Faulkner’ın Ses ve Öfke’si ile Özdenören Hikâyelerinde Anlatım Tekniği Benzerlikleri

William Faulkner modern yazım tekniklerini çalışmalarında uygulayan Amerikalı öncü yazarlardan biridir. Bilinç akışı, çoklu anlatı ve iç monolog teknikleri çalışmalarında kullandığı modern tekniklerden bazılarıdır. Edebiyat alanındaki tartışılmaz başarısı, başka yazarların da onun yazım tekniği ve tarzını benimsemelerine önayak olmuştur. Türk Edebiyatında modern yazım tekniklerini kullanan yazarlar bulunmaktadır. Bu teknikleri kullanan ve başarılı bir hikâye yazarı olan Rasim Özdenören, Faulkner‟ın takipçileri arasında yerini alır. Her iki yazarın yazım teknik ve tarzlarında belli benzerlikler bulunmaktadır. Benzerlikler sadece yazım tekniği seviyesinde kalmamakta, çalışmalarında kullandıkları temalarda da benzerlikler göze çarpmaktadır. İlk olarak Faulkner‟ın Ses ve Öfke adlı çalışmasını ele alınacaktır. Faulkner‟ın bu romanı birçokları tarafından başyapıt olarak değerlendirilmiştir. Romanda zengin modern öğeler bulunmaktadır. Romanın ilk üç bölümü Compson kardeşler tarafından aktarılırken, romanın son bölümünün anlatıcısı yazarın kendisidir. Faulkner‟ın sıra dışı anlatı tarzı henüz romanın başında kendini gösterir. Romanın ilk anlatıcısı Compson kardeşlerden zihinsel özürlü, sağır ve dilsiz olan Benjy‟dir. Bu nedenle bu bölümdeki anlatıda bir tutarlılık, olaylarda mantık örgüsü ve akıcılık bulunmamaktadır. Bu durum, okuyucunun olayları anlamasında büyük bir zorluğa neden olabilmektedir. Bu bölümdeki anlam karmaşası ancak sonraki bölümler okunduktan sonra bir netlik kazanır. Faulkner dört ayrı anlatıcı kullanır ve bu farklı anlatıcılar, okuyucunun olaylara farklı açılardan bakma şansını elde etmesini sağlar. Faulkner ve Özdenören arasındaki benzerlikleri ortaya koymak için Özdenören‟in iki hikâye kitabı, Hastalar ve Işıklar ve Çarpılmışlar çalışma kapsamına alınmıştır. Bu kitaplarla birlikte kısa bir romanı olan Gül Yetiştiren Adam da ele alınmıştır. Bu çalışmalar dikkatle incelediğinde iki yazarın ortak noktaları açık bir şekilde görülür. Özdenören bu hikâye kitapları ve romanında bilinç akışı, iç monolog ve diğer modern teknikleri yaygın bir şekilde kullanmıştır. Yazarlar arasındaki benzerlikler bir kusur olarak değerlendirilmemelidir. Bu çalışma, iki yazar arasındaki benzerlikleri bir eksiklik olarak gösterme çabası içinde değildir. Edebiyat tarihine bakıldığı zaman birbirinden etkilenen birçok yazar olduğu görülebilir. Bazen etkilenen kişinin etkilendiği yazardan çok daha üstün çalışmalar ortaya koyduğu da görülmüştür. Bu iddia Özdenören‟in Faulkner‟dan etkilenmesi durumu için yanıltıcı olabilir. Faulkner‟ın dünya edebiyatındaki yeri tartışılmazdır. Shakspeare gibi dünya edebiyatına mal olmuş bir yazarın Antik Yunan ve Roma kaynaklarından faydalandığı bilinen bir gerçektir. Fakat bu etkilenme onun yapıtlarına bir gölge düşürmemiştir. Tam aksine etkilendiği çalışmaları geliştirerek çok üstün bir noktaya yükseltmiştir. Özdenören‟in de Türk edebiyatındaki yeri bellidir. Bu bağlamda Özdenören‟in Faulkner‟dan etkilenmesi bir taklitçilik değildir. Faulkner‟ın kullanmış olduğu teknikleri başarılı bir şekilde kendi çalışmalarında uygulamıştır. Edebiyattaki başarısı bunun bir göstergesidir. Özdenören, Faulkner‟dan etkilenmiş olsa da kendine özgü tarzı ile farklı bir noktadadır. Bu çalışmanın genel amacı ise her iki yazarın belli çalışmalarındaki benzerlikleri ortaya koymaktır.

