Adli Psikiyatrinin Verileri Işığında Dini Sorumluluklara Psikolojik Bakış

Bu makalede kelam ve fıkıhtaki insana gücünün üzerinde yükün yüklenip yüklenememesi konusuna psikolojik bir bakış açısıyla yaklaşılmaktadır. Araştırma dörtlü bir sacayağı üzerine konumlandırılmıştır. Birincisi kulların güçlerinin yettiği ve yetmediği durumlara ilişkin sorumluluklarına dair kelamî ve fıkhî bakış; ikincisi psikolojik rahatsızlıkların ceza sorumluluğuna etkisi konusunda adli psikiyatrinin yaklaşımı; üçüncüsü psikodinamik, çevresel, biyolojik, genetik vb. faktörlerin sorumluluğu etkilemek noktasındaki belirleyiciliği; dördüncüsü ise, psikoloji ve psikiyatrinin verilerinden hareketle kendini bir dine bağlı hisseden kimselerin dini sorumluluklarının nasıl görülmesi gerektiğine dair tartışmadır. Çalışmada bir dine bağlılık hisseden kimselerin, sorumluluklarını değerlendirirken psikolojik verileri dikkate alması gerektiği ve adli psikiyatrinin ruh hastalarının ve âkil olmayanların cezai ehliyetini belirleme kriterlerinin dini sorumlulukların belirlenmesine de ışık tutabileceği anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Din psikolojisi, psikoloji, adli psikiyatri, ruh hastalığı, cezâi ehliyet, dini sorumluluk

Psychologıcal View to Religious Responsibilities, in The Light of The Forensic Psychiatric Datas

This article discusses the issue of whether human beings may be burdened beyond their ability to bear in Kalam and Fıqh and deals with it in a psychological approach. This study is based on four fundamental factors. The first is the view of Kalam and Fıqh scholars on responsibilities related to the humanbeings’ conditions that they can afford and not; the second is the approach of forensic psychology about the effect of mental illnesses on criminal responsibility; the third is decisiveness of psychodynamic, environmental, biological, genetic factors on the point of affecting the responsibility; the fourth is the debate starting with the datas of psychology and psychiatry regarding how the people who feel faithful to a religion should see their religious responsibilities. In this study it has been defended that the psychological data must be considered while evaluating the responsibilities of the people who feel faithfulness to a religion, and forensic psychiatry’s criterias which are used on defining the competency to stand trial of the people who have mental disorders or not able to understand can shed light on deciding religious responsibilities.

Keywords: