Okul Türlerine Göre Dindarlık Düzeyi: Türkiye’de Kadınlar Üzerine Bir Araştırma

Dindarlık tartışmaları laik yaşamın toplumda boy göstermesi ile beraber yoğunlaşmış ve Türkiye’nin siyasal hareketlerinin ana damarını oluşturmuştur. Bu konu özellikle eğitim kurumları üzerinden yoğun tartışmaların yaşanmasına neden olmaktadır. Örneğin, mevcut siyasal iktidarın "dindar nesil yetiştirme" arzusu ve projesi toplumun önemli laik bir kesiminde "toplum dindarlaşıyor" kaygılarının artmasına neden olmuştur. Gerçekten kurumsal din eğitim ile dindarlık arasında mutlak bir ilişki var mıdır? Eğer etkili ise kurumsal din eğitiminin bireylerin dindarlaşması üzerinde ne kadar etkilidir? İşte bu çalışma kurumsal din eğitimiyle dindarlaşma arasındaki ilişkiyi kadınlar üzerinden ortaya koymayı amaçlamıştır. Özellikle “imam hatip ortaokulu”, “ imam hatip liseleri” ve “ilahiyat fakülteleri”nde eğitim görmüş kadın bireyler ile bu eğitim kurumlarının dışındaki eğitim kurumlarında eğitim görmüş kişilerin dindarlık eğilimleri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Dindarlıkla ilgili ölçeklere bakıldığında dindarlığın çok boyutlu biçimde ele alındığı görülmektedir. Bu çalışmanın hipotezine göre Türkiye’de dindarlık her boyutta yaşanmamaktadır. Acaba, bahsi geçen eğitim kurumlarında öğrenim görmüş bireyler dindarlıklarını hangi boyutlarda ve düzeylerde yaşamaktadırlar ve diğer eğitim kurumlarında öğrenim görmüş bireylerden ne düzeyde farklılaşmaktadırlar? Bu araştırmanın genel evreni Türkiye’de yaşayan kadınlardır. Çalışma evreni ise Adana’da yaşayan kadınlardır. Veriler tabakalı tesadüfi örnekleme tekniğiyle tespit edilen 389 kişiden yapılandırılmış anket çalışması yaparak toplanmıştır. Sonuçlar betimsel ve ilişkisel olarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Dindarlık, İmam Hatip, Türban-Tesettür, Laiklik

Level of religiosity by School Type: A Study on Women in Turkey

Religiosity discussions condensed together with secular / laic life emerged in the community and has been the main vein of Turkey's political movements. It causes intense discussions especially on educational institutions. For example, the desire and project of the current political power to a raise “a religious generation” leads to an increase to concerns that society is pious in an important secular / secular part of society. Is there really an absolute relationship between institutional religious education and religiosity? If effective, how effective is institutional religious education on the religiousness of individuals? This study aims to reveal on women the relationship between institutional religious education and religiosity. Particularly, the tendency of religiosity of women who were educated in Imam Hatip Middle School, Imam Hatip High Schools and Theology Faculties and those who were educated in educational institutions other than those educational institutions were evaluated comparatively.It is seen that religiosity is dealt with multidimensionality when the religiosity scales are examined. Based on the assumption of this work it is not experienced in all dimensions of religiosity in Turkey and to what extent do individuals who study in educational institutions differ in terms of which dimensions and levels of living in other educational institutions? I wonder how the individuals who went to the mentioned educational institutions are able to live their religiousness and to what extent do they differ from individuals who went to other educational institutions? The general universe of this research is Turkish society and women. The private universe is the women living in Adana. The data were collected from 389 people who were determined by stratified random sampling technique. The results were analysed descriptively and relationally

Keywords:

Religiosity, Imam Hatip, Turban-Headscarf- Hijab, Laicism,

PDF

___

Akşit, B., Şentürk, R., Cengiz, K., Küçükural Ö. (2012). Türkiye'de dindarlık: sosyal gerilimler ekseninde inanç ve yaşam biçimleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Arslan, M.(2003). Popüler dindarlık ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi3 (1): 97-116.
Aslan, C.(2016). Sosyal hareketler sosyolojisi: toplumsal fay hatlarının anatomisi. Adana: Karahan Kitabevi.
Brown, D. G., & Lowe, W. L. (1951). Religious beliefs and personality characteristics of college Students. The Journal of Social Psychology, 33(1), 103-129.
Barnes, M., Doyle, D., & Johnson, B. (1989). The formulation of a fowler scale: an empirical assessment among catholics. Review of Religious Research, 30, 412–420.
Cochran William G. (1997). Sampling techniques. New York: Wiley.
Cornwall, M.-Albrecht, L. S., etc. (1998). The dimensions of religiosity: aconceptual model with an empirical test. Latter-day Saint Social Life: Social Research on the LDS Church and its Members ed. By James T. Duke Volume Twelve in the Religious Studies Center Specialized Monograph Series, Brigham Young University, Provo, Utah: 203–230.
Çubuk, S.U.(2012), “The headscarf issue in feminist discourse in turkey, Kadın Araştırmaları Dergisi, Volume: 10, 103-117
Denzin N. K.(1992).Symbolic interactionism and cultural studies: the politics of interpretation. Malden, MA: Blackwell. DeVellis, R. F. (2003).Scale development theory and applications.Second Edition. SAGE, chapter 5: 60-96.
Durkheim, E.(1915). The elementary forms of the religious life. London: Allen and Unwin.
Glock, C. Y. & Stark, R. (1966). Religion and society in tension. Chicago: Rand McNally.
Glock, C. Y. (1962). On the study of religious commitment. Religious Education, 57, 98-110.
Göle, N.(2012).Seküler ve dinsel: aşınan sınırlar. İstanbul: Metis Yayınları.Göle, N.(2011).Modern mahrem.İstanbul: Metis Yayınları.
Göle, N., (2009), Modernist Kamusal Alan ve İslami Ahlak.(Ed. Nilüfer Göle). İstanbul: Metis Yayınları
Göle, N.(1997), Secularism and islamism in turkey: the making of elites and counter-elites. Middle East Journal. Vol. 51, No. 1, s. 46-58. http://www.jstor.org/stable/4329022
Hill, C. P.-Hood, W. R.(1999). Measures of religiosity. Birmingham, Alabama: Religious Education Press.Himmelfarb, S. H.(1975). Measuring religious involvement. Social Forces53 (4): 606-618.
Islam Ansiclopedia (2011). Volume 40. pp. 95-105.James, W. (1902; 1961). The varieties of religious experience. New York:
The Modern LibraryPargament, K.I., Ensing, D.S., Falgout, K., Olsen, H., Reilly, B., Van Haitsma, K., &Warren, R. (1990). God help me (I): Religious coping efforts as predictors of the outcomes to significant negative life events. American Journal of Community Psychology, 18, 793–824
Poppleton, P. K., &Pilkington, G. W. (1963). The measurement of religious attitudes in a university population. British Journal of Social & Clinical Psychology, 2(1), 20-36.
Kanbir, F.(2014) Kadın(ın) Toplumsal Algılamalarındaki Dönüşümü, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume: 1, Pp.:72-82
KONDA (2007). Gündelik yaşamda din, laiklik ve türban araştırması”, Milliyet Newspaper, 3-9 September 2007.
Köse, A. (2002). Sekülerden kutsala yolculuk. A. Köse (Ed.) Sekülerizm Sorgulanıyoriçinde (ss. 123-222), İstanbul: Ufuk Kitapları
Leuenberger, K.G.(2017) Transformations of the turkish headscarf: an exploration of the political meaning, socioeconomic impact, cultural influence, and the art and craft of the hijab.Submitted in partial completion of the requirements for commonwealth interdisciplinary honors in art & art history and sociology.Bridgewater State University. http://vc.bridgew.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1251&context=honors_proj
Long J.S. andFreese J.(2001). Regression models for categorical dependent variables using stata. College Station, TX: Stata Press.
Onay, A. (2004). Dindarlık, etkileşim ve değişim. İstanbul: DEM.
Pargament, K. I., Koenig, H. G., & Perez, L. M. (2000). The many methods of religious coping: development and initial validation of the RCOPE. Journal Of Clinical Psychology, 56(4), 519-543.
Poloma, M.M. (1979).Contemporary sociological theory.Macmillan Publishing.Saundra K. C. andJ. N.White (2013).Psychology: an exploration(Seccond Edition).Pearson Education.
Seyhan, Y. B.(2015). Dinî şuur ölçeği: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Ekev Akademi Dergisi19 (61): 399-414.
Yapıcı, A.(2006). Yeni bir dindarlık ölçeği ve üniversite gençlerin dinin etkisini hissetme düzeyi.Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi( (1). Pp. 66-116.
Yapıcı, A. and Kayıklık, H.(2005). “Dinsel eğilimle ön yargı ve hoşgörüsüzlük arasındaki ilişkiler üzerine psikolojik bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi14 (1): 413-426.
Yapıcı, A.(2002). Dini yaşayışın farklı görüntüleri ve dogmatik dindarlık. Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi. Dergisi2 (2). Pp. 75-117.
Weber, M.(1964). The Sociology of religion. Boston: Beacon Press.
Weber, M. (2012). The “Objectivity” of knowledge in social science and social policy. In: Bruun, H. H. –Whimster, S. (Eds.) Max Weber: Collected Methodological Writings. Oxon : Routledge, 2012. s. 100–138.