MEVLÂNÂ’DA KÖTÜLÜK PROBLEMİ VE İLÂHÎ ADALET SAVUNUSU

Öz Kötülük problemi, yeryüzündeki acı ve ıstırap olgusu üzerinden Tanrı’nın varlığı veya sıfatlarına yönelik sorgulamaları ifade eder. Kökeni antik çağlara kadar uzanan problem, günümüzde ateizmin en önemli dayanakları arasında yer almaktadır. Teist düşünürlerin kötülüğün Tanrısal gerekçelerine yönelik yazılarına ise teodise denmektedir. Bu çalışmada, Türk-İslâm kültüründe önemli bir konuma sahip olan sûfî şair ve düşünür Mevlânâ Celâleddîn er-Rûmî’nin (ö. 672/1273) kötülük problemi çerçevesindeki görüşleri incelenmiştir. Mevlânâ’nın hem nazım hem de nesir eserlerinde konuya yer verdiği görülmektedir. Onun görüşleri tasavvufî, felsefî ve kelâmî pek çok unsur taşımakta ve Tanrı aleyhine davada, Tanrı’yı savunmaktadır.

___

  • Afîfî, E. (1999), Muhyiddin İbnû’l-Arabî’de Tasavvuf Felsefesi, çev. Mehmet Dağ, Kırkambar Yayınları, İstanbul. Arslan, A. (2010), İlkçağ Felsefe Tarihi 5: Plotinos, Yeni Platonculuk ve Erken Dönem Hıristiyan Felsefesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. Arslan, A. (2012), İlkçağ Felsefe Tarihi 4: Helenistik Dönem Felsefesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. Aydın, M. S. (1997), Din Felsefesi, İzmir İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İzmir. Cevizci, A. (2013), Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul. Dabashi, H. (1994), “Rūmī and the Problems of Theodicy: Moral Imagination and Narrative Discourse in a story of the Masnavī”, Poetry and Mysticism in Islam: The Heritage of Rūmī, ed. Amin Banani vd., Cambridge University Press, United Kingdom, s. 112-135. Fârâbî (1987), Fusûlü’l-Medenî: Siyaset Felsefesine Dair Görüşler, çev. Hanifi Özcan, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir. Gazzâlî (1982), İhyâ’u Ulûmi’d-Dîn, Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut. Gazzâlî (1983), el-İktisâd fi’l-İ‘tikâd, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut. Gazzâlî (t.y.), Kitâbü’l-İmlâ’ fî İşkâlâti’l-İhyâ’, İhyâ’u Ulûmi’d-Dîn sonunda, Dâru’ş-Şa’b, Kahire, c. 4, s. 3025-3085. Gölpınarlı, A. (1985), Mesnevî ve Şerhi, 6 Cilt, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul. Gölpınarlı, A. (1999), Mevlânâ Celâleddin: Hayatı, Eserleri, Felsefesi, İnkılâp Yayınevi, İstanbul. Hick, J. (2010), Evil and the God of Love, Palgrave Macmillan, United Kingdom. Hume, D. (1779), Dialogues Concerning Natural Religion, b.y., London. İbn Sînâ (1379/2000), en-Necât mine’l-Gark fî Bahri’d-Dalâlât, thk. M. Takî Dânişpejûh, İntişârât-ı Dânişgâh-ı Tahrân, Tahran. İbn Sînâ (1404/1983), eş-Şifâ’: el-İlâhiyyât, thk. Sa‘îd Zâyid, Mektebetü Âyetullah Mar‘aşî, Kum. İhvân-ı Safâ (1412/1991), Resâ’ilü İhvâni’s-Safâ ve Hullâni’l-Vefâ, 4 cilt, ed-Dâru’l-İslâmiyye, Beyrut. Lactantius, L. (1886), “A Treatise on the Anger of God”, çev. William Fletcher, The Ante-Nicene Fathers: Translations of the Fathers of Down to A.D. 325, ed. Alexander Roberts vd., The Christian Literature Company, Buffalo, c. 7, s. 258-280. Manafov, R. (2007), John Hick’in Din Felsefesinde Kötülük Problemi ve Teodise, İz Yayıncılık, İstanbul. Mâtürîdî (2003), Kitâbu’t-Tevhîd, thk. B. Topaloğlu, M. Aruçi, İSAM Yayınları, Ankara. Mevlânâ (2013), Mesnevî, çev. Mehmet Kanar, 6 cilt, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Mevlânâ (1985), Fîhi Mâ Fîh, çev. M. Ülker Tarıkahya, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul. Mevlânâ (1999), Mektuplar, çev. Abdülbaki Gölpınarlı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul. Mevlânâ (2000), Dîvân-ı Kebîr, çev. Abdülbaki Gölpınarlı, 7 cilt, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Ormsby, E. L. (2001), İslam Düşüncesinde ‘İlâhî Adalet’ (Teodise) Sorunu, Kitâbiyât, Ankara. Özdemir, M. (2001), İslam Düşüncesinde Kötülük Problemi, Furkan Yayınları, İstanbul. Peterson, M. vd. (2013), Din Felsefesi: Seçme Metinler, çev. Rahim Acar vd., Küre Yayınları, İstanbul. Râzî, F. (t.y.), Meâlimü Usûli’d-Dîn, nşr. T. Abdurraûf Sa‘d, Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye, Mısır. Runciman, S. (1995), A History of Crusades, I: The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem, Cambridge University Press, United Kingdom. Tâhir el-Mevlevî (t.y.), Şerh-i Mesnevî, 7 Ciltte basılı 14 Kitap, Şamil Yayınevi, İstanbul. Taylan, N. (1994), İslam Düşüncesinde Din Felsefeleri, Marmara Üniversitesi İlâhîyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul. Yaran, C. S. (1997), Kötülük ve Teodise, Vadi Yayınları, Ankara. Yasa, M. (2014), Tanrı ve Kötülük, Elis Yayınları, Ankara.
Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1304-8880
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2013
  • Yayıncı: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Metal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Sınanması

Fikret DÜLGER, Salih GENCER, Almıla BURGAÇ ÇİL

GELENEKSEL VE ONLINE MAĞAZALARDAN ÜRÜN SATIN ALIM SÜREÇLERİNDE TÜKETİCİ GÖRÜŞLERİNİN BELİRLENMESINE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA

Merve GENÇ, Eda Yaşa ÖZELTÜRKAY

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN CİNSİYET ve FLÖRT DAVRANIŞLARINA GÖRE KARŞI CİNSLE İLİŞKİDE SOSYAL YETKİNLİK İNANCININ İNCELENMESİ

İdil Eren TÜRKOĞLU, Turan AKBAŞ, Öner ÇELİKKALELİ

POVERTY RATE AND ITS DETERMINANTS FOR 12 STATISTICAL REGIONS OF TURKEY: GENERALIZED MAXIMUM ENTROPY APPROACH

Hüseyin GÜLER, Fikri AKDENİZ, Hasan Altan ÇABUK, Sibel ÖRK ÖZEL

INTELLECTUAL PROPERTY RIGHTS and ECONOMIC GROWTH in EUROPE

Ebru ARICIOĞLU, Okyay UCAN

EĞLENCE BAĞLAMINDA SUÇUN VE ÖTEKİ KİMLİĞİNİN MEŞRULAŞTIRILMASI: “ULAN İSTANBUL” DİZİSİNİN ANALİZİ

Ece ÜNÜR

FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI ve EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: G8 ÜLKELERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Fatma Merve PARLAKYILDIZ, Enver Alper GÜVEL

TURİZM FAKÜLTELERİ BÜNYESİNDEKİ REKREASYON PROGRAMLARI İÇİN MÜFREDAT KAPSAMI ÖNERİSİ: BİLİMETRİK BİR ÇALIŞMA

Göknil NUR SEVER, Mehtap Özkan BUZLU

TÜRKİYE İÇİN İŞ-AİLE DENGESİ ÖLÇEĞİNİN ALT BOYUTLARI VE BELİRLEYİCİLERİ

Hüseyin GÜLER, Ebru ÖZGÜR GÜLER

TÜRKÇEDE İŞTE SÖZCÜĞÜ ve ORHAN KEMAL’İN ÖNCE EKMEK ADLI ÖYKÜSÜNDEKİ GÖRÜNÜMLERİ

Yasemin ÇELİK