İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Değerlerini Yordayan İki Önemli Değişken: Siber Zorbalık Eğilimleri ve Okul Kültürü Arasındaki İlişki

Öz Bu araştırmanın amacı, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin siber zorbalık eğilimleri ve okul kültürü arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin siber zorbalık eğilimlerini belirlemek için Sakarya ilinde alt, orta ve üst sosyoekonomik düzeydeki okullardan seçilmiş 400 öğrenci üzerinden yürütülmüştür. Araştırma verileri, "Siber Mağdur ve Zorbalık Ölçeği" ve "Okul Kültürü Algısı Ölçeği" kullanılarak toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular, siber zorbalık ile okul kültürünün alt boyutu olan katı kurallara bağlılık arasında pozitif düzeyde ilişki olduğu; kız ve erkek öğrenciler arasında siber zorbalık açısından anlamlı bir farklılık olduğu; haftalık internet kullanım sıklığının siber mağduriyeti yordamadığı fakat haftalık internet kullanım sıklığı yüksek olan öğrencilerin daha fazla siber zorbalık yaptıkları; cinsiyet ve sosyoekonomik düzeyin siber zorba ve siber mağduriyeti yordamadığı bulgulanmıştır. Siber zorbalığın önlenmesi için yapılan çalışmaların pozitif okul kültürü oluşturmaya odaklanması gerektiği öneriler arasındadır.

Two Important Variables that Predict Values of Secondary School Students: Relationship Between Cyber-Bullying Tendencies and School Culture

___

  • Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoglu, Sarıbeyoğlu, S., Çıplak, S., Yilmaz, N., & Memmedov, C. (2008). Cyberbullying among Turkish adolescents, Cy- berPsychology & Behavior, 11(3), 253-261
  • Balcı, A. (2006). Sosyal bilimlerde araştırma, Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Bauman, S. (2007). Cyberbullying: A virtual menace, National Coalition Against Bullying National Conference, 2-4 Kasım, Melbourne.
  • Bayar, Y. (2010). Okul sosyal iklimi ile geleneksel ve sanal zorbalık arasındaki ilişkiler: Genellenmiş akran algısının aracılığı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Beran, T., & Li, Q. (2007). The relationship between cyber-bullying and school bul- lying. Journal of Student Wellbeing, 1(2), 15-33.
  • Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The aggression questionnaire, Journal of Person- ality and Social Psychology, 63, 452-459.
  • Can, S. (2002). Validity and reliability of the scale called aggression questionnaire in turkish population. unpublished expert dissertation, GATA Haydarpaşa Training Hospital, İstanbul.
  • Çayırdağ, N. (2006). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin okul kültürünü algılayışları ile zorbalık eğilimleri ve zorbalıkla baş etme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi, Ankara: Pegem Yayınları.
  • Çetin, B., Peker, A. & Eroğlu, Y. (2010). Kız öğrencilerde siber zorba ve kur- ban olmanın yordayıcıları olarak internet bağımlılığı ve yaşam doyumu. 1.Uluslararası Kadın ve Sağlık Kongresi’nde sunulmuş sözlü bildiri. Sa- karya.
  • Çetin, B., Yaman, E. & Peker, A. (2011). Cyber victim and bullying scale: A study of validity and reliability, Computer&Education, 57, 2261-2271.
  • Dilmaç, B. (2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar: Lisans öğrencileri için bir ön çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1-35.
  • Erdur-Baker, Ö. & Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: siber zorbalık, Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
  • Erdur-Baker, Ö. (2010). Cyber bullying and its correlation to traditional bullying, gender, and frequent and risky usage of ınternet mediated communication tools, New Media and Society, 12, 109-126.
  • Eroğlu, Y. (2011). Koşullu öz-değer, riskli internet davranışları ve siber zorbalık/ mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü.
  • Heckman, P. E. (1993). Culturel leadership. School leadership: handbook for ex- cellence. Edited by Smith, C. H. & Piele, P.K. USA: University of Oregon.
  • Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Lacey, B. (2007). Social agression: a study of internet harassment. Unpublished doctoral dissertation. Long Island University.
  • Li, Q. (2007). Cyberbullying in schools; A research of gender differences, School Psychology International, 27(2), 157-170.
  • Li,Q.(2006). Cyberbullying in schools: a researchPsychology International, 27(2),157-170. of gender differences. School
  • Munro, K. (2002). Conflict in cyberspace: How to resolve conflict online. The Psy- chology of Cyberspace, http://users.rider.edu/~suler/psycyber/conflict.html, Erişim:10.01.2011.
  • Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., & Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin ince- lenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
  • Patchin, W. J. & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the schoolyard: A pre- liminary look at cyber bullying, Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
  • Peker, A. & Eroğlu, Y. (2010). Erkek öğrencilerde siber zorba ve kurban olmanın yordayıcısı olarak internet bağımlılığı. Sünbül, A.M. & Şahin, İ. (Eds.) 4. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Kitabı (862- 867). Selçuk Üniversitesi.
  • Pişkin, M. (2006). Zorbalığa ilişkin yanlış algı, inanç ve düşünceler, Öğretmen Dünyası, 317, 13-15.
  • Slonja, R. & Smith, P. K. (2008). Cyberbullying: Another main type of bullying?, Scandinavian Journal of Psychology, 49, 147-154.
  • Smith, P., Mahdavi, J., Carvalho, M. & Tippett, N. (2006). An ınvestigation ınto cy- berbullying, its forms, awareness and impact, and the relationship between age and gender in cyberbullying, Unit for School and Family Studies, Gold- smiths College, University of London.
  • Strom, P. & Strom, R. (2005). When teens turn cyberbullies, The Education Digest, 71(4), 35-41.
  • Stys, Y. (2004). Beyond the schoolyard: Examining electronic bullying among Ca- nadian youth. Master’s Thesis. Carleton University, Ottawa, Ontario.
  • Şahin, M., Sarı, S.V., Özer, Ö. & Er, S.H. (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarda bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 257-270.
  • Topcu, Ç., Erdur-Baker, Ö. & Çapa-Aydın, Y. (2008). Examination of cyber bully- ing experiences among Turkish students from different school types, Cyber Psychology and Behavior, 11, 643-648.
  • Vandebosch, H. & Van Cleemput, K. (2006). Cyberbullying among youngsters in Flanders. http://www.oecdsbv. net/Templates/Article.aspx?id=379, Erişim: 11.04.2011.
  • Varjas, K., Henrich, C. C., & Meyers, J. (2009). Urban middle school students’ perceptions of bullying, cyberbullying, and school safety journal, Journal of School Violence, 8(2), 159-176.
  • Willard, N. (2004). I can’t see you- you can’t see me: How the use of information and communication technologies can impact responsible behavior. Retrieved July 8, 2007 from http://www.csriu.org/cyberbully/docs/disinhibition.pdf
  • Willard, N. (2005). Educator’s guide to cyberbullying and cyberthreats, www.cy- berbully.org/cyberbully/docs/cbcteducator.pdf, Erişim: 04.02.2011.
  • Yaman, E., Eroğlu, Y. & Peker, A. (2011). Başa çıkma stratejileriyle okul zorbalığı ve siber zorbalık. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
  • Yaman, E. & Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819 -833.
  • Ybarra, M. & Mitchell, K.J. (2004). Online aggressor/targets, aggressors, and tar- gets: A comparison of associated youth characteristics, Journal of Child Psy- chology and Psychiatry, 45, 1308-1316.
  • Ybarra, M., Diener-West, M. & Leaf, P.J. (2007). Examining the overlap in internet harassment and school bullying: Implications for school intervention. Jour- nal of Adolescent Health, 41, 42-50.