Bir Kişilerarası İletişim Problemi Olarak İnternet Bağımlılığı ve Siber Zorbalık: Psikolojik Danışma Açısından Değerlendirilmesi

Öz Günümüzün vazgeçilmez alışkanlıklarından biri haline gelen internet kullanımı gündelik hayat, iş ve eğitim hayatımız gibi birçok alanda yaşamımızı oldukça kolaylaştıran bir olgu haline gelmiştir. Hızlı iletişim sağlayarak ciddi zaman tasarrufu sağlama, yeterli ve doyurucu bilgiye ulaşma, mesafeleri kısaltma gibi birçok avantajının yanı sıra bilinçli kullanılmadığında sosyolojik ve psikolojik birçok olumsuzluğu da beraberinde getiren bu teknolojik olgu son yıllarda daha fazla tartışılır hale gelmiştir. Özellikle internet bağımlılığı ve bunun uzantısı şeklinde ortaya çıkan siber zorbalık konusu araştırmacılar, psikolog ve danışmanlar, psikiyatristler gibi konuyla ilgili olan kişilerin gündemine girmiş durumdadır. Bu araştırmada, özellikle çocuklar ve gençler arasında sıklığı rahatsız edici boyutlara gelmiş olan internet bağımlılığı ve siber zorbalık konusu, nedenleri, tanı ölçütleri, psikolojik yaklaşımlar, mevcut çalışmalar ve yapılması gerekenler boyutuyla incelenmiştir. Konuyla ilgili araştırmalar ele alındığında internet bağımlılığı ve siber zorbalığın hem dünyada hem de ülkemizde oldukça yaygın olduğu, bu durumun çocuk ve gençlerin psikolojik sağlıklarını ciddi şekilde tehdit ettiği görülmektedir. Psikolojik danışma uygulamalarının ağırlıklı olarak bilişsel-davranışçı yaklaşım çerçevesinde yoğunlaştığı görülmekte ayrıca internet bağımlılığı ve siber zorbalığın önlenmesi konusunda en mühim görevlerin aile ve okula düştüğü vurgulanmaktadır.

Internet Addiction as a Problem of Interpersonal Communication and Cyber Bullying: Evaluation in Terms of Psychological Consultation