The Narrative Similarities Between Faulkner’s The Sound and The Fury and Özdenören’s Stories

William Faulkner is a pioneer author who applies modern narrative techniques in American Literature. Stream of consciousness, multiple narration and interior monologue are some of the modernist techniques he uses in his works. His indisputable achievements in literature made some writers to pursuit his technique and style. Rasim Özdenören is a famous Turkish story writer who is tracing Faulkner. There are certain similarities in technique and style of both writers. The similarities are not just at the technical level, there are similarities between the themes they use as well. In this study Faulkner’s The Sound and the Fury novel is chosen. This novel has been evaluated as the masterpiece of Faulkner by many scholars. The novel is source of a rich variety of modern techniques. The all above mentioned modern techniques are all applied in this novel. The novel consists of four chapters and the first three chapters are narrated by the three brothers from Compson family. The last chapter is narrated by the writer. Faulkner’s extraordinary style shows up at the very beginning of the novel. The first narrator is a mentally retarded, deaf and mute character. That’s why there is no consistency of narration, no coherence of events, no logical unity and no fluency in the first chapter and it has a challenging atmosphere for the understanding of the reader. The obscurity of this chapter clears away only after the following chapters are read. Four different narrators give a chance to the reader to look at the events from multiple points of views. In order to represent the analogy between two writers, Özdenören’s two story books, Çarpılmışlar and Hastalar ve Işıklar, have been chosen. In addition to these story books a short novel, Gül Yetiştiren Adam, has been focused. When these works are scrutinized cautiously the similarities between the techniques can be observed clearly. Stream of consciousness, interior monologue and other modern techniques have been used widely in these studies. However, this study does not claim the contagion between writers as a deficiency. Even the most distinguished writers have been influenced by other writers. There are many examples of contagion in the history of literature. Sometimes the influenced writer produces more successful works. Özdenören is also a distinguished story writer in Turkish Literature. The influence of Faulkner on Özdenören is evident. There are similarities in narrative techniques and subjects dealt with. Özdenören’s success in his works indicates that he is not just an imitator but he has successfully adopted the modern techniques to his works. His authentic works receive attention they deserve by readers and critics and the only purpose of this study is to focus on certain cases of analogy between the studies of the two writers.

___

Abibulayeva, Lemara (2005). Rasim Özdenören ve Feodor Dostoyevski Arasında Tahkiye Anlayışı Bakımından Bir Karşılaştırma, Unpublished Thesis submitted to Ankara University, Ankara.

Chaturvedi, Rahul. (2011). “Self as Narrative in The Narrator: A Novel: A Narratological Perspective”, The Criterion: An International Journal in English, Vol: II, Issue: I, pp: 1-8, India.

Faulkner, William. (1994). The Sound and the Fury, Norton Critical Editions, New York.

Lourdes, J. Alviar. (1984). A Comparison of the Use of the Stream-of-Consciousness Technique by James Joyce, Virginia Woolf and William Faulkner, Unpublished Thesis submitted to Saint Louis University, Madrid.

Özdenören, Rasim (2010). Çözülme, İz Yayınları, İstanbul

Özdenören, Rasim (1998). Çarpılmışlar, İz Yayınları, İstanbul.

Özdenören, Rasim. (2011). Gül Yetiştiren Adam, İz Yayıncılık, İstanbul.

Özdenören, Rasim. (2011). Hastalar ve Işıklar, İz Yayıncılık, İstanbul.

Urgan, Mina. (1986). İngiliz Edebiyat Tarihi I, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul. http://tosunnecip.blogcu.com/rasim-ozdenoren-oykuculugu/9123908 access 20.02.2013