İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Tasarladıkları Materyallerle Öğretim Programında Yer Alan Değerlerin İlişkilendirilmesi

Bu araştırma ilköğretim matematik öğretmenliği bölümü öğretmen adaylarının matematik dersi öğretim programında yer alan “kök değerler”e yönelik görüşlerini belirlemek ve bu görüşlere dayalı olarak gerçekleştirdikleri bazı uygulamaları ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda; öğretmen adaylarının “matematik dersinde değerler eğitimi” ve “materyal tasarımı ile değerler eğitimi”ne yönelik görüşlerini ortaya çıkarmak; matematik dersi öğretim programında yer alan değerlere yükledikleri anlamı, en önemli buldukları değeri belirlemek; materyal geliştirme süreci ile değer eğitimi sürecini birlikte yürüttüklerinde ortaya çıkan somut ürünleri incelemek; bu süreçteki duygularını analiz etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 56 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi, görüşme, literatür taraması kullanılmış, verilere içerik analizi uygulanmıştır. Analizler sonunda; öğretmen adaylarının matematik dersi ve matematik materyalleri ile değer kazandırmaya yönelik görüşlerinin olumlu olduğu; yardımseverlik ve öz denetim değerinin anlamını doğru bildikleri ancak saygı değerinin anlamında bazı yanlış bilgilere sahip oldukları; “sevgi” değerinin en önemli değer olduğunu düşündükleri; materyal aracılığı ile kazandırmak istediği değeri belirleme ve bu değeri materyal ile kazandırma sürecinde ağırlıklı olarak üzüntü, stres, korku, çöküntü, tedirginlik, heyecan, yorgunluk ve hayal kırıklığı gibi olumsuz duyguları hissettikleri ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın sonunda; öğretmen yetiştirme programlarına değerlerin tanınması, öğretilmesi ile ilgili derslerin, etkinliklerin eklenmesi gerektiği önerisi oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Matematik öğretiminde değerler, öğretim programında değerler, değerlerin kazandırılması

The Relationship Between the Materials Prepared by Prospective Primary School Mathematics Teachers with Values Set Out in the Curriculum

This study aims to determine prospective primary education mathematics teachers’ views on the “root values” available in the mathematics curriculum and to reveal some of the practices they actualise on the basis of the views. Within this scope, the study aims to unveil the prospective teachers’ views on “values education in mathematics” and on “values education through materials design” and the meaning they attribute to the values available in mathematics curriculum, also to determine the value that they consider the most important, to examine the resultant concrete products when the material development process and the value education process are carried out together, and finally to analyse their feelings in this process. The study group was composed of 56 prospective teachers. Document analysis, interviews and literature review were employed; and the data were put to content analysis. Consequently, it was found that the prospective teachers had positive views about instilling values in students through mathematics course and its materials, that they had correct knowledge about the meaning of the values of benevolence and self-control, but that they had some incorrect knowledge about the meaning of the value of respect, and that they considered the value of “love” as the most important value and that they heavily experienced such negative feelings as sadness, stress, fear, depression, uneasiness, tension, tiredness and disappointment in determining the values they wanted students to gain through materials and in the process of applying those materials. The results from this study suggest that values should be introduced into teacher training programmes and that courses and activities about how to teach the values should be included in the programmes.

Keywords:

Values in teaching mathematics, values in the curriculum, instilling in students’ values,

PDF

___

Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının i̇lköğretim ii. Kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Akbaş, O. (2008). Değerler eğitimi akımlarına genel bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
Bacanlı, H. (2006). Duyuşsal davranış eğitimi. (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Balcı, F. A. ve Yelken, T. Y. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1).
Başçı-Namlı, Z. (2017). Sınıf öğretmenlerinin perspektifinden değerler eğitiminin incelenmesi: Erzurum örneği. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 343-367.
Berkowitz, M. W. (2011). What works in value educations. International Journal of Educational Research, 50, 153-158.
Bishop, A. J. (1999). Mathematics teaching and values education-an intersection in need of research. ZDM Mathematics Education, 31(1), 1-4.
Bishop, A. J. (2012). From cultureto well-being: a partial story of values in mathematics education. ZDM Mathematics Education, 44(1), 3-8.
Dede, Y. (2006). Lise matematik ders kitaplarında taşınan matematiksel değerler. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(1), 81-132.
Dede, Y. (2007). Matematik öğretiminde değerlerin yeri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 12-25.
Dil Derneği. Türkçe sözlük: http://www.dildernegi.org.tr/TR,274/turkce-sozluk-ara-bul.html Erişim: 25 Haziran 2018
Dilmaç, B. (2002). İnsanca değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayınevi. Dilmaç, B. (2011, Ekim). Değer öğretim yaklaşımları. Değerler eğitimi sempozyumu’nda sunulan bildiri, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir. Dökmen, Ü. (2000). Evrenle uyuşma sürecinde varolmak, gelişmek ve uzlaşmak. İstanbul: Sistem Yayınları.
Durmuş, S. (2010). Matematik eğitiminde değerler üzerine bir deneme. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), 65-79.
Elbir, B. ve Bağcı, C. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(1), 1321- 1333.
Ernest, P (2016). Mathematics and values. In: Larvor B. (Edt). Mathematics Cultures. Trends In The History Of Science. Birkhauser, Cham. https:// doi.org/10.1007/978-3-319-28582-5_12.
İdi-Tulumcu F. ve Tulumcu, M. F. (2015). İlköğretim i̇kinci kademe Türkçe ders, programlarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 535-560.
Karaduman, H., Çengelci-Köse, T. ve Eryılmaz, Ö. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göre sosyal medyada değerler. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 8(2), 250-271.
Karasu-Avcı, E. ve Ketenoğlu-Kayabaşı, Z. E. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programlarının amaçlarındaki değerlerin içerik analizi (1936-2018). Değerler Eğitimi Dergisi, 35, 16.
Keskin, S. C. ve Keskin, Y. (2009). Cumhuriyet dönemi i̇lkokul (İlköğretim 1. kademe) sosyal bilgiler ve onun kapsamına giren ders programlarında bir değer olarak “barış”ın yeri. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 69-92.
Kurtdede-Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(2), 1-18.
Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Selvitopu, A., Taş, A. ve Bora, V. (2015). Parents’ expectations about values to be taught to their children at secondary schools. Kastamonu Education Journal, 23(3), 979-994.
Sönmez, V. (2010). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Türk Dil Kurumu. TC Başbakanlık Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Web: www.tdk.gov.tr
Tapsir, R., Pa, N. A. N. ve Zamri, S. N. A. B. S. (2018). Reliability and validity of the instrument measuring values in mathematics classrooms. Malaysian Online Journal of Educational Sciences, 6(2), 37-47.
Thornberg, R. (2008). The lack of professional knowledge in values education. Teaching and Teacher Education, 24(7), 1791-1798.
Thornberg, R. ve Oğuz, E. (2013). Teachers’ views on values education: A qualitative study in Sweden And Turkey, International Journal of Educational Research, 59, 49-56.
Yıldırım, T. (2017). Yeni ortaöğretim tarih ders programları ve 9. Sınıf tarih ders kitabında değerler eğitimi. Turkish Studies, 12(33), 557-572.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Şeçkin.
Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 207-223.