___

  • Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
  • Aydın, B. (2005). Çocuk ve ergen gelişimi. Nobel Yayın ve Dağıtım: Ankara.
  • Baker, Ö., & Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: Sanal zorbalık. Eur- asian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
  • Barnes, S. B. (2008). Understanding social media from the media ecological per- spective. In E. Konijn, S. Utz, M. Tanis, & S. B. Barnes (Eds.), Mediated interpersonal communication. (pp. 14-33). New York: Routledge.
  • Bayraktutan, F. (2005). Aile içi ilişkiler açısından internet kullanımı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Belsey, B. (2008). Cyberbullying an emerging threat to the “always on” Generation. http://www.cyberbullying.ca/pdf/Cyberbullying_Article_by_Bill_Belsey pdf adresinden 19 Aralık 2012 tarihinde edinilmiştir. Bilgisayar ve internet bağımlılığı (t.y.) http://www.batem34.com/internet.asp ad- resinden 23 Aralık 2012 tarihinde edinilmiştir. Bölükbaş, K. (2003). İnternet kafeler ve internet bağımlılığı üzerine sosyolojik bir araştırma: Diyarbakır örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üni- versitesi, Diyarbakır.
  • Can, M. Ş. (2007). İlköğretim II. kademe öğrencilerinde görülen “madde bağımlılığı” alışkanlığı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üni- versitesi, Sakarya.
  • Chen, K. T., Michael J., & Han, B. T. (2004) “Internet dependency: Its impact on online behavioral patterns in e-commerce”. Human Systems Management 23, 49–58.
  • Davis, R. A. (2001). A cognitive-behavioral model of pathological internet use. Computers in Human Behavior, 17, 187-195.
  • Diamanduros, T., Downs, E. & Jenkins, S. J. (2008). The role of school psycholo- gists in the assessment, prevention, and intervention of cyberbullying. Psy- chology in the Schools, 45(8), 693-704.
  • Dilmaç, B. (2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar: Lisans öğrencileri için bir ön çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1291- 1325.
  • DiMaggio, P., Hargittai, E., Neuman, W. R., & Robinson, J. P. (2001). Social impli- cations of the internet. Annual Review of Sociology, 27, 307-336.
  • Douglas, K. M. (2008). Antisocial communication on electronic mail and internet. In E. Konijn, S. Utz, M. Tanis, and S. Barnes (Eds.), Mediated interpersonal communication. (pp. 200-214). New York: Routledge. Du, Y. S., Jiang, W., & Vance, A. (2010). Longer term effect of randomized, con- trolled group cognitive behavioural therapy for Internet addiction in adoles- cent students in Shanghai. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 44, 129-134.
  • Günüç, S. ve Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 220-232.
  • Gürüz, D., & Temel-Eğinli, A. (2011). Kişilerarası iletişim. Ankara: Nobel Yayıncılık. Hall, A. S., & Parsons, J. (2001) Internet addiction: college student case study us- ing best practices in cognitive behavior therapy. Journal of Mental Health Counseling, 23, 312–327.
  • Işık, U. (2007). Medya bağımlılığı teorisi doğrultusunda internet kullanımının et- kileri ve internet bağımlılığı. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversi- tesi, Konya.
  • İmamoğlu, S. (2008). Genç yetişkinlikte kişilerarası ilişkilerin cinsiyet, cinsiyet rolleri ve yalnızlık algısı açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Karaca, M. (2007). Sosyolojik bir olgu olarak internet gençliği: Elazığ örneği. Yayınlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Kim, J. U. (2007). A reality therapy group counseling program as an internet addic- tion recovery method for college students in Korea: International Journal of Reality Therapy, 26(2), 3-9.
  • Kim, S. & Kim, R. (2002). A study of internet addiction: Status, causes, and rem- edies- focusing on the alienation factor. International Journal of Human Ecology, 3(1), 1-19.
  • Konijn, E. A., Utz, S., Tanis, M., & Barnes, S. B. (2008). How technology affects human interaction. In E.A. Konijn, S. Utz, M. Tanis & S.B. Barnes (Eds.). Mediated interpersonal communication (pp. 3-13). New York: Routledge.
  • Kurtaran, T. G. (2008). İnternet bağımlılığını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi, Mersin. Mason, K. L. (2008). Cyberbullyıng: A preliminary assessment for school personel. Psychology in the Schools, 45(4), 323-348.
  • Newman, C. F. (2007). Madde Kullanımı. R. L. Leahy (Eds.). Bilişsel Terapi ve Uygulamaları içinde (s.239-247), (H. Hacak, M. Macit, F. Özpilavcı, çev.) İstanbul: Litera yayıncılık.
  • Noret, N., & Rivers, I. (2006). The prevalence of bullying by text message or e- mail: Result of a four year study. Poster presented at British Psychological Society Annual Conference, Cardifft. O’Harra, J. (2012). Middle school counselors’ roles and responsibilities in cyber- bullying. Unpublished master’s thesis, Gonzaga University, USA.
  • Odabaşı, F. (2005). Parent’s views on internet use. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 4(1), 38-45.
  • Özdemir, M., & Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygula- mada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605-626.
  • Polkosky, M. D. (2008). Machines as mediators: The challenge of technology for interpersonal communication theory and research. In E. Konijn, S. Utz, M. Tanis, and S. Barnes (Eds.), Mediated interpersonal communication (pp. 77- 99). New York: Routledge. Raskauskas, J., & Stoltz, A. D. (2007). Involvement in traditional and electronic bullying among adolescents. Developmental Psychology, 43, 564-575.
  • Sertbaş G., Çuhadar, D., & Demirli, F. (2004). Gaziantep üniversitesi sağlık yük- sekokulu hemşirelik bölümü öğrencilerinde aile ve arkadaşlardan algılanan sosyal destek ile anksiyete düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi, 42-8.
  • Shariff, S. (2008). Cyber-bullying. Issues and solutions fort the school, the class- room and the home. New York: Routledge.
  • Tanrıkulu, İ. (2012). Siber zorbalığın 5N 1K’sı. Gezinti İstatistik Dergisi, 1(6),14- 22.
  • Terasa, F., & Holmbeck, N. G. (1995). A contextual moderator analysis of emo- tional autonomy and adjustment in adolescence, Child development, 66(3), 793-811.
  • Türkiye internet kullanıcı profili (t.y.) http://turk.internet.com/eticaret/reklam/pro- fil.html adresinden 23 Aralık 2012 tarihinde edinilmiştir.
  • Tvedt, H. (2007). Internet use and related factors among fifth-graders. Unpublished master’s thesis, Umea University, Department of Psychology, Sweden.
  • Uygun S. (2004). Üniversite gençliğinin yabancılaşması. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. 5, 231-236.
  • Whang, L., S., Lee, S., & Chang, G. (2003). Internet over-users’ psychological pro- files: A behavior sampling analysis on internet addiction. Cyberpsychology & Behavior, Volume 6 (2), 143-150.
  • Willard, N. E. (2007). Cyberbullying and cyberthreats: Responding to the chal- lenge of online social aggression, threats and distress. Champaign, IL: Re- search Press, USA.
  • Yeşilyaprak, B. (2004). Gelişim ve öğrenme, Ankara: PegemA Yayıncılık.
  • Young, K. (2007). Cognitive behavior therapy with internet addicts: Treatment out- comes and Implications. CyberPsychology and Behavior, 10(5), 671-679.