Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik
Tarih eğitimine farklı dönemlerde farklı görevler yüklenmiştir. II. Dünya Savaşı öncesi daha ziyade geçmişe yönelik bilgi ve kültür aktarımının esas alındığı bir ders olan tarihin eğitiminde son elli yılda önemli değişimler yaşanmıştır. Bu zaman dilimi içinde gelişmiş ülkelerde, özellikle İngiltere'de tarih eğitimi, geçmişin bilgisinin aktarımının yanında, düşünme becerilerini kazandıracak şekilde yapılandırılmıştır. Geçmişten bugüne tarih eğitiminin amaçları incelendiği zaman, değer eğitiminin her dönemde bu alanın amaçları arasında yer aldığı görülür.Tarih dersleri öğrencilerin analitik, eleştirel ve demokratik düşünme becerileri gibi zihinsel becerilerini geliştirir. Bu derste vatan, millet, bayrak, devlet, yönetme biçimi, hak ve sorumluluklar gibi unsurların öğretilmesi ile öğrencilerin vatandaşlık bilinci geliştirilir. Bunların yanında tarih dersleri değerlerin öğretilmesi ve yeni değerlerin oluşturulmasında da önemli bir role sahiptir. Oluşturulan yeni değerler bireysel, kültürel ya da evrensel içerikli olabilir.Değer eğitimi açısından tarih dersi incelendiği zaman, milli-manevi, dinî ahlakî ve sosyal değerlerin oluşturulması ve aktarılmasında alanın değer eğitimine önemli katkılarının olabileceği görülür. Değerlerin geçmişten bugüne nasıl değiştiği, değişme nedenleri, geçmişteki önemli şahsiyetler ve bunların yaşantıları öğrencilerin değer oluşturmalarında önemli unsurlardır. Tarih derslerinde öğrenciler, geçmişte toplum için önemli olan değerlerle bugün toplum için önemli olan değerler arasında karşılaştırmalar yapabilir; tarihte iz bırakan olay ve şahısları öğrenerek kendileri için dersler çıkarıp değerler oluşturabilirler. Tarih derslerinde kullanılabilecek anlatım, örnek olay, tartışma, tarihsel empati gibi yöntem ve teknikler yolu ile öğrenciler yeni değerler oluşturma ve mevcut değerleri öğrenme fırsatını yakalarlar. Bunların yanında biyografiler, çevre gezileri, tarihsel hikâyeler, destanlar, kanunnameler ve fermanlar tarih derslerinde değer öğretiminde kullanılabilecek yöntem ve materyaller olarak karşımıza çıkmaktadır.Bu çalışmanın amacı, değer eğitiminde tarih dersinin yerinin ne olduğunu ortaya koymaktır. Bu çerçevede değer, değerler eğitimi, tarih eğitimi ve değerler ilişkisi, değer eğitiminde tarih dersinin rolünün ne olabileceği ve tarih derslerinde değer öğretiminde kullanılabilecek yaklaşımlar, ilgili literatüre dayalı olarak ortaya konmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Değerler, Tarih, Değer eğitimi, Tarih eğitimi
The Role Of History Education in The Process of Construcing Values: Aims, Functions and Content
There has been a steady change in the objectives of the teaching of history in
the last century. It was mainly accepted a course transmitting the knowledge of the past
and culture before the Second World War. After the Second World War, in the developed
world, especially in England, the teaching of history was structured to teach thinking
skills together with the knowledge of the past and culture. The objectives of the teaching
of history has been examined, it seems that transmitting values is one of the objectives
of this subject for along time.
Values are the mental concepts which effect and direct our thoughts and our behaviors
with our believes and our manner of conduct which are involved in the sensory. As our
values guide our behaviors and carry upon our judgments and instant goals to a higher
point of view, by this way, they inform us how should we be and in which way should
we behave.
As our total manner of conduct could be referenced to our self-value system, from education
to economics and form philosophy to theology, all branches of sciences are interested
in some way with the values systems. if we look from this point of view whis is
consist of the classification which is already made, we can see that they are based upon
psychological, sociologic and philosophic fundamentals .
When we look at the History of Value Education mainly in USA and Europe, we see that
value promoting (inspiring), value clarification, value analyzing and character education
has been approached in Value Training. Later in time more attention has been given to
value formations. To enforce these approaching in value educations various value training
possibly can be associated
The classes which are being given in our country, as democracy and human rights, theology
and ethics, social studies, are related most efficacious to our self-value system in
the point of topics they have had. Each class topic in certain points has a connection to
values, like teaching of environmental values in Geography lessons or scientific values
in science lessons.
