VOLTAIRE’İN CANDIDE ESERİNDE ALAYCI NEDENSELLİKLER

Öz Candide, isimsiz bir anlatıcı tarafından, üçüncü tekil kişiyle anlatılmış bir öyküdür. Bu eserde, Voltaire, alaycı nedensellik ilişkilerini kurmak için, dil yetisinin tüm kaynaklarından yararlanır. Olguların iç mantığını, alaycı gerçeklikle birleştirir. Olaylar arasında özel bağlar kurarak, Voltaire, sebepleri ve sonuçları tersine çevirir. İyimserlik, karamsarlık ve toplumsal tabakalar arasındaki tutarsızlığı, gözde silahı alay yoluyla gösterir. Voltaire, bu zalim ve saçma dünyada, cennetin var olmadığım gözler önüne serer. Düşündüğünü tersine bir anlatımla söyleme ve yergiden oluşan ustaca karışım, Voltaire'in Candide eserinin çekiciliğini oluşturur. Yazara göre, her şeyin iyi olduğunu söylemek saçmalıktır. Voltaire, alman filozofu Leibniz'in iyimserlik felsefesine karşı alaycı bir tepki gösterir. Kötülüğün her yerde bulunduğunu, savaş, kölelik, kendini beğenmişlik ve hoşgörüsüzlüğün kötülüğün belirtisi olduğunu gösterir. Voltaire, Candide eserinin sonunda, mutluluğa ulaşmak için, bahçemizi yetiştirmemiz gerektiğini söyleyerek bize bir umut iletisi verir.

___

DEBAILLY, Pascal, Candide, Voltaire, Hatier, Paris, 1992

GAILLARD, Pol, Candide, Voltaire, Hatier, Paris, 1992

İŞLER, Ertuğrul, Voltaire ve Rousseau Etrafında Aydınlanma Çağı Fransız Yazını'na Bir Bakış, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:5, 1999

KIERKEGAARD, Soren, İroni Kavramı, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2004

MAUROIS, André, (Çev: Cenap Yazansoy), Voltaire, Hayatı ve Eserleri, Rado yayınları, İstanbul, 1980

SÉAILLES, André, Candide, Librairie Larousse, Paris, 1970

VOLTAIRE, Candide, M.E. B. yayınları (Çev. Fehmi Baldaş), İstanbul, 1990