Pedagojik Formasyon Öğrencilerinin Öğretmenlik Meslek Etiğine Bakış Açıları ve Çözüm Önerileri
Bu çalışma, Kırıkkale Üniversitesinin farklı
fakültelerinde lisans öğrenimi gören ve Pedagojik Formasyon Eğitimi sertifika
programına devam ederek Seçmeli olarak Meslek Etiği dersini alan öğrencilerin
öğretmenlik meslek etiği konusuna bakış açıklarını tespit etmek ve okullarda
öğretmenlik meslek etiğinin uygulanışı ve geliştirilmesine yönelik
düşüncelerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın verileri
araştırmacılar tarafından, hazırlanan açık uçlu sorulardan oluşan bir form ile
toplanmıştır. Bu form sertifika programının son haftası 112 üniversite
öğrencisine uygulanarak onlara meslek etiğinin gerekliliği, başlıca etik
ilkeler ve hizmetiçi eğitimde görev yapan öğretmenlerin meslek etiği
konusundaki farkındalıkları hakkındaki görüşlerini içeren sorular sorulmuştur.
Elde edilen sonuçlara göre öğrenciler "Etik" kavramını en çok ahlak,
adalet, normlar-kurallar, iyi-kötü, doğru-yanlış, saygı-sevgi, eşitlik
kelimeleriyle ilişkilendirmiş ve öğretmenlerin mesleklerini yaparken öncelikle
adalet, eşitlik, profesyonellik, hizmette sorumluluk gibi etik ilkelere
uymaları gerektiğini vurgulamışlardır. Katılımcıların büyük bir çoğunluğu
ülkemizde öğretmenler için bir meslek etiğinin olması gerektiğini söylemiş
ancak okullardaki duruma bakıldığında öğretmenlerin etik konusunda yeterli
bilgiye sahip olmadıkları, kişisel çıkarları doğrultusunda davrandıkları,
ayrımcılık yaptıkları, hizmette sorumluluk bilincine sahip olmadıkları yönünde
görüş belirtmişlerdir. Ayrıca, katılımcılar öğretmenlik mesleğinde etik
davranışları yaygınlaştırabilmek için hizmetiçi eğitim ve seminerlerin
yapılması, ödüllendirme olması, okullarda etiğin ders olarak verilmesi, etik
dışı davranışları önlemek için ise ceza ve denetimlerin olması gerektiğine
değinmişlerdir.
Pedagogic Formation Students’ Views on Ethics of Teaching Profession and Their Suggestions
This study was carried out to explore views of
students on professional ethics and the ways it can be established and promoted
in schools. The research conducted with undergraduate students who are enrolled
in the Pedagogical Formation Education Certificate program and who signed up
for elective course of professional ethics. A form consisting open-ended
question was used to collects data. This form was distributed to 112 university
students and included questions on the necessity of professional ethics, major
ethical principles, and the awareness of professional ethics in teaching. The
results show that students have associated the concept of "ethics"
with morality, justice, norm-based rules, and concepts of good-bad,
right-wrong, respect-love and equality. Moreover, students emphasized that
teachers should obey the ethical principles such as justice, equality,
professionalism. A large majority of participants said that there should be a
professional ethics code for teachers in Turkey, but stressed that teachers do
not have sufficient knowledge about ethics; they act in favour of their
personal interests; they discriminate and do not have a sense of
responsibility. In addition, the participants addressed the need for in-service
training and seminars in order to promoted importance of ethical behaviours in
teaching profession. They further suggested that professional ethics should be
taught as a course in schools and there is need to reward ethical behaviours
and punish unethical behaviours to establish a culture based on ethics and
morality.
___
- Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2011). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlerin Mesleki Etik Dışı Davranışlar İle
İlgili Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (22), 113-128.
- Aydın, İ. (2015). Eğitim ve Öğretimde Etik, (7.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Aydoğan, İ. (2011). Öğretmenlerin Mesleki Etik İlkelere Uyma Düzeylerinin Öğrenciler Tarafından
Algılanması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (2), 87-96.
- Beyhan, Ö.& Tunç, H.S. (2012). Öğretmen adayı öğrencilerin bilişim teknolojilerini etik kullanımlarının
incelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 2(2), 85-94.
- Coşkun, N. (2016). Eğitim fakültesi öğrencilerinin ve öğretim elemanlarının öğretmenlik meslek etiği
değerlerine ilişkin görüşleri: Mesleki etik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program.
Yayımlanmamış Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Cevizci, A. (2002).Etiğe giriş. İstanbul: Engin Yayıncılık.
- Erdem, A. R. & Şimşek, S. (2013). Öğretmenlik Meslek Etiğinin İrdelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (15), 185-203.
- Frankena, W. (2007).Etik. (Çev: A. Aydın). Ankara: İmge Yayınları.
- Gözen, G. (2014). Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Eğitimsel Test Etme Sürecindeki Rolleri ve Etik
Sorumlulukları. İlköğretim Online, 13 (2), 710‐725.
- Kale, N. (2009). Felsefiyat. Ankara: Pegem Akademi.
- Karataş, A. (2013). İlköğretim Öğretmen Adayları İçin Meslek Etiğinin Önemi. Marmara Coğrafya Dergisi,
28, 304-318.
- Kayıkçı, K. & Uygur, Ö. (2012). İlköğretim Okullarının Denetiminde Mesleki Etik (Bir Durum Çalışması).
Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18 (1), s. 65-94.
- Mayring, P. (2000). Qualitative content analysis. Forum: Qualitative Social Research, 1(2). Retrieved
January 28, 2017, from http://217.160.35.246/fqs-texte/2-00/200mayring-e.pdf
- MEB (2007). TEDP Temel Eğitime Destek Projesi. Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri : [Online]
http://otmg.meb.gov.tr/belgeler/otmg/Yeterlikler.pdf 15 Mart 2017 tarihinde indirilmiştir.
- Merriam, S. B.,& Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. (4rd
edition). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
- Örenel, S. (2005). Öğretmenlerin Mesleki Etik İlkeleri Kapsamındaki Davranışlarının İlköğretim ve Orta
Öğretim Öğrencilerinin Algılarıyla Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özmen, F. & Güngör, A. (2008). Eğitim denetiminde etik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (15),
137-155.
- Pehlivan-Aydın, İ. (2001). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık
- Pelit, E. & Güçer, E. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara
ve öğretmenleri etik dışı davranışa yönelten faktörlere ilişkin algılamaları. Ticaret ve Turizm Eğitim
Fakültesi Dergisi,2, 95-119.
- Şimşek, H. & Yıldırım, A. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Toprakçı, E., Bozpolat, E. & Buldur, S. (2010). Öğretmen davranışlarının kamu meslek etiği ilkelerine
uygunluğu. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2),35-50.
- Uğurlu, C.T. (2008). Lise son sınıf öğrencilerinin öğretmenlerinin etik davranışlarına ilişkin algıları.
Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (2), 367-378.
- Yaman, E. Mermer-Çetinkaya, E. & Mutlugil, S. (2009). İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Etik Davranışlara
İlişkin Görüşleri: Nitel Bir Araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (17), 93-108.
- Yeşilyurt, E.,& Kılıç, M.E. (2014). Assessing of Teachers’ Level of Ethical Values According to Secondary
School Students’Perception. EKEV Akademi Dergisi, 18 (60), 471-486.
- Yılmaz, K.& Altınkurt, Y. (2009). Öğretmen adaylarının mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. İş
Ahlakı Dergisi, 2 (4), 71-88.
- YÖK (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982–2007).Ankara: YÖK Yayını.