History classes develop students’ mental skills of making critics, analysis and democratic
thinking. in this classes, it improves the consciousness of citizenship as teaching
the facts as native land, nation, government, government policy, rights and responsibilities
in addition to that, history classes have a great deal with the facts of teaching social
values and to shape new ones. History classes are the ones in which we can find out
the answers of the questions of how our social values are emerged and how they came
to today. the students learn present social values in these classes. in this way, it is done
that the social values are thought to new generations by transferring and are realized in
continuity.
If we investigate the social studies considering the acquiring self-values formation, it is
clear that they could contribute to acquiring self-values formation in the fields of generating
new social values and transferring them to new generations. how social values
have changed and the reasons of this mutation and the important personages in history
and their lives are very useful components for students to generate new self-values. in
social studies, students can make comparison with the ancient social values which were
meant so much to the society and the current ones, and they can also take some lessons
by looking at the important personages in history and constitute some self-values.
Students can catch the opportunity to develop new values or learn from existing values
in the classes, by utilizing expression technique, sample event or historic empathy discussion
methods. Beside of these, biographies, environmental tours, historic tales, epics,
rule books and edicts are methods and material which appears to us in history classes in
value training.
The purpose of this study is to examine the place of values in the teaching of history.
With this in mind, values education, the relationships between the teaching of history
and values, the position of history courses in values education will be explained in the
light of the related literature.
Keywords:
Values, History, Values education, Teaching history.,
___
Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Arthur, J. (2005). The re-emerge of character education in British education policy. British Journal Of Educational Studies, 53(3), 239-251.
Aytaş, G. (2005) Edebi türlerden yararlanma. Milli Eğitim [Electronic version] 169.
Barker, B. (2002). Values and practice: History teaching 1971- 2001. Alan McCully & Cliff O’Neill (Eds.), Values in history teacher education and research içinde (ss. 30-44). Lancaster: History Teacher Education Network in Association with St Martin’s College.
Cafo, Z. & Somuncu D. (2000). Global values in education and character education ERIC ED 449.
Claire, H. (2002). Values in the primary history curriculum. Alan McCully and Cliff O’Neill (Eds), Values in history teacher education and research içinde (ss.54-70). Lancaster: History Teacher Education Network in Association with St Martin’s College.
Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
Demirel, Ö. (2004). Eğitimde program geliştirme. Ankara: PegemA Yayınları.
Dewey, J. (2000). Temel eğitimde tarihin amacı (çev: B. Ata). Milli Eğitim, 147.
Dilek, D. (2002). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: PegemA Yayınları.
Doğan, İ. (2004). Sosyoloji kavramlar ve sorunlar. Ankara: PegemA Yayınları.
Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Hökeleli, H.(2006). Değerler odaklı eğitim. Değerler Eğitimi Merkezi Bülteni, 1, 50-55.
Inggs, E. N. (2004). Devoloping Christian values in the adventist college experience: an example the teaching of history. Institute For Christian Teaching, 2(02), 95-107.
Jalongo, M. (2004). Stories that teach life lessons. Early Childhood Today, 19, 2 ERIC ED 20041001
Kabapınar, Y. (2004). İlköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde kullanılabilecek bir öğretim yöntemi olarak çözümlemeli öykü. C. Öztürk & D. Dilek (Ed.) Hayat Bilgisi Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (ss.193-209 ). Ankara: PegemA Yayınları.
Kabapınar, Y. (2007). ‘The Images of ‘‘Others’’ and Tolerance in Turkish History and Social Studies Textbooks: ‘‘Not us’’, ‘‘The Other is to Blame’’. R. Kaymakcan ve O. Leirvik (Eds.) Teaching for Tolerance in Muslim Majorit Societies içinde (ss. 33-50). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi.
Kaya, R. (2006). Tarih eğitimi ve tarih bilinci. Çağdaş Eğitim, 330, 33-39.
Kıcır, K.& Aksoy, M. (2004). Kültürel kimliğin oluşumunda tarih bilinci ve tarih öğretimi. XII Eğitim Bilimleri Kongresi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kirschenbaum, H. (1992). A Comprehensive model for value education and moral education. Phi Delta Kappa, 73(10), 771-776, ERIC EJ 445733.
