HZ. PEYGAMBER'İN YERLEŞİM VE ŞEHİRLEŞMEYE YÖNELİK ÇABALARI: MEDİNE ÖRNEĞİ

Hz. Peygamber, Medine'deki yerleşimin düzenli ve dengeli olmasına özen gösteriyordu. Belirli alanlarda nüfusun yoğunlaşıp bazı yerlerin tamamen boş kalmasını istemiyordu. Cami merkezli planladığı şehirde boş kalması gereken yerlerin iskana açılmasını da hoş karşılamıyordu. Bu tutum İslam şehirciliğinin ve günümüzde her geçen gün daha da artan çevreciliğinin ilk ciddi örneğini teşkil etmektedir. Hz. Peygamber'in Medine ile ilgili düzenlemeleri bunlardan ibaret değildi. O su kaynaklarının korunmasından, ziraat alanlarının zayi olmamasına, bazı bölgelerin ağaçlandırılmasından, evlerin yerleşim planı ve mimari görünümüne, yolların genişliğinden çarşı ve pazarlara kadar birçok alanda düzenlemelere katkıda bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Hz. Peygamber, çevre, şehirleşme, yerleşim, cami, çarşıSettlement and Urbanization Efforts of The Prophet: The Case of MedinaAbstractThe Prophet (p.b.u.h.) was caring the settlement of Madinah ordered and well balanced. He did not want population was concentrated in a specific region, while the other areas were empty. He planned a mosque-centered city, and did not approve to open up free areas for settlement. This attitude can be seen the beginning of an Islamic city planning, and an example for the modern environmental approaches increasingly growing at the present day. The environmental planning of Madinah by Muhammad (p.b.u.h.) does not consist of these. He also conducted many other arrangements, such as protection of water resources, conservation of agricultural areas, plantation of some regions, architectural and environmental planning for housing, widening the roads, and establishing market places.Key Words: The Prophet, environment, urbanization, settlement, mosque, market.

Anahtar Kelimeler:

Hz. Peygamber, çevre, şehirleşme, yerleşim, câmi, çarşı

-

Settlement and Urbanization Efforts of The Prophet: The Case of Medina The Prophet (p.b.u.h.) was caring the settlement of Madinah ordered and well balanced. He did not want population was concentrated in a specific region, while the other areas were empty. He planned a mosque-centered city, and did not approve to open up free areas for settlement. This attitude can be seen the beginning of an Islamic city planning, and an example for the modern environmental approaches increasingly growing at the present day. The environmental planning of Madinah by Muhammad (p.b.u.h.) does not consist of these. He also conducted many other arrangements, such as protection of water resources, conservation of agricultural areas, plantation of some regions, architectural and environmental planning for housing, widening the roads, and establishing market places.

Keywords:

The Prophet, environment, urbanization, settlement, mosque, market. ,

PDF

___

Ağırman, Mustafa, Hz. Muhammed (s.a.v) Devrinde Mescid ve Fonksiyonları, #stanbul: Ravza Yayınları 1997. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, #stanbul 1981, III/277. Akyüz, Vecdi, Kur’ân'da Siyasî Kavramlar, #stanbul: Kitabevi 1998. Ali el-Muttakî el-Hindî, Kenzu’l-Ummâl, Haydarabad 1314. Asım Efendi, Kâmûs Tercemesi, #stanbul (tsz.). Askerî, Ebû Hilâl, el-Furûk fi'l-luğa, Mektebetü Mişkât (tsz). Bedreddin el-Aynî, Umdetü’l-kâri, Kahire 1972. Belâzûrî, Ahmed b. Yahyâ, Ensâbu'l-eşrâf, thk.: M. Hamîdullah, Kahire 1987. Bozkurt, N.-Küçükşaçı, M.S., “Mescid-i Nebevî”, D$A/XXIX/2812 Bozkurt, Nebi-Küçükaşçı, M Sabri, “Medine”, D$A, XXVIII/305. Cansever, Turgut, $slam’da Şehir ve Mimari, #stanbul 2012. Duri, Abdülaziz, “Hükümet Kurumlar”, $slâm Şehri, #stanbul: #z Yayıncılık 1997. Ebû Dâvud es-Sicistânî, es-Sünen, #stanbul 1981.
Fakîhî, Ahbâru Mekke, nşr.: Abdülmelik b. Abdullah, Mekke 1987.
Görmez, Kemal, Şehir ve $nsan, #stanbul: M.E.B. Yayınları, 1991.
Hâkim, Ebû Ali, el-Müstedrek, Beyrut (tsz.). Hamîdullah, Muhammed, $slâm Peygamberi, çev.: Salih Tuğ, #stanbul 1980. Hattâb, Mahmut Şit, Peygamber Ordusunun Tarihi, çev.: #. Süreyya Sırma, #stanbul: Pınar Yayınları 1983. Heysemî, Nureddin Ali b. Ebî Bekr, Mecme‘u'z-zevâid, Beyrut 1967. Himyerî, Ebû Abdullah Muhammed b. Muhammed b. Abdullah, Ravzu'l-mi‘târ fî haberi'l-aktâr, thk.: #hsân Abbâs, Beyrut 1980. Himyerî, Ravzu'l-mi‘târ fî haberi'l-aktâr, b.y.y., (tsz.). #bn Ebî Şeybe, el-Musannef, Beyrut 1989. #bn Hacer el-Askalânî, Fethu’l-Bâri, Kahire 1986. #bn Hacer, Ahmed b. Ali, Fethu'l-Bârî bi Şerhi Sahîhi'l-Buhârî, Kahire 19 #bn Hacer, el-$sâbe fî temyîzi’s-sahâbe, Kahire 1328. #bn Mâce el-Kazvinî, es-Sünen, #stanbul 1981. #bn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem, Lisânu'l-Arab, Beyrut: Dâru Sâdır (tsz.). #bn Sa‘d, Muhammed, et-Tabakâtu'l-kübrâ, Beyrut 1985. #bn Şebbe, Ebû Zeyd Ömer, Târîhu'l-Medîneti'l-Münevvere, thk.: Fehim Muhammed Şeltût, Cidde 1973. #bnü’l-Esir, Usdü’l–ğâbe, Kahire 1393. #madüddin Halil, $slâm Medeniyetine Giriş, çev.: Adem Yerinde, #stanbul: Mana Yayınları, 2010. Kâdı Iyâz , eş-Şifa bi ta’rifi hukuki’l-Mustafa, Kahire 1977. Kadı Iyâz, Meşarıku’l-envâr alâ sihâhi’l-âsâr, Kahire 1333. Kettânî, Abdulhayy, Hz. Peygamber’in Yönetimi, et-Terâtibu’l$dâriyye, çev.: Ahmet Özel, #stanbul 1991.
Mevlana Muhammed Ali, $slâm Dini, çev.: Ömer Aydın, #stanbul: #şaret Yayınları 2007. Michon, J.L., “Dinî Kurumlar”, $slam Şehri, #stanbul: #z Yayıncılık, #stanbul 1997. Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref ed-Dımaşkî, Tehzîbu'lesmâ ve'l-luğât, Beyrut 1966. Nevevî, Muhyiddin, Riyâzu’s-Sâlihîn, Tercüme ve Şerhi, Heyet, #stanbul 200. Öğüt, Sâlim, “Harem” D$A, XVI/127. Önkal, Hakkı, “Hicret”, D$A, XVII/458-62. Pazarbaşı, Erdoğan, Kur’ân ve Medeniyet, #stanbul: Pınar Yayınları 19 Sâlih b. Hamid er-Rufâî, el-Ehâdisu'l-vâride fî fadli'l-Medîne, Medine 19 Semhûdî, Nuruddîn Ali b. Ahmed, Vefâu'l-vefâ’, Beyrut 1997. Sezal, #hsan, Şehirleşme, #stanbul: Ağaç Yayınları, 1992. Şen, Recepcan, $bn Haldun'da Şehir ve Medeniyet (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 20 Şerîf, Ahmed #brâhîm, Mekke ve Medîne fi'l-câhiliyye ve ‘ahdi'r-Resûl, Kahire 1985. Umerî, Ekrem Ziya, el-Muctema‘u'l-medenî fî ‘ahdi'n-nübüvvet: Hasâisuhû ve tanzîmâtuhu'l-ûlâ, Medînetü'l-Münevvere 1403/1983. Yâkût, Mu‘cemu'l-buldân, Beyrut: Dâru Sâdır, 1984.