ( 1981). Diktacı tutum ve demokrasi. Ankara: Yelkentepe Yayınları. Genç, Z. & Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile em¬patik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Manas Üniversi¬tesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 211-222. Gömleksiz, M. N. & Kan, A. Ü. (2008). Eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 37(178), 44-64. Gözütok, D. (2004). Öğretmenliğimi geliştiriyorum. Ankara: Siyasal Kitabevi. Gray, A. (1997). Constructivist teaching and learning. SSTA Research Centre Re¬port. http://www.ssta.sk.ca/research/instruction/97-07.htm Gürşimşek, I. & Göregenli, M. (2004). Öğretmen adayları ve öğretmenlerde de¬mokratik tutumlar, değerler ve demokrasiye ilişkin inançlar. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 20-21 Mayıs 2004, Çanakkale/Türkiye: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, 77-85. Halstead, J.M. & Taylor, M. J. (2002). Learning and teaching about values: A re¬view of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2),169-202. Harber, C. (1994). International political developmant and democratic teacher edu¬cation. Educational Review, 46(2), 159-165. Jofili, Z., Geraldo, A., & Watts, M. (1999). A course for critical constructivism through action research: A case study from biology. Research in Science & Technological Education, 17, 1; ProQuest Education Journals, 5-17. Karahan, T. F., Sardoğan, M. A., Özkamalı, E. & Dicle, A. N. (2006). Öğretmen adaylarında demokratik tutum, nevrotik eğilimler ve kendini gerçekleştirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 149-158. Karakütük, K. (2001). Demokratik laik eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık. Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi. 4. Basım. Ankara: 3 A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Şti. Kılıç, D., Ercoşkun, H. & Nalçacı, A. (2004). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının demokratik tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2- 3), 9-19. Meyer, J. (1990). Democratic values and their development. Social Studies, 81(5), 197-201. Nalçacı, A. & Ercoşkun, M. H. (2006). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının de¬mokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi/ Journal of Kâzım Karabekir Education, 14, 241-257. Oğuz, A. (2009). Öğretmen eğitimi programlarındaki uygulamaların yapılandırmacı yaklaşıma uygunluğunun öğretmen adayı görüşleriyle değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1),129-155. Oğuz, A. (2004). Demokratik değerlerin kazandırılmasında etkin öğretim yöntem¬leri. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 20-21 Mayıs 2004, Çanakkale/Türkiye: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, 109-116. Oktay, A. (2001). 21. Yüzyılda yeni eğilimler ve eğitim. 21. Yüzyılda eğitim ve Türk eğitim sistemi kitabı içinde. İstanbul: Serdar Eğitim Araştırma Yayıncılık Ltd. Şti. Okutan, M. (2010). Türk eğitim sistemi’nde demokrasi eğitimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 938-946. Erişim: 10.08.2011, http://www.insanbilim¬leri.com Olsen, D.G. (2000). Constructivist principles of learning and teaching methods. Education, 12 (2), 347-355. Özden, Y. (2000). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Özpolat, A. (2010). Bir toplumsal değişme paradigması olarak demokrasinin eğitime yansımaları: Demokratik eğitim. Milli Eğitim, 39(185), 365-381. Rainer, J. & Guyton, A. (1999). Democratic practices in teacher education and the elementary classroom. Teaching and Teacher Education, 15(1), 121-132. Ryan, K. (1986). The new moral education. Phi Delta Kappan, 68(4), 228-233. Selvi, K. (2006). Developing a teacher trainees’ democratic values scale: Validity and reliability analyses. Social Behavior and Personality, 34(9), 1171-1178. Senemoğlu, N. (2009) Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. An¬kara: Pegem Akademi Yayıncılık. Şahin, A. & Çokadar, H. (2006). Öğretim süreci, otorite ve demokratikleşme: Oto¬riterlik izin vericilik ve ilgisizlik tuzakları karşısında öğretmen davranışları. International Journal of Environmental and Science Education, 1(2), 120- 136. Taşdan, M. & Akın, U. (2009). Öğretmen adayları ve öğretmenlerin demokratik değerleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 8(16). Titus, D. (1996). Teaching democratic values which balance unity and diversity in a pluralistic society. Paper presented at the Meeting of the Association of Teacher Educators. Erişim: 19.10.2011; http://www.eric.ed.gov/PDFS/ ED401235.pdf Topkaya, E.Z. & Yavuz, A. (2011). Democratic values and teacher self-efficacy per¬ceptions: A case of pre-service English language teachers in Turkey. Austra¬lian Journal of Teacher Education, 36(8/3), 31-49. Tynjälä, P. (1999). Towards expert knowledge? A comparisan between a construc¬tivist and a traditional learning environment in the university. International Journal of Educational Research, 31, 357-442. Wile, J. M. (2000). A Literacy lesson in democracy education, Social Studies, 91(4), 170-177. Windschitl, M. (1999). The challenges of sustaining a constructivist classroom cul¬ture. Phi Delta Kappan, 80(10), 751-755. Yager, R. E. (1991). The constructivist learning model towards real reform in sci¬ence education. The Science Teacher, National Science Teachers Associa¬tion, 58(6), 52-57. Yazıcı, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler aç