Kirschenbaum, H. (2000). From values clarification to character education: A personel journey. Journal of Humanistic Counselling, Education and Devolepment, 39 (1), 4-20.
Kuşdil, M. E. & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerinin değer yönelimleri ve Scwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 45, 59-76.
Leming, S. J. (1997). Teaching values in social studies education past practices and current trends. http://www.usoe.k12.ut.us/curr/char_ed/fedproj/hist/teaching.htm web adresinden 16. 11. 2006 tarihinde alınmıştır.
Lickona, T. Schaps, E & Lewis, C. ( 2003). Eleven principles of effective character education. Character Education Partnership, http://www.character.org adresinden 18. 01 2007 tarihinde alınmıştır.
Maslovaty, Nava, (2003). The placement of moral contents: Priorities and structures of the belief system of theachers and high school students. Educational Reseach and Evaluation, 9(1), 109-134.
Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. İstanbul: MEB Yayınları.
Öztürk, C. & Otluoğlu R. (2002). Sosyal bilgiler dersinde yazılı edebiyat ürünlerini ders aracı olarak ulanmanın duyuşsal davranış özelliklerini kazanmaya etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 173-182.
Philips, R. (2003). History, citizenship and identidy. Teaching history, December, 36(2), 37- 41.
Purpel, D. E (1996). Teacher education and values education. M. O. Valente, A. Barrios, A. Gaspar & S. Valente (Eds.), Theacher Training and Values Education, Selected papers from 18th annuel conferance for teacher education in Europe. ED 122830, Barreiro, Portugal.
Safran, M. (1993). Tarih öğretiminin eğitimsel amaçları. Belleten. 57(220), 827- 842.
Safran, M., & Ata, B. (1998). Okul dışı tarih öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 87- 94.
Sanchez, T. R. (1998). Using stories about heroes to teach values. Clearing Hause For Social Studies, 11 ERİC ED424190.
Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73-87.
Siebörger, R., & Dean, J. (2002). Values in a changing curriculum. Alan McCully & Cliff O’Neill (Eds.) Values in history teacher education and research içinde (ss. 80-94). Lancaster: History Teacher Education Network in Association with St Martin’s College.
Southgate, B. (1997). History what & why?. London: Routledge.
Sönmez, V. (2002). Eğitim felsefesi, Ankara: Anı Yayınları.
Şimşek, A. (2001). Tarih eğitiminde efsane ve destanların rolü. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 11-21.
Taşdelen, V. (2006). Biyogafi: Ötekine yolculuk. Milli Eğitim, 172, 8-17.
Tozlu, N. (2003). Eğitim felsefesi. Ankara: MEB Yayınları.
Turan, R. (1999). Türkiye’de tarih öğretiminde yeni gelişmeler ve hedefler. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 75-82.
Ulusoy, K. (2005). Tarih dersinde ahlaki değerlerin aktarımı, bir okuma parçası örneği. Milli Eğitim,168, 126-133.
Vedder, P & Veugelers, W. (2003). Values in teaching. Teachers and Teaching: “Theory and Practice, 9(4), 377-388.
Yalçın, S. K., & Şengül, M. (2004). Dede Korkut Hikayeleri’nin çocuk eğitimi açısından öne sürdüğü değerler ve ortaya çıkarmak istediği tip üzerine bir değerlendirme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 209-223.
Yılar, Ö. (2005). Mit – efsane ve eğitim. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 382-392.
- ISSN: 1303-880X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: Ensar Neşriyat Ticaret A.Ş.
Sayıdaki Diğer Makaleler
11 Eylül Olayları Işığında Almanya'da İslam Algısı: Bir Kopuş mu, Süreklilik mi?
Tanzimat ve Sonrası Dönemde Osmanlı Toplumunda Gayrimüslimler ve Din Eğitimi
Aksiyonda Değerler Ölçeği Dilsel Eşdeğerlik Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Selma DÜNDAR, Halil EKŞİ, Ali YILDIZ, Ali YILDIZ
Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik
İsmail H. DEMİRCİOĞLU, M. Ahmet TOKDEMİR
Web Tabanlı Eğitimde Güç Mesafesi: Bilgi Üniversitesi Örneği
Yavuz ERDOĞAN, Erkan YAMAN, Ömer ŞENTÜRK, Eda KALYONCU
Popüler Dini Yönelimlerin İncelenmesinde Